Muzyczne zdolności dzieci autystycznych jako przejaw ekspresji ujawniającej się podczas procesu muzykoterapeutycznego – studium przypadku
Abstrakt
Muzykoterapia jest młodą dyscypliną naukową, która ze względu na swoje wszechstronne zastosowania prężenie się rozwija, zwłaszcza na terenie krajów zachodnich, również i w Polsce. Jest ona formą terapii wykorzystującej wszechstronny wpływ muzyki, jej elementów by wyjść naprzeciw społecznym, edukacyjnym, emocjonalnym, poznawczym potrzebom jednostki. Liczne techniki, metody muzykoterapeutyczne docierają do każdego uczestnika terapii, bez względu na wiek, pochodzenie, płeć, zaburzenie, czy niepełnosprawność. Muzykoterapia stanowi proces leczenia, ale również wspiera inne formy leczenia, wspomagania czy rehabilitacji. Jednym z zaburzeń, w którym muzykoterapia odnajduje swoje miejsce jest autyzm. Dzieci z autyzmem charakteryzują się nieprawidłową komunikacją międzyludzką, są niezdolne do tworzenia odpowiednich relacji społecznych oraz posiadają zaburzenia oparte na powtarzających się, stereotypowych zachowaniach. Ponadto mają zaburzoną sferę emocjonalną oraz poznawczą. Poprzez działania muzykoterapeutyczne dzieci autystyczne mogą nabyć praktyczne zachowania w zakresie komunikacji, koncentracji, percepcji słuchowej czy motorycznej. Muzyka może się stać elementem zainteresowania, dzięki któremu polepszą swoją sferę emocjonalną i uwrażliwiając siebie, mogą minimalizować lęk. Artykuł prezentuje wyniki badań jakościowych dotyczących wpływu działań muzykoterapeutycznych oraz odpowiednio dobranych technik muzykoterapeutycznych, takich jak improwizacja i tworzenie na możliwości komunikacyjne trzech chłopców autystycznych, z którymi autorka pracowała lub wciąż prowadzi terapię poprzez muzykę. Każdy przypadek, zgodnie z założeniami badań jakościowych, jest dokładnie opisany pod względem umiejętności, zaburzeń chłopców oraz przebiegu procesu muzykoterapeutycznego, uwzględniając zmiany zachodzące pod wpływem wspomnianych działań muzycznych i zdolności muzyczne jakie ujawniły się podczas trwania procesu. Artykuł zostaje zwieńczony dyskusją i wnioskami płynącymi z badań.Bibliografia
Al-Hroub A., Developing assessment profi les for mathematically gifted children with learning difficulties at three schools in Cambridgeshire, England, „Journal of Education for the Gifted”, 34(2010)1.
Aigen K., Paths of Development in Nordoff-Robbins Music Therapy, NH Barcelona Publishers, Gilsum 1998.
Bruscia K.E., Defining Music Therapy, NH Barcelona Publishers, Gilsum 1998.
Bruscia K. (red.), Case study in music therapy, Third Edition, NH Barcelona Publishers, Gilsum 2006.
Błeszyńki J. (red.), Terapie wspomagające rozwój osób z autyzmem, „Impuls”, Kraków 2005.
Creswell J.W., Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane, Wyd. UJ, Kraków 2013.
Davis W.B., Geffler K.E., Thaut M.H., An Introduction to Music Therapy. Theory and Practise, Second Edition, The McGraw-Hill Companies, USA 1998.
Gaston E.T., Music in Therapy, Collier-Macmillan, Londyn 1968.
Flick U., Projektowanie badania jakościowego, PWN, Warszawa 2010.
Gloton R., Clero C., Twórcza aktywność dziecka, WSiP, Warszawa 1988.
Jemielniak D. (red.), Badania jakościowe. Podejścia i teorie, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012, t.1.
Natanson T., Muzyczna profilaktyka w procesie nauczania – wychowania. Wybrane refleksje teoretyczne, „Zeszyt Naukowy Akademii Muzycznej im. K. Lipińskiego we Wrocławiu”, (1988)45, s. 121–127.
Nordoff P., Robbins C., Creative Music Therapy. A Guide to Fostering Clinical Musicianship, Second Edition, Barcelona Publishers, Gilsum 2007.
Ruud E., Music Therapy, Improvisation, Communication and Culture, Barcelona Publishers, Gilsum 1998.
Simpson K., Keen D., Music Interventions for Children with Autism: Narrative Review of the Literature, PubMed, 2011 http://www.ncbi.nlm. nih.gov/pubmed/21203898 (Dostęp: 01.04.2014).
Stachyra K. (red.), Modele, metody i podejścia w muzykoterapii, Wyd. UMCS, Lublin 2012.
Stachyra K., Muzykoterapia i wizualizacja w rozwijaniu kompetencji emocjonalnych studentów pedagogiki, Wyd. UMCS, Lublin 2009.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, GWP, Gdańsk 2007.
Uszyńska-Jarmoc J., Twórcza aktywność dziecka. Teoria – rzeczywistość – perspektywy rozwoju, Wyd. Trans Humana, Białystok 2003.
Wheeler B.L., Shultis C.L., Polen D.W., Clinical Training Guide for the Student Music Therapist, NH Barcelona Publishers, Gilsum 2005.
Wheeler B.L. (red.), Music Therapy Research, Second Edition, Barcelona Publishers, Gilsum 2005.
Wigram T., Methods and Techniques for Music Therapy Clinicians, Educators, and Students, Jessica Kingsley Publishers, London 2004.
Wigram T., De Backer J. (red.), Clinical Application of Music Therapy in Developmental Disability, Paediatrics and Neurology, Jessica Kinglsley Publishers, London–Philadelphia 2002.
Wigram T., Pedersen I.N., Bonde L.O., A Coprehensive Guide to Music Therapy. Theory, Clinical, Practise, Research and Training, Jessica Kingsley Publishers, London–Philadelphia 2004.
Vaiouli P., Schertz H., Promoting Social Engagement for Young Children with Autism: A Music Therapy Approach, http://icmpcescom2012.
web.auth.gr/sites/default/files/papers/1044_Proc.pdf (Dostęp: 01.04.2014).
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
