Teatroterapia w procesie podmiotowego doświadczania aktywności komunikacyjnej w fazie późnego dzieciństwa

  • Anita Stefańska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Słowa kluczowe: późne dzieciństwo, umiejętności społeczne, płynność komunikacyjna, warsztaty teatroterapii, dialog, testowanie

Abstrakt

Udział w warsztatach teatroterapii stanowi atrakcyjną propozycję pracy nad wieloma zadaniami w terapii, sztuce i edukacji. Warsztaty dla dzieci w młodszym wieku szkolnym mają różnorodne cele terapeutyczne. Dzięki teatralnej i zabawowej formie pomaga się m.in. przezwyciężać skrępowanie przed publicznym zabieraniem głosu, strach przed grupą, przed którą zaprezentowanie własnego zdania czy stanowiska blokują słabe umiejętności społeczne. Teatralna gra ukierunkowana na ćwiczenie umiejętności komunikacyjnych uczy przede wszystkim podstawowych reguł współpracy, zaś aranżowanie wyimaginowanej przestrzeni, eksperymentowanie z różnymi konwencjami, praca nad budowaniem roli czy improwizowanie w obrębie określonego kontekstu tematycznego odnosić się może do rozwijania konkretnych kompetencji społecznych. Artykuł ukazuje wyniki badań dotyczących wykorzystania warsztatów teatroterapii w rozwijaniu płynności komunikacyjnej u dzieci w wieku 9-10 lat. Płynność to jeden z ośmiu wymiarów aktywności komunikacyjnej, a odnoszący się do umiejętności dialogowania i prowadzenia komunikacji bez napięć. Autorka prezentuje ogólne założenia i przebieg warsztatów w autorskim modelu MDT oraz dokonuje statystycznej oceny płynności komunikacyjnej u 56 uczniów klas III przed i po pedagogicznym eksperymencie, wykorzystując w tym celu Test SAK.

Bibliografia

Appelt K., Wiek szkolny. Jak rozpoznać potencjał dziecka?, [w:] Psychologiczne portrety człowieka, red. A. Brzezińska, GWP, Gdańsk 2005.

Awdiejew A., Pragmatyczne podstawy interpretacji wypowiedzeń, UJ, Kraków 1987.

Bochno E., Nieprzypadkowe spotkania, czyli o rozmowie w wychowaniu, [w:] Wychowanie.Pojęcia. Procesy. Konteksty. Interdyscyplinarne ujęcie, red. M. Dudzikowa, M. Czerepniak-Walczak, GWP, Gdańsk 2007.

Brzezińska A., Psychologiczne portrety człowieka, GWP, Gdańsk 2005.

Chrost S., Dialog – moda czy konieczność, „Nauczanie Początkowe”, (2009/2010)1.

Damasio A., W poszukiwaniu Spinozy, Wyd. Rebis, Poznań 2005.

Dolińska D., Mowa ciała jako aspekt komunikacji międzyludzkiej, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej, Seria: Organizacja i Zarządzanie”, z. 65, Wyd. Politechniki Śląskiej, Gliwice 2013.

Erikson E.H., Tożsamość a cykl życia, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2004.

Frydrychowicz A., Koźniewska E., Sobolewska E., Zwierzyńska M., Testy psychologiczne i pedagogiczne w poradnictwie. Przewodnik metodyczny, Wyd. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 2004.

Hannaford C., Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł, Oficyna Medyk, Warszawa 1995.

Harris P., Zrozumieć emocje, [w:] Psychologia emocji, red. M. Lewis, J.M. Haviland-Jones, GWP, Gdańsk 2005.

Harwas-Napierała B., Trempała J. (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów rozwoju życia człowieka, PWN, Warszawa 2006.

Kielar-Turska M., Rozwijający się człowiek – jak go widzi psycholingwista?, [w:] Rozwijający się człowiek w zmieniającym się świecie, red. J. Trempała, WSP, Bydgoszcz 1995.

Kościelniak M., Zrozumieć Rogersa. Studium koncepcji pedagogicznych C.R. Rogersa, Impuls, Kraków 2004.

Krasoń K., Mazepa-Domagała B. (red.), Przestrzenie Sztuki Dziecka, Librus, Katowice 2005.

Kurcz I., Psychologia języka i komunikacji, SCHOLAR, Warszawa 2000.

Lantieri L., Goleman D., Rozwój inteligencji emocjonalnej Twojego dziecka. Przewodnik świadomego rodzica, Wyd. Helion, Gliwice 2009.

Lasocińska K., Kamuflaż jako możliwość odkrywania nowych aspektów swojego „ja” w perspektywie własnej biografii, [w:] Arteterapia w medycynie i edukacji, red. W. Karolak, B. Kaczorowska, Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2008.

Lewis M., Haviland-Jones J.M. (red.), Psychologia emocji, GWP, Gdańsk 2005.

Nęcki Z., Komunikacja międzyludzka, Wyd. Antykwa, Kraków 1987.

Nieduziak E., Teatr jako narzędzie diagnozy i terapii dzieci, [w:] Arteterapia – Zdrowie Dzięki Sztuce, red. M. Mikołajczyk, M. Holeksa, WDV, Poznań 2015.

Orban-Lembryk L.E., Podgórecki J., Atrybucje psychologii społecznej. Podręcznik akademicki, Wyd. Namislavia, Namysłów 2007.

Pankowska K., Pedagogika dramy. Teoria i praktyka, ŻAK Wyd. Akademickie, Warszawa 2000.

Pielasińska W., Ekspresja – wartość i potrzeba, WSiP, Warszawa 1983.

Sowińska H., Rozwój kompetencji społecznych dziecka na etapie edukacji wczesnoszkolnej, [w:] Dziecko w szkolnej rzeczywistości. Założony a rzeczywisty obraz edukacji elementarnej, red. H. Sowińska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Seria „Psychologia i Pedagogika”, nr 156, Poznań 2011.

Stefańska A., Dialog w przestrzeni estetycznej teatroterapii czyli o tym jak wykorzystać proces gry w rozwijaniu umiejętności komunikacyjnych, [w:] Czy polska szkoła ceni dobrą rozmowę?, red. W. Heller, Wyd. UAM WPA, Poznań – Kalisz 2011.

Stefańska A., Zadania reżysera w pracy terapeutyczno-teatralnej z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie, [w:] W kręgu sztuki i ekspresji dziecka, red. K. Krasoń, B. Domagała, Wyd. GWSP, Katowice 2006.

Stefańska-Klar R., Późne dzieciństwo. Młodszy wiek szkolny, [w:] Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, red. B. Harwas-Napierała, J. Trempała, PWN, Warszawa 2003.

Stewart J. (red.), Mosty zamiast murów, PWN, Warszawa 2005.

Schaffer H.R., Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość, Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2006.

Sztuka K., Twórcza ekspresja w dialogu terapeutycznym. Psychologia dla artystów, Wyd. WSP Częstochowa, Częstochowa 2003.

Opublikowane
2016-11-29
Jak cytować
Stefańska, A. (2016). Teatroterapia w procesie podmiotowego doświadczania aktywności komunikacyjnej w fazie późnego dzieciństwa. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(3(41), 149-166. https://doi.org/10.14632/eetp.2016.11.41.149