Warsztat plastyczny i jego walory arteterapeutyczne w pracy z dzieckiem
Abstrakt
Artykuł ma charakter teoretyczny na temat arteterapii, a ściślej terapii przez plastykę. Autorka wskazuje na sztukę jako swoistą formę komunikatu o człowieku. Ujmuje twórczość w działaniach terapeutycznych jako proces, dzięki któremu tworzący uzyskuje wgląd w nurtujący go problem i jego rozwiązanie. W ramach zajęć arteterapeutycznych jest realizowana ich funkcja katartyczna, diagnostyczna, poznawcza i wychowawcza, które Autorka wyjaśnia. W pracy pedagogicznej arteterapia to strategia pedagogiczna stosowana w procesie wychowania, która wspomaga proces integracji osobowości. Podstawowy walor terapeutyczny w przypadku plastyki tkwi we właściwym zastosowaniu jej warsztatu, czyli materiałów i narzędzi. Jest on dobierany do indywidualnych możliwości osoby. Prace plastyczne – jak podkreśla Autorka – odzwierciedlają rozwój emocjonalny, umysłowy, percepcyjny, społeczny i estetyczny dziecka. Wszystkie one zostały w artykule scharakteryzowane. Autorka wskazuje też na celowość i walory terapeutyczne warsztatu plastycznego w pracy z dzieckiem. Zwraca szczególną uwagę na techniki plastyczne malarskie, rysunkowe, graficzne, collage, frottage, dripping i przestrzenne, które zaleca w arteterapii. Podkreśla przy tym, że poprzez formę plastyczną dziecko wyraża i określa siebie. Dzieci, które uczestniczą w tego typu zajęciach, mają poczucie satysfakcji, że potrafią coś zrobić. Wpływa to na poprawę ich samooceny i lepsze samopoczucie. Uczą się rozumieć, słuchać, rozmawiać, współpracować z innymi.
Bibliografia
Cassirer E., Esej o człowieku, tłum. A. Staniewska, Czytelnik, Warszawa 1998.
Daszyńska M., Malarskie techniki dekoracyjne, WSiP, Warszawa 1992.
Daszyńska M., Papieroplastyka, WSiP, Warszawa 1994.
Daszyńska M., Rzeźby z papieru, WSiP, Warszawa 1997.
Daszyńska M., Techniki graficzne powielane i odbijane, WSiP, Warszawa 1992.
Dewey J., Sztuka jako doświadczenie, tłum. A. Potocki, Ossolineum, Wrocław – Warszawa – Kraków 1975.
Kopaliński W., Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, WP, Warszawa 1990.
Kwiatkowska G.E., Arteterapia, Wydawnictwo UMCS, Lublin 1991.
Lewicka J., 100 technik plastycznych, NK, Warszawa 1969.
Lowenfeld V., Brittain W.L., Twórczość a rozwój umysłowy dziecka, tłum. K. Polakowski, PWN, Warszawa 1977.
Malchiodi C.A. (red.), Arteterapia. Podręcznik, tłum. E. Bochenek, Harmonia Universalis, Gdańsk 2014.
Marcinkowska K., Michejda-Kowalska K., Barwne fantazje, WSiP, Warszawa 1993.
Marcinkowska K., Michejda-Kowalska K., Gładkie, chropowate, WSiP, Warszawa 1997.
Marcinkowska K., Michejda-Kowalska K., Wydzieranki, wycinanki, WSiP, Warszawa 1993.
Nęcka E., Proces twórczy i jego ograniczenia, Impuls, Kraków 1995.
Okoń Wł., Słownik pedagogiczny, PWN, Warszawa 1981.
Peale N.V., Tylko dla zwycięzców, tłum. P. Chojecki, Wydawnictwo Pojednanie, Lublin 1992.
Pietrasiński Z., Myślenie twórcze, PZWS, Warszawa 1969.
Popek S. (red.), Twórczość artystyczna w wychowaniu dzieci i młodzieży, WSiP, Warszawa 1985.
Read H., O pochodzeniu formy w sztuce, tłum. E. Życieńska, PIW, Warszawa 1973.
Stróżewski W., Dialektyka twórczości, PWM, Kraków 1983.
Szmidt K.J., Pedagogika twórczości, GWP, Gdańsk 2007.
Szulc W., Kulturoterapia. Wykorzystanie sztuki i działalności kulturalno-oświatowej w lecznictwie, Poznań 1994.
Szuman S., Rola działania w rozwoju umysłowym małego dziecka, [w:] S. Szuman, Dzieła wybrane. Studia nad rozwojem psychicznym dziecka, t. 1, wyb. i opr. M. Przetacznikowa, G. Makiełło-Jarża, WSiP, Warszawa 1985.
Szuścik U., Dom i szkoła w rysunkach dziecka, [w:] Dziecko w świecie rodziny, red. B. Dymara, Impuls, Kraków 1998.
Szuścik U., Warsztat plastyczny w terapii, [w:] Wybrane problemy rehabilitacji osób niepełnosprawnych, red. A. Klinik, Polskie Stowarzyszenie Stwardnienia Rozsianego, Skoczów 2003.
Szyszkowska M., Człowiek wobec siebie i wobec innego, PWN, Warszawa 1979.
Wygotski L.S., Kształtowanie wyższych form zachowania, [w:] L.S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II. Dzieciństwo i dorastanie, tłum. A. Brzezińska i in., red. A. Brzezińska, M. Marchew, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2002.
Zalewska D. (red.), Kultura i terapia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1992.
Copyright (c) 2016 Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Oświadcza, że nie narusza praw autorskich osób trzecich i praw prawnych.
Oświadcza, że nie występuje żaden konflikt interesów.
2. Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Wyraża się zgodę i zachęca autorów do publikacji ich tekstu w Internecie (np. w repozytorium instytucji lub na jej stronie internetowej) przed lub podczas procesu składania tekstu jako, że może to prowadzić do korzystnych wymian oraz wcześniejszego i większego cytowania opublikowanego tekstu (Patrz The Effect of Open Access). Zalecamy wykorzystanie dowolnego portalu stowarzyszeń badawczych z niżej wymienionych:
