Żłobek jako miejsce fundamentalnej edukacji muzycznej małego dziecka

Słowa kluczowe: żłobek, dziecko, edukacja, edukacja muzyczna, opieka

Abstrakt

Celem niniejszego opracowania jest zwrócenie uwagi na fakt, że żłobek, mimo że w polskim społeczeństwie pojmowany bywa najczęściej jako miejsce wychowania i opieki nad dzieckiem do lat trzech, jest także miejscem propedeutycznej edukacji małego dziecka, w tym edukacji muzycznej. Przedmiotem rozważań podejmowanych w artykule stają się więc potrzeby i możliwości rozwojowe dziecka, standardy jego funkcjonowania w placówce żłobkowej, sposób konstruowania procesu propedeutycznej edukacji, w tym edukacji muzycznej. Dokonując analizy dostępnych źródeł, tj. przeglądu literatury dotyczącej opieki, edukacji oraz rozwoju dziecka do lat trzech, a także ofert żłobków niepublicznych na terenie Poznania, przeprowadzonej w roku 2014 oraz 2015, i wyciągając wnioski z wieloletniej obserwacji poczynionej w ramach współpracy z placówkami opieki, wychowania i kształcenia dzieci oraz wywiadów z rodzicami, autorka dochodzi do przekonania, że placówki opieki nad małym dzieckiem mają konkretne zadania w zakresie wspierania jego rozwoju. Z uwagi na fakt, iż w żłobkach przebywać mogą dzieci jeszcze w wieku niemowlęcym, oczywiste się staje, że w ramach opieki istotna będzie pielęgnacja dziecka, warto jednak podkreślić, że wobec każdego dziecka objętego opieką należy sprawować funkcje wychowawcze i edukacyjne, te ostatnie jednak (jak okazuje się w praktyce) trudno jest dookreślić w odniesieniu do tak małego dziecka. Edukacja, tak jak i rozwój człowieka, rozpoczyna się w momencie jego poczęcia. Edukacja w żłobku jest więc edukacją poniekąd nieformalną. Edukacja propedeutyczna w żłobku, a w jej ramach także edukacja muzyczna, jest istotnym elementem codziennej pracy z małym dzieckiem. Podejmując próbę stworzenia definicji edukacji muzycznej małego dziecka, trzeba zaznaczyć, że ponieważ ruch, a następnie zabawa jest dominującą formą aktywności dziecka w wieku żłobkowym, propedeutyczna edukacja muzyczna w żłobku odbywać się powinna poprzez aktywizowanie dziecka, a następnie w trakcie tej aktywności i w formie zabawy. Edukacja muzyczna ma charakter propedeutyczny i nieformalny, jest zintegrowana z codzienną aktywnością dziecka. Jej celem nie jest tylko i wyłącznie kształtowanie kompetencji muzycznych, ale także wszechstronne stymulowanie rozwoju.

Biogram autora

Katarzyna Bożena Sadowska, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu; Wydział Studiów Edukacyjnych
doktor nauk humanistycznych w zakresie pedagogiki, starszy wykładowca w Zakładzie Edukacji Elementarnej i Terapii Pedagogicznej na Wydziale Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu. Zainteresowania naukowe oscylują wokół obszarów aktywności małego dziecka, edukacji dziecka do lat trzech, terapii pedagogicznej i arteterapii. Od wielu lat współpracuje z placówkami opieki i wychowania oraz placówkami oświatowymi, przenosząc doświadczenia zdobyte w pracy z dzieckiem na pracę dydaktyczną oraz naukową realizowaną w ramach macierzystej Uczelni.

Bibliografia

Dzieniszewska-Klepacka L., Kowalczyk Z., Witkowska S., Chrzanowska D., Roszkowska Cz., Małe dziecko. Rozwój, pielęgnacja, wychowanie, żywienie, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980.

Eliot L., Co się tam dzieje?, Media Rodzina, Poznań 2003.

Gordon E.E., Umuzykalnianie niemowląt i małych dzieci, Zamiast Korepetycji, Kraków 1997.

Kowalski T., Pomyślmy o kształceniu specjalistów do wychowania w żłobkach, „Oświata i Wychowanie”, (1976)12.

Kram A., Mielcarek M., Wczesna edukacja dziecka. Wiek 0 – 2/3, [w:] Niezbędnik dobrego nauczyciela. Edukacja w okresie dzieciństwa i dorastania, t. I, red. A. Brzezińska, Instytut Badań Edukacyjnych,Warszawa 2014.

Krauze-Sikorska H., Determinanty fizycznego i psychospołecznego rozwoju małego dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.

Krauze-Sikorska H., Kuszak K., Rura G., Sadowska K., Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.

Krzysztofowicz J., Wójcik B., Przygotowanie personelu do pełnienia funkcji wychowawców w żłobkach, „Wychowanie w Przedszkolu”, (1974)12.

Kurcz Z., Żłobek, [w:] Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. VII, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2008.

Nowak K., Wpływ muzyki na rozwój dziecka, „Wychowawca”, (2004)1.

Rose C., Dryden G., Zabawy fundamentalne. Przewodnik od narodzin do lat 6, Transfer Learning Sp. z o.o., Gdańsk 2009.

Rura G., Zabawa jako podstawowa forma aktywności dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.

Sadowska K., Aktywność twórcza małego dziecka, [w:] Dziecko do lat trzech w systemie opieki i edukacji. Źródła wsparcia i zagrożenia, H. Krauze-Sikorska, K. Kuszak, G. Rura, K. Sadowska, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016.

Spionek H., Rozwój i wychowanie małego dziecka, Nasza Księgarnia, Warszawa 1967.

Standardy jakości opieki i wspierania rozwoju dzieci do lat 3, red. M. Rościszewska-Woźniak, Fundacja Rozwoju Dzieci im J.A. Komeńskiego, Warszawa 2012.

Trawińska H., Moje dziecko w żłobku. Szansa czy konieczność?, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2006.

Tyszkowa M., Potrzeby rozwojowe dzieciństwa a warunki wychowania w środowisku zakładowym, „Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze”, (1992)5/6.

Wielki podręcznik dla nauczycieli żłobków i przedszkoli. Zagadnienia teoretyczne, zabawy, pomysły, scenariusze. Od narodzin do wieku szkolnego, Jedność, Kielce 2011.

Zwolińska E.A., Audiacja. Studium teorii uczenia się muzyki Edwina E. Gordona, Wydawnictwo UKW, Bydgoszcz 2011.

Żytko M., Dzieci do 3 roku życia – opieka czy edukacja? Analiza z perspektywy rozwiązań europejskich, „Problemy Wczesnej Edukacji”, (2012)4.

Dz.U. 2011 nr 45, poz. 235.

Raport Euridice Policy Brief Early Childhood Education and Care, EACEA, Brussels 2014.

Opublikowane
2016-11-29
Jak cytować
Sadowska, K. B. (2016). Żłobek jako miejsce fundamentalnej edukacji muzycznej małego dziecka. Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce, 11(3(41), 239-254. https://doi.org/10.14632/eetp.2016.11.41.239