Konflikt tożsamościowy – geneza i charakterystyka zjawiska
Abstrakt
Zestawienie dwóch kategorii teoretycznych, tj. konfliktu i tożsamości, odzwierciedla zjawiska występujące w przestrzeni relacji społecznych, które – choć bywają zauważone „między wierszami” – to do tej pory nie zostały w naukach społecznych jednoznacznie zdefiniowane lub dookreślone. W artykule podjęto zatem próbę charakterystyki zjawiska konfliktu tożsamościowego. W szczególności dotyczy to określenia jego genezy, uwarunkowań, zakresu i konsekwencji. W wyniku krytycznej analizy literatury przedmiotu określono także poziomy konfliktu tożsamościowego. Wnioski wskazują między innymi, że konflikt tożsamościowy wymaga reakcji, czyli w pierwszej kolejności uświadomienia sobie problemu i jego źródła, a następnie ustosunkowania się do wartości kluczowej dla przedmiotu sporu tożsamościowego, tj. rezygnacji lub włączenia pewnych atrybutów tożsamościowych.
Bibliografia
Anderton, C. L., Pender, D. A. i K. K. Asner-Self. (2011). A Review of the Religious Identity/Sexual Orientation Identity Conflict Literature: Revisiting Festinger's Cognitive Dissonance Theory. Journal of LGBT Issues in Counseling, 5(3-4), 259-281. DOI: 10.1080/15538605.2011.632745.
Backhouse, J., i A. Graham. (2012). Grandparents raising grandchildren: negotiating the complexities of role-identity conflict. Child & Family Social Work, 17(3), 306-315. https://doi.org/10.1111/j.1365-2206.2011.00781.x.
Bauman, Z. (1998). Prawodawcy i tłumacze. Warszawa: IFiS PAN.
Baumeister, R. F., Shapiro, J. P., i D. M. Tice. (1985). Two kinds of identity crisis. Journal of Personality, 53(3), 407-424. https://doi.org/10.1111/j.1467-6494.1985.tb00373.x.
Bednorz, M., Fleischer, M., Grech, M., Siemes, A., i M. Wszołek. (2012). Style życia w komunikacji. Komunikacyjna stratyfikacja społeczeństwa. Kraków: Libron.
Belgrade, A., i F. Lee. (2021). A potential pitfall of integration: The case for identity conflict to facilitate social change. International Journal of Intercultural Relations, 80, 186-194. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2020.10.013.
Brown, J. i L. Brown. (2013). The international student sojourn, identity conflict and threats to well-being. British Journal of Guidance & Counselling, 41(4), 395-413. DOI: 10.1080/03069885.2012.729026.
Brzezińska, A. I. (2017). Tożsamość u progu dorosłości. Wizerunek uczniów szkół ponadgimnazjalnych, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
Buchowski, M. (2007). O niebezpiecznym użyciu pojęcia kultura: przykład „kultury etnicznej”. Kultura Współczesna, 1(51), 39-55.
Cadsby, C. B., Servátka, M., i F. Song. (2013). How competitive are female professionals? A tale of identity conflict. Journal of Economic Behavior & Organization, 92, 284-303. https://doi.org/10.1016/j.jebo.2013.05.009.
Dalton, M., i D. Chrobot-Mason. (2007). A Theoretical Exploration of Manager and Employee Social Identity, Cultural Values and Identity Conflict Management. International Journal of Cross Cultural Management, 7(2), 169-183. https://doi.org/10.1177/1470595807079382.
Dehlin, J. P., Galliher, R. V., Bradshaw, W. S. i K. A. Crowell. (2015). Navigating Sexual and Religious Identity Conflict: A Mormon Perspective. Identity, 15(1), 1-22. DOI: 10.1080/15283488.2014.989440.
Drabarek, A. (2016). Kłopoty z pojęciem tożsamości. W: Tożsamość w warunkach zmiany społecznej, red. Z. Melosik, M. J. Szymański, 152-162. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Fleischmann, F., i K. Phalet. (2016). Identity Conflict or Compatibility: A Comparison of Muslim Minorities in Five European Cities. Political Psychology, 37(4), 447-463. https://doi.org/10.1111/pops.12278.
Fromm, E. (1993). Ucieczka od wolności. Warszawa: Czytelnik.
Fukuyama, F. (2019). Tożsamość. Współczesna polityka tożsamościowa i walka o uznanie. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Giddens, A. (2007). Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hamblin, R., i A. M. Gross. (2013). Role of Religious Attendance andIdentity Conflict in Psychological Well-being. Journal of Religion andHealth, 52, 817–827. https://doi.org/10.1007/s10943-011-9514-4.
Harvey, W. S, Morris, T., i M. Müller Santos. (2017). Reputation andidentity conflict in management consulting. Human Relations, 70(1), 92-118. https://doi.org/10.1177/0018726716641747.
Hirsh, J. B., i S. K. Kang. (2015). Mechanisms of Identity Conflict: Uncertainty, Anxiety, i the Behavioral Inhibition System. Personality andSocial Psychology Review, 20(3), 223-244. https://doi.org/10.1177/1088868315589475.
Horton, K. E., i C. de Araujo Wanderley. (2018). Identity conflict andthe paradox of embedded agency in the management accounting profession: Adding a new piece to the theoretical jigsaw. Management Accounting Research, 38, 39-50. https://doi.org/10.1016/j.mar.2016.06.002.
Jankowska, M. (2017). Sposoby rozwiązywania kryzysów w teorii psychospołecznego rozwoju E. H. Eriksona w aspekcie rozwoju człowieka i zdrowia psychicznego oraz zaburzeń w rozwoju. Fides Et Ratio, 32(4), 45-64.
Jasiewicz, K. (1977). Czynnik asymilacji narodowej. Przegląd Socjologiczny, 29, 349-391.
Jawłowska, A. (1975). Drogi kontrkultury. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Jun, J., i G. T. Kyle. (2011). The Effect of Identity Conflict/Facilitation on the Experience of Constraints to Leisure andConstraint Negotiation. Journal of Leisure Research, 43(2), 176-204. DOI: 10.1080/00222216.2011.11950232.
Kalandyk, M. (2010). Etniczny konflikt o tożsamość a zmiana identyfikacji językowej Tybetańczyków w Tybetańskim Regionie Autonomicznym. Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów Uniwersytetu Jagiellońskiego, 1, 37-47.
Kamisińska, D. (2013). Dwa bałwany rozmawiają o... sztuce. Estetyka i Krytyka, 30(3), 55-70.
Karelaia, N., i L. Guillén. (2014). Me, a woman anda leader: Positive social identity andidentity conflict. Organizational Behavior andHuman Decision Processes, 125(2), 204-219. https://doi.org/10.1016/j.obhdp.2014.08.002.
Kuciński, K. (2011). Glokalizacja jako indygenizacja globalizacji. Rocznik Żyrardowski, 9, 15-39.
Landau-Czajka, A. (2006). Syn będzie Lech... Asymilacja Żydów w Polsce międzywojennej, Warszawa: Wydawnictwo Neriton.
Lin, E.-Y. (2008). Family andsocial influences on identity conflict in overseas Chinese. International Journal of Intercultural Relations, 32(2), 130-141. https://doi.org/10.1016/j.ijintrel.2007.09.005.
Madera, J. M., King, E. B., i M. R. Hebl. (2012). Bringing social identity to work: The influence of manifestation andsuppression on perceived discrimination, job satisfaction, andturnover intentions. Cultural Diversity andEthnic Minority Psychology, 18(2), 165–170. https://doi.org/10.1037/a0027724.
Majcherek, J. A. (2009). Kultura, osoba, tożsamość. Z zagadnień filozofii i socjologii kultury. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
McHardy, J., i A. Ratcliffe. (2017). Identity conflict: A framework andempirical investigation, Sheffield: Sheffield Economic Research Paper Series.
Mok, A., i M. W. Morris. (2010). An upside to bicultural identity conflict: Resisting groupthink in cultural ingroups. Journal of Experimental Social Psychology, 46(6), 1114-1117. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2010.05.020.
Mok, A., i M. W. Morris. (2009). Cultural chameleons andiconoclasts: Assimilation andreactance to cultural cues in biculturals’ expressed personalities as a function of identity conflict. Journal of Experimental Social Psychology, 45(4), 884-889. https://doi.org/10.1016/j.jesp.2009.04.004.
Paleczny, T. (2008). Socjologia tożsamości, Kraków: Krakowska Szkoła Wyższa im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.
Piórkowski, P. D. (2016). Autorytety. Idole, pozory, eksperci i celebryci. Wydawnictwo Witanet.
Ramarajan, L., Rothbard, N. P., i S. L. Wilk. (2018). Discordant vs. Harmonious Selves: The Effects of Identity Conflict andEnhancement on Sales Performance in Employee–Customer Interactions. Academy of Management Journal, 60(6). https://doi.org/10.5465/amj.2014.1142.
Ratajczak, M. (2020). Kryzys doświadczenia i autorytetu. Esej filozoficzno-polityczny. Teksty Drugie, 4, 296–316. DOI: http://journals.openedition.org/td/17490.
Russo, G., i E. van Hooft. (2011). Identities, conflicting behavioural norms andthe importance of job attributes. Journal of Economic Psychology, 32(1), 103-119. https://doi.org/10.1016/j.joep.2010.09.002.
Scheitle, C. P., i E. Dabbs. (2021). Religiosity andidentity interference among graduate students in the sciences. Social Science Research, 93, 102503. https://doi.org/10.1016/j.ssresearch.2020.102503.
Shepherd, D., i J. M. Haynie. (2009). Family Business, Identity Conflict, andan Expedited Entrepreneurial Process: A Process of Resolving Identity Conflict. Entrepreneurship Theory andPractice, 33(6), 1245-1264. https://doi.org/10.1111/j.1540-6520.2009.00344.x.
Smith, R. T., i G. True. (2014). Warring Identities: Identity Conflict andthe Mental Distress of American Veterans of the Wars in Iraq andAfghanistan. Society andMental Health, 4(2), 147-161. https://doi.org/10.1177/2156869313512212.
Stroink, M. L. i R. N. Lalonde. (2009). Bicultural Identity Conflict in Second-Generation Asian Canadians, The Journal of Social Psychology, 149(1), 44-65. DOI: 10.3200/SOCP.149.1.44-65.
Stuart, J. i C. Ward. (2011). Predictors of Ethno-Cultural Identity Conflict Among South Asian Immigrant Youth in New Zealand. Applied Developmental Science, 15(3), 117-128. DOI: 10.1080/10888691.2011.587717.
Suchocka A., i I. Królikowska. (2014). Kreowanie tożsamości kulturowej jako wyzwanie XXI wieku. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Kwartalnik, 4, 73-88.
Syper-Jędrzejak, M., i I. Bednarska-Wnuk. (2019). Znaczenie mindfulness w miejscu pracy – możliwości pobudzania uważności pracowników. e-mentor, 2(79), 61–67. http://dx.doi.org/10.15219/em79.1413.
Veldman, J., Meeussen, L., Van Laar, C. i K. Phalet. (2017). Women (Do Not) Belong Here: Gender-Work Identity Conflict among Female Police Officers. Frontiers in Psychology, 8, 130. DOI: 10.3389/fpsyg.2017.00130.
Vleioras, G., Bosma, H. A. (2005). Are Identity Styles Important for Psychological Well-being? Journal of Adolescence, 28, 397-409. DOI: 10.1016/j.adolescence.2004.09.001.
Walton, R. E. (1969). Interorganizational Decision Making andIdentity Conflict. Special technical report no. 2, Harvard Univeristy Cambridge Mass Graduate School of Business Administration.
Ward, C., Stuart, J. i L. Kus. (2011). The Construction andValidation of a Measure of Ethno-Cultural Identity Conflict. Journal of Personality Assessment, 93(5), 462-473. DOI: 10.1080/00223891.2011.558872.
Yuki, K. (2021). Modernization, social identity, andethnic conflict. European Economic Review, 140, artykuł 103919. https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2021.103919.
Zanette, M. C., i D. Scaraboto. (2019). “To Spanx or not to Spanx”: How objects that carry contradictory institutional logics trigger identity conflict for consumers. Journal of Business Research, 105, 443-453. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.02.065.
Zinik, G. (1985). Identity Conflict or Adaptive Flexibility? Journal of Homosexuality, 11(1-2), 7-20. DOI: 10.1300/J082v11n01_02.
Copyright (c) 2024 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
