TY - JOUR AU - Siemieniec-Gołaś, Ewa PY - 2020/12/31 Y2 - 2024/03/28 TI - Orientalista – Aleksander Chodźko i jego wkład w popularyzację języka tureckiego JF - Perspektywy Kultury JA - PK VL - 31 IS - 4 SE - Orient. Wczoraj i dziś DO - 10.35765/pk.2020.3104.04 UR - https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/pk/article/view/1693 SP - 29-42 AB - Aleksander Chodźko, polski orientalista, poeta, a także badacz literatur sło­wiańskich urodził się w 1804 roku w majątku Krzywicze na Litwie, zmarł we Francji w 1891 roku. Jako absolwent Uniwersytetu Wileńskiego oraz Instytutu Wschodniego w Petersburgu spędził jedenaście lat w rosyjskiej służbie dyplo­matycznej w Persji (Tebriz, Teheran, Reszt). Rezultatem badań i obserwa­cji prowadzonych w czasie pobytu w Persji nad językiem perskim, literaturą, a także teatrem były liczne prace jego autorstwa opublikowane w późniejszym czasie w Paryżu, Londynie, Petersburgu. Oprócz prac poświęconych tematyce perskiej Chodźko publikował też prace z zakresu slawistyki, którą zajmował się po objęciu w roku 1857 katedry literatur słowiańskich w Collège de France. Mało jest znana natomiast twórczość Aleksandra Chodźki związana z językiem tureckim. Temu zagadnieniu poświęcony jest niniejszy artykuł. W roku 1854 Aleksander Chodźko opublikował w Paryżu podręcznik do nauki języka tureckiego zatytułowany Le Drogman turc… Podręcznik ten powstał na potrzeby żołnierzy francuskiej armii zaangażowanej w udział w wojnie krymskiej (1853–1856) jako turecki sojusznik. Ta niespełna stustro­nicowa praca zawiera nie tylko potrzebne do komunikacji werbalnej tureckie zwroty, wyrażenia i rozmówki francusko-tureckie, ale też skróconą gramatykę języka tureckiego oraz słownik francusko-turecki. Praca ta niezależnie od jej pierwotnego przeznaczenia ma niezwykle nowatorski charakter, bowiem w XIX-wiecznej Europie poza przekładami tureckich utworów literackich, gramatykami deskryptywnymi języka tureckiego czy dwujęzycznymi słowni­kami przekładowymi zawierającymi materiał turecki nie publikowano tego typu dzieł, jakie reprezentuje omawiany Le Drogman turc… Nie ulega wątpliwości, że omawiana praca autorstwa Aleksandra Chodźki miała nowatorski charakter i przyczyniła się do popularyzacji języka tureckiego. ER -