@article{Grudniewski_2019, title={Między Berlinem a Rzymem: Biskup Georg Kopp a sprawa zakończenia Kulturkampfu}, volume={25}, url={https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/1928}, DOI={10.35765/rfi.2019.2502.5}, abstractNote={<p>Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie roli biskupa fuldajskiego, późniejszego biskupa wrocławskiego, Georga Koppa, w procesie zakończenia Kulturkampfu, będącego konfliktem pomiędzy rządem niemieckim a Stolicą Apostolską. Materiałem źródłowym są przede wszystkim akta konferencji biskupów niemieckich, stenogramy z posiedzeń pruskiej Izby Panów (wyższej izby sejmu pruskiego) oraz źródła na temat oceny biskupa Koppa przez mu współczesnych. Zachodnioniemieccy historycy (np. Heinrich Bornkamm i Christian Weber) po 1945 roku zajmowali się tematem Kulturkampfu. Tematykę tę z w aspekcie oddziaływania na ziemie polskie poruszali również polscy historycy, np. Jerzy Krasuski. Rola biskupa Koppa w procesie Kulturkampfu, pomimo istnienia jego biografii pióra Hansa-Georga Aschoffa, nie była eksponowana, zwłaszcza w polskojęzycznej historiografii. Tę lukę chce uzupełnić niniejszy artykuł. Wnioski ogólne zostały sformułowane na podstawie analizy materiału źródłowego i literatury przedmiotu.</p> <p>Pod koniec lat 70. XIX wieku kanclerz Niemiec O. von Bismarck postanowił odejść od walki z Kościołem. Pertraktacje w sprawie zniesienia antykościelnego ustawodawstwa Kulturkampfu odbywały się na drodze dyplomatycznej pomiędzy rządem w Berlinie a kurią rzymską. W 1882 roku doszło do konfliktu w episkopacie pruskim, ponieważ Kopp okazał się zwolennikiem koncesji na rzecz rządu. Po tym doświadczeniu Kopp zaangażował się w prowadzenie pertraktacji w Rzymie. W latach 1880, 1882 i 1883 wydane zostały tzw. ustawy łagodzące mające zlikwidować następstwa Kulturkampfu. Po wydaniu trzeciej z tych ustaw doszło do impasu w stosunkach Berlin-Stolica Apostolska, w wyniku której obie strony musiały pójść na ustępstwa. Kopp kontynuował swą funkcję jako dyplomata, co odbywało się bez wiedzy innych biskupów i polityków partii Centrum. Klęską okazała się jednak jego próba negocjowania w ramach Izby Panów. Inicjatywę przejął wówczas O. von Bismarck, dzięki któremu w maju 1886 roku przyjęto tzw. pierwszą ustawę pokojową. Kopp spotkał się wówczas z krytyką ze strony części biskupów. Sytuacja powtórzyła się rok później podczas dyskusji nad tzw. drugą ustawą pokojową. Dzięki naciskom papieża partia Centrum poparła projekt Bismarcka. Staraniem Koppa, który brał na siebie odpowiedzialność za niepopularne w kręgach kościelnych decyzje, Bismarckowi udało się doprowadzić do zlikwidowania Kulturkampfu.</p&gt;}, number={2}, journal={Rocznik Filozoficzny Ignatianum}, author={Grudniewski, Jakub}, year={2019}, month={wrz.}, pages={71-94} }