@article{Dopart_2021, title={Poezja i pobożność: O Pieśni porannej Franciszka Karpińskiego}, volume={27}, url={https://czasopisma.ignatianum.edu.pl/rfi/article/view/2077}, DOI={10.35765/rfi.2021.2701.11}, abstractNote={<p>Celem artykułu jest odczytanie sensu wiersza Karpińskiego, opublikowanego w zbiorze <em>Pieśni nabożnych </em>(1794), jako wybitnego utworu z zakresu liryki religijnej i jako tekstu kultury, który wyrósł z wielowiekowej tradycji różnych gatunków poezji i wpisał się na trwałe w modlitwę Kościoła katolickiego, jak też w pobożność wiernych, którzy praktykowali chrześcijański porządek dnia. Artykuł uwzględnia dzieje edycji tekstu werbalnego interpretowanego utworu, jak też zagadnienia związane z warstwą muzyczną, melodią <em>Pieśni porannej</em>. Tekst rzetelnie odnosi się do istniejących odczytań <em>Pieśni porannej</em>, autorstwa wybitnych znawców twórczości Karpińskiego (Wacław Borowy, Teresa Kostkiewiczowa, Roman Sobol, Tomasz Chachulski). Stosunek utworu do tradycji piśmiennictwa religijnego, szczególnie poezji sakralnej, można określić terminem: itertekstualność (zamiast: intertekstualność). <em>Kiedy ranne wstają zorze... </em>to pieśń przygodna i w typologicznym, i w teologicznym sensie tego pojęcia. Utwór ten okazuje się wierszem o polimodalnej podmiotowości, lirykiem wielogłosowym. Zawiera on odniesienia do tradycji literackiej, realizuje oryginalny przypadek ludowości. Stanowi ucieleśnienie „pięknej i wysokiej razem prostoty”, postulowanej przez samego autora w jego rozprawie&nbsp;programowej <em>O wymowie w prozie albo wierszu</em>. <em>Pieśń poranna </em>tworzy typową dla kancjonałów ramę początkową. Jako pieśń kościelna zawiera ona klarowną treść teologiczną: miłość do Boga i oddawanie Mu czci jest celem życia chrześcijanina. Tekst ma swe źródła w różnych formach kultu i w rozmaitych gatunkach piśmiennictwa religijnego. Pieśń powstała jako kontrafaktura, tj. w oparciu o znany śpiew; jej melodia zmieniała się i różnicowała z czasem. Pod względem wersyfikacyjnym utwór reprezentuje wczesny sylabotonizm polski: przeważa tok tetrastychu trocheicznego, incydentalnie modyfikowanego przez dykcję retoryczną. W tradycji poetyckiej <em>Pieśni porannej </em>eksponowane miejsce zajmują psalmy, hymny kościelne, hejnały, pieśni przygodne.</p&gt;}, number={1}, journal={Rocznik Filozoficzny Ignatianum}, author={Dopart, Bogusław}, year={2021}, month={grudz.}, pages={197-218} }