Pedagogika milczenia w odniesieniu do „kącików ciszy” w szkołach a poglądy Janusza Korczaka

  • Elżbieta Rogalska Uniwersytet Szczeciński

Abstract

Dziecko może osiągnąć konsolidację tożsamości wówczas, kiedy zachowuje swoją godność i wolność. Prawa te, o które walczył z uporem Janusz Korczak, umożliwiają rozwój istoty myślącej. „Kąciki ciszy” to miejsca wyodrębnione w przestrzeni szkolnej, wyposażone w rzeczy sprzyjające ciszy. Pedagogika milczenia w ramach niniejszego artykułu zajmuje się egzystencjalnym i aksjologicznym wymiarem ciszy. Janusz Korczak widział w dziecku braki, nadmiary i możliwości dzielenia się czymś, co ma, jego trud inicjowania czegoś, predyspozycje do ruchu, ciszy, chęci bazgrania, myślenia – umożliwiające harmonijny rozwój dziecka, a także jego dzielność i godność, objawiające się w decyzyjności, uporze, dążeniu do celu i trudzie przebaczania.

Celem artykułu jest pokazanie „kącików ciszy” z różnych perspektyw. W badaniach posłużono się poglądami J. Korczaka i zaprezentowano myśli współczesnych badaczy edukacji. Celem badania było też wyodrębnienie perspektyw odnoszących się do „kącików ciszy” występujących w szkołach, jak wynika z doniesień ze stron internetowych. Do tego celu wykorzystano metodę badania dokumentów oraz desk research. W wyniku prac wyodrębniono trzy strony internetowe oraz wyakcentowano trzy rodzaje perspektyw: neutralną, pozytywną oraz negatywną. Wyciągnięto następujące wnioski:

– „kąciki ciszy” mogą być elementem przestrzeni, która umożliwia podjęcie trudniejszej problematyki egzystencjalnej, niż przewiduje dla dzieci szkoła;

– Janusz Korczak akcentował idee immanentnego ciała społecznego, pozbawionego zewnętrznego władcy;

– Henryk Goldszmit neutralizował zakłócanie natury dziecka przy użyciu „pokoju ciszy” dla personelu;

– „kąciki ciszy” są pozytywnym efektem transformacji szkoły, bowiem umożliwiają zaistnienie artyzmu duszy.

References

Bednarowska Z., Desk research – wykorzystanie potencjału danych zastanych w prowadzeniu badań marketingowych i społecznych, „Marketing i Rynek” nr 7, 2015.

Brzezińska A., Appelt K., Ziółkowska B., Psychologia rozwoju człowieka, Wydaw-nictwo GWP, Sopot 2016.

Chęcińska U., Pedagogika żartobliwa według Janusza Korczaka i Joanny Kulmowej. Prolegomena, w: Janusz Korczak pisarz, red. A.M. Czernow, Wydawnictwo Stowa-rzyszenia Bibliotekarzy Polskich, Warszawa 2013.

Co zobaczymy za granicą w sztuce w 2017 roku; Culture.pl (dostęp: 11.02.2018).

Czyżewski M., W szkole zorganizowali strefę ciszy; http://bielskobiala.wyborcza.pl/bielskobiala/7,88025,22969728,w-szkole-zorganizowali-strefe-ciszy-uczniowie-musza-sie-bezwzglednie.html (dostęp: 9.02.2018).

Foucault M., Nadzorować i karać. Narodziny więzienia, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa 2009.

http://sp70.waw.pl/kacik-ciszy (dostęp: 9.02.2018).

Klus-Stańska D., Nowicka M., Sensy i bezsensy edukacji wczesnoszkolnej, WSiP, Warszawa 2005.

Korczak J., Carnet de Janusz Korczak, Wydawnictwo Austeria, Cracovie – Budapest 2016.

Korczak J., Dzieci ulicy, Druk i Lit. F. Kasprzykiewicza, Warszawa 1901.

Korczak J., Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, Wydawnictwo J. Mortkowicza, Warszawa – Kraków 1929.

Korczak J., Momenty wychowawcze, Nasza Księgarnia, Warszawa – Łódź 1924.

Korczak J., Pamiętnik i inne pisma z getta, Wydawnictwo Wab, Warszawa 2012.

Korczak J., Pisma wybrane, t. 3, Nasza Księgarnia, Warszawa 1978.

Korczak J., Prawo do szacunku, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, War-szawa – Kraków 1948.

Kubicka D., Doniosłość codzienności w filozofii wychowania Janusza Korczaka, „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne” nr 1, 2016.

Kunicka M., Nowy paradygmat kulturowy, „Kultura. Media. Teologia” nr 19, 2014.

Majewska H., Kim uczyniła mnie szkoła? Własne doświadczenie dydaktyczne w perspektywie konstruktywizmu, w: Dokąd zmierza Polska szkoła?, red. D. Klus-Stańska, Wydawnictwo Akademickie Żak, Warszawa 2008.

Od „Kajtusia Czarodzieja” do „Map” – zagraniczne przekłady polskich książek dla dzieci; Culture.pl (dostęp: 11.02.2018).

Pilch T., Zasady badań pedagogicznych, Wydawnictwo Akademickie ŻAK, Warszawa 1998.

Rogalska E., Pedagogika milczenia w życiu i twórczości Janusza Korczaka, praca magisterska, Szczecin 2017.

Siemież B.M., Słowo łączy pokolenia: Korczak współczesnym biblioterapeutą?, „Bibliothea Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy” nr 3, 2014.

Smolińska-Theiss B., Korczakowskie narracje pedagogiczne, Wydawnictwo Impuls, Kraków 2014.

Szkudlarek T., Robotnicy wiedzy i edukacja akademicka, w: Wiedza. Ideologia. Władza. O społecznej funkcji uniwersytetu w społeczeństwie rynkowym, red. P. Żuk, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.

Świrko-Pilipczuk J., Samodzielność w filozoficznych poglądach i koncepcjach człowieka – implikacje pedagogiczne, Wydawnictwo ZAPOL, Szczecin 2011.

Zagaj W., Nowość w SP1. Specjalna strefa dla dzieci; http://radioszczecin.pl/1,129264,

nowosc-w-sp1–specjalna-strefa-dla-dzieci zdjecia&s=1&si=1&sp=1 (dostęp: 9.02.2018).

Published
2019-06-27
How to Cite
Rogalska, E. (2019). Pedagogika milczenia w odniesieniu do „kącików ciszy” w szkołach a poglądy Janusza Korczaka. Nauczyciel i Szkoła, 4(68). https://doi.org/10.14632/NiS.2018.68.53
Section
KOMUNIKATY I SPRAWOZDANIA Z BADAŃ