Pedagogika milczenia w odniesieniu do „kącików ciszy” w szkołach a poglądy Janusza Korczaka

Abstract

Dziecko może osiągnąć konsolidację tożsamości wówczas, kiedy zachowuje swoją godność i wolność. Prawa te, o które walczył z uporem Janusz Korczak, umożliwiają rozwój istoty myślącej. „Kąciki ciszy” to miejsca wyodrębnione w przestrzeni szkolnej, wyposażone w rzeczy sprzyjające ciszy. Pedagogika milczenia w ramach niniejszego artykułu zajmuje się egzystencjalnym i aksjologicznym wymiarem ciszy. Janusz Korczak widział w dziecku braki, nadmiary i możliwości dzielenia się czymś, co ma, jego trud inicjowania czegoś, predyspozycje do ruchu, ciszy, chęci bazgrania, myślenia – umożliwiające harmonijny rozwój dziecka, a także jego dzielność i godność, objawiające się w decyzyjności, uporze, dążeniu do celu i trudzie przebaczania.

Celem artykułu jest pokazanie „kącików ciszy” z różnych perspektyw. W badaniach posłużono się poglądami J. Korczaka i zaprezentowano myśli współczesnych badaczy edukacji. Celem badania było też wyodrębnienie perspektyw odnoszących się do „kącików ciszy” występujących w szkołach, jak wynika z doniesień ze stron internetowych. Do tego celu wykorzystano metodę badania dokumentów oraz desk research. W wyniku prac wyodrębniono trzy strony internetowe oraz wyakcentowano trzy rodzaje perspektyw: neutralną, pozytywną oraz negatywną. Wyciągnięto następujące wnioski:

– „kąciki ciszy” mogą być elementem przestrzeni, która umożliwia podjęcie trudniejszej problematyki egzystencjalnej, niż przewiduje dla dzieci szkoła;

– Janusz Korczak akcentował idee immanentnego ciała społecznego, pozbawionego zewnętrznego władcy;

– Henryk Goldszmit neutralizował zakłócanie natury dziecka przy użyciu „pokoju ciszy” dla personelu;

– „kąciki ciszy” są pozytywnym efektem transformacji szkoły, bowiem umożliwiają zaistnienie artyzmu duszy.