Społeczeństwo, państwo, dobro wspólne i polityka w ujęciu M.A. Krąpca
Abstrakt
Artykuł przedstawia sformułowaną przez M.A. Krąpca propozycję filozoficznego wyjaśnienia bytu społecznego na podstawie rozumienia człowieka jako spotencjalizowanej osoby. Kluczowe dla zaprezentowanej w artykule koncepcji M.A. Krąpca jest filozoficzne ujęcie dobra wspólnego rozumianego personalistycznie, jako analogicznie wspólny wszystkim ludziom cel: aktualizacja potencjalności osobowych człowieka, a więc rozwój moralny, wolitywny i twórczy każdego człowieka. Zapewnienie środków realizacji tak rozumianego dobra wspólnego stanowi zasadniczą rację bytu społeczeństwa i państwa. Wszelki byt społeczny jest bowiem — jako rzeczywistość relacyjna — ontycznie „słabszy” niż istniejąca w sposób podmiotowy osoba ludzka. Dobro wspólne rozumiane personalistycznie stanowi jedyne dobro w pełni nieantagonistyczne: rozwój osobowy poszczególnych ludzi nikogo nie uszczupla, a wszystkich ubogaca. Zatem nie stanowi ono podporządkowania jednostki dobru całości rozumianej w sposób kolektywny. Jednocześnie pozwala na wskazanie racjonalnych podstaw dla konieczności istnienia rozmaitych społeczności, bez których rozwój osobowy nie mógłby się dokonać. Zaproponowana w artykule koncepcja M.A. Krąpca, akcentując prymat osoby względem bytu społecznego, jednocześnie wskazuje na fakt konieczności istnienia różnorakich społeczności jako ugruntowanych w ludzkiej spotencjalizowanej naturze środowisk umożliwiających rozwój osobowy człowieka. Tym samym pozwala na przekroczenie dychotomii indywidualizm — kolektywizm.Bibliografia
References
Arystoteles, 2006. Polityka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Arystoteles, 2007. Etyka nikomachejska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Baszkiewicz, J. (2002). Zagajenie konferencji. In: Maciejewski, M. & Marszał, M. (Ed.), Doktryny polityczne i~prawne u~progu XXI wieku. Wybrane problemy badawcze, Kolonia Limited.
Bała, P. and Wielomski, A., 2008. Prawa człowieka i~ich krytyka. Przyczynek do studiów o~ideologii czasów ponowożytnych. Fijorr Publishing Company, Warszawa, Chicago.
Coreth, E. and Schöndorf, H., 2006. Filozofia XVII i~XVIII wieku. Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
Gajda, J., 1986. Prawo natury i~umowa społeczna w~filozofii przedsokratejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Gajda, J., 1996. Pitagorejczycy. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Gilson, É., 2006. Byt i~istota. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Gogacz, M., 1985. Szkice o~kulturze. Michalineum, Kraków, Warszawa.
Gogacz, M., 1996. Platonizm i~arystotelizm. Dwie drogi do metafizyki. Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa.
Gogacz, M., 2008. Elementarz metafizyki. Oficyna Wydawnicza NAVO, Klub Zachowawczo-Monarchistyczny, Warszawa.
von Hildebrand, D., 2000. Koń trojański w~mieście Boga. Przyczyny kryzysu w~Kościele katolickim. Stowarzyszenie Kulturalne „Fronda”, Warszawa.
von Hildebrand, D., 2012. Metafizyka wspólnoty. Rozważania nad istotą i~wartością wspólnoty. Wydawnictwo WAM, Kraków.
Jaroszyński, P., 2011. Metafizyka czy ontologia?. Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin.
Kaute, W. (2002). Machiavelli a~problem zła w~filozofii politycznej czasów nowożytnych. In: Hrebenda, A. & Kaute, W. (Ed.), Człowiek, jego wolność i~prawa a~polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kaute, W. (2004). Cogito i~idea „umowy społecznej” jako paradygmat nowożytności. In: Kaute, W. & Świercz, P. (Ed.), Demokracja, liberalizm, społeczeństwo obywatelskie. Doktryna i~myśl polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kaute, W., 2011. W~poszukiwaniu dobrego życia. U~podstaw głównych orientacji politycznego myślenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Krąpiec, M. A., 1978. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A.Wawrzyniak, A. (Ed.), 1982. Człowiek, kultura, uniwersytet. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1993a. Człowiek i~prawo naturalne. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1993b. Teoria analogii bytu. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1994. Z~teorii i~metodologii metafizyki. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1996. Suwerenność --- czyja?. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1998. O~ludzką politykę. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 2000. Ludzka wolność i~jej granice. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 2001. Byt i~istota. Św. Tomasza „De ente et essentia” przekład i~komentarz. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A. (2002). Sens państwa w~oczach klasyków --- Arystotelesa i~Tomasza. In: Hrebenda, A. & Kaute, W. (Ed.), Człowiek, jego wolność i~prawa a~polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Krąpiec, M. A., 2005. Ja --- człowiek. Wydawnictwo KUL, Lublin.
Manent, P., 1994. Intelektualna historia liberalizmu. ARCANA, Kraków.
Noras, A. J., 2007. Kant i~Hegel w~sporach filozoficznych osiemnastego i~dziewiętnastego wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Piechowiak, M. (2003). Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, Kwartalnik filozoficzny 31 : 5-35.
Platon, 2002. Gorgiasz, Menon. Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Świercz, P., 2008. Jedność wielości. Człowiek, społeczeństwo, państwo w~refleksji nurtu orficko-pitagorejskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Świercz, P. (2010). Znaczenie pojęcia „natura” w~doktrynie politycznej Thomasa Hobbesa na tle koncepcji zoon politikon, Horyzonty polityki 1 : 111-134.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
