Znaczenie i symbolika architektury przemysłowej w Albanii

Słowa kluczowe: obiekty dziedzictwa przemysłowego, architektura przemysłowa, pamięć historyczna

Abstrakt

Architektura przemysłowa reprezentuje rozwój technologii i przemysłu oraz obecność nowych form urbanistycznych w kontekście miasta. Historia przemysłu w Albanii sięga XIX wieku. Sektor przemysłowy kraju doświadczył znacznego wzrostu i transformacji szczególnie w okresie socjalizmu od 1945 do 1990. Obiekty i kompleksy przemysłowe budowane przez 50 lat miały wpływ na rozwój społeczny i urbanistyczny albańskich miast. Ich architekturę charakteryzuje mieszanka różnych stylów, w tym socrealizmu i funkcjonalizmu. Style te odzwierciedlają historię polityczną, społeczną i gospodarczą Albanii. Budynki, do których zaliczają się fabryki, kopalnie i elektrownie, są rozproszone po całym kraju, a ich symbolika jest różnorodna. Reprezentują one aspiracje Albanii do budowy socjalizmu i modernizacji społeczeństwa. Co więcej, architektura przemysłowa w Albanii była przedmiotem różnych podejść i postaw. Jedni opowiadają się za zachowaniem jej jako części dziedzictwa kulturowego kraju, inni są za wyburzeniem i zastąpieniem jej nowocześniejszymi konstrukcjami. W tym kontekście, nawiązując do Tirany, artykuł analizuje znaczenie i symbolikę architektury przemysłowej w Albanii oraz jej wpływ na tożsamość kraju i krajobraz kulturowy. Architektura przemysłowa w Albanii odgrywa znaczącą rolę w krajobrazie kulturowym i tożsamości kraju. Jej symbolika jest złożona i wieloaspektowa i przedstawia zarówno osiągnięcia, jak i wyzwania związane zarówno z przemysłową przeszłością kraju, jak i z dziedzictwem ideologii komunistycznej. W miarę rozwoju i modernizacji Albanii ochrona i interpretacja jej dziedzictwa przemysłowego pozostaną kluczową kwestią dla jej obywateli i przywódców politycznych.

Bibliografia

Banja Hasan, Ekonomia e Shqipërisë në rrjedhat e historisë të shekullit XX (Tiranë: Shtëpia Botuese “Emal”, 2017).

Besnik Aliaj, Kejda Lulo, Genc Myftiu, Tirana. Sfida e zhvillimit Urban (Tiranë: Co-Plan&SEDA, 2003).

Bushati Etleva, Godinat Industriale 1945–1990 (Tiranë: Botimet Flesh, 2019). Douet James (ed.), Industrial Heritage Re-Tooled: The TICCIH guide to Industrial Heritage Conservation (Lancaster: TICCIH by Carnegie Publishing Ltd, 2012).

Fagu Eled, Qyteti Socialist në Shqipëri. Kombinati i Tekstileve “Stalin”. Dizertacion per fitimin e Gradës Shkencore “Doktor” (Tiranë 2021).

Insituti i studimeve M-L, pranë Kq të PPSH. Historia e partisë së Punës e Shqipërisë (Tiranë: Shtepia Botuese “8 Nëntori”, 1981).

Jürgen Adam, Katharina Hausmann, Frank Jüttner, A design manual. Industrial Buildings (Basel, Berlin, Boston: Birkhäuser – Publishers for Architecture, 2004).

Kote Robert, Godinat Industriale I (Tiranë: Universiteti i Tiranës, Fakulteti i Inxhinierisë, 1974).

Mëhilli Spiro, Tirana 1920–1944 (Tirana: Mediaprint, 2012).

Parangoni Ilir, Arkeologjia Industriale. Një vlerësim i trashëgimisë industriale në Shqipëri (Tiranë: Albanian Heritage Foundation, 2012).

Uffelen Chris van, Factory Design (Berlin: Braun Publishing AG, 2009).

Za Luigi, Storia e vita quotidiana di un quartiere simbolo di Tirana (Tiranë: Shtëpia Botuese “Besa”, 2012).

Mosko Sokrat, “Takimi Kombëtar i Arkitektëve”, Revista “Nëndori” 6 (1971). Sahatciu Kostaq, “Takimi Kombëtar i Arkitektëve”, Revista “Nëndori” 6 (1971).

Civici Adrian, “100 vjet: Ekonomia shqiptare gjatë regjimit komunist (1945– 1990)”. Revista “Monitor”, 12th November 2012, https://www.monitor.al/100-vjet-ekonomia-shqiptare-gjate-regjimit-komunist-1945-1990/ (access: 10 May 2023).

Monitor, “100 vjet ekonomia shqiptare ne 1921–1924”. Revista “Monitor”, 28th November 2012, https://www.monitor.al/100-vjet-ekonomia-shqiptare-ne-1921-1924/ (access: 10 May 2023).

Opublikowane
2023-12-29
Jak cytować
Bushati, E. (2023). Znaczenie i symbolika architektury przemysłowej w Albanii. Rocznik Filozoficzny Ignatianum, 29(4), 203-224. https://doi.org/10.35765/rfi.2023.2904.14
Dział
Artykuły