Piękno nowych funkcji miejskich

Tworzenie wartości estetycznej czy wykorzystanie istniejących elementów?

Abstrakt

Niniejszy tekst ma na celu odpowiedź na pytanie, w jaki sposób nadawana jest wartość estetyczna funkcjom, które pojawiają się jako nowość we współczesnych przestrzeniach miejskich na przykładzie budynków przeznaczonych na cele miejskiego rolnictwa. Z racji tego, że większość z nich powstaje jako element obiektów wielofunkcyjnych oraz stanowi rozbudowę istniejącej infrastruktury, sposób ich kształtowania oraz ostateczny wyraz estetyczny jest wypadkową potrzeb i możliwości technicznych. Piękno naturalne w mieście było, często na zasadzie kontrastu, kojarzone z pojawieniem się zieleni, która buduje się niejako samoistnie, tworząc zasady stanowiące inspirację dla odkrywania idealnej geometrii, harmonii w każdej z miejskich skal. Stąd też potencjał nowej funkcji, która, choć jej podmiotem jest natura, zostaje jednak z założenia obudowana formą architektoniczną. Ostatnie dziesięciolecie przyniosło pierwsze realizacje rolnictwa zintegrowanego z tkanką miejską i traktowanego jako miejska funkcja, dlatego nie zdołała ona wytworzyć jeszcze własnej, jasno zdefiniowanej estetyki. Wyraźnie jednak widać w tym zakresie wpływy kilku podstawowych funkcji, z których wywodzi się miejska agrokultura, tj. rolnictwa intensywnego, przemysłu, mieszkalnictwa i rekreacji. Estetyki te pozostają często w sprzeczności, jednak dają już możliwość wychwycenia pewnych kierunków, mających zapewnić harmonijne połączenie elementów pozornie sprzecznych. Wykorzystanie symboliki miejsca, zastanych elementów charakterystycznych, świadczących o tradycji lokalnej, które ulegają przeobrażeniu na potrzeby nowej funkcji i wpisanie ich, zarówno poprzez kontrast, jak i kontynuację w istniejący kontekst urbanistyczny, stanowią często wykorzystywane narzędzia. Niniejsza analiza będzie oparta na przykładach zespołów i budynków zrealizowanych, dla których możliwa jest obiektywna ocena przesłanek wywołujących odczucie harmonii lub dysharmonii na różnych płaszczyznach odczytywania przestrzeni fizycznej, symbolicznej czy historycznej. Wśród omówionych przykładów znajdą się zespoły zabudowy mieszkaniowej, przemysłowej, logistycznej, biurowej i wystawienniczej.