Znaki i symbole zakodowane w „Walencinku” wyrazem wyjątkowości i fenomenalnego piękna sanktuarium św. Walentego w Bieruniu
Abstrakt
Celem pracy będzie zbadanie historii kościoła św. Walentego w Bieruniu na Górnym Śląsku oraz określenie warstw znaczeniowych i symbolicznych, które w istotny sposób współdecydują o wyjątkowości oraz pięknie sanktuarium. Omawiany drewniany kościół należy do parafii św. Bartłomieja Apostoła, a pierwsza historyczna wzmianka o jego istnieniu pochodzi z 1628 r. Świątynia, w której znajdują się relikwie św. Walentego, przyciąga każdego roku rzesze pielgrzymów. W pracy przyjęto metodę badawczą polegającą na połączeniu analizy pojęć z zakresu sztuki sakralnej z lokalnym kontekstem historycznym oraz szerszą perspektywą kulturową. Celem badania jest wyodrębnienie symboli i znaków współdecydujących o wyjątkowości i pięknie sanktuarium.
Bibliografia
Baldock John, Symbolika chrześcijańska (Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”, 1994).
Hani Jean, Symbolika świątyni chrześcijańskiej (Kraków: Znak, 1998).
Lasek Grażyna, „Bieruńskie »Genius loci« – szczególny przypadek miejsca węzłowego miasta, w: Budownictwo i Architektura 17 (2018) 3: 005–014.
Lasek Grażyna, „Problematyka piękna a elementy szczególne w krajobrazie – studium przypadków w otoczeniu miasta Bieruń”, w: Piękno w architekturze. Harmonia miejsca, red. Bogusław Szuba, Tomasz Drewniak (Wrocław: Presscom Sp. z o.o., 2021), 179–193.
Lasek Grażyna, „Problematyka piękna w dokumentach Kościoła katolickiego a praktyka architektury sakralnej – wybrane zagadnienia”, w: Piękno w architekturze. Tradycja i współczesność. Realizacje, red. Bogusław Szuba, Tomasz Drewniak (Nysa, Oficyna Wydawnicza PWSZ, 2018), 67–76.
Lasek Grażyna, „Wielki Staw Bieruński – kontekst historii, tradycji, miejsca”, w: Innowacyjne rozwiązania Rewitalizacji Terenów Zdegradowanych, t. 8, red. Jan Skowronek (Katowice: Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych, 2016), 223–232.
Marcinek Roman, „Wielki Staw Bieruński i jego pozostałości”, Zeszyty Bieruńskie 30 (1993).
Matuszczak Józef, Z dziejów architektury drewnianej na Śląsku (Bytom: Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, 1971).
Musioł Ludwik, BIERUŃ. Miasto, kościół i parafia. Monografia historyczna (Bieruń: Bieruński Ośrodek Kultury, 1999).
Nyga Jerzy, ks., „Pamiątki Przeszłości Bierunia. Kościół Św. Bartłomieja i Kościół Św. Walentego”, Zeszyty Bieruńskie 24 (1981).
Nyga Jerzy, ks., „Pamiątki Przeszłości Bierunia. Zabudowa miejska. Kopiec”, Zeszyty Bieruńskie 11 (1989).
Szymski Adam Maria, Kanon formy architektonicznej w kościele katolickim. Tradycja i współczesność architektury sakrum, „Prace Naukowe Politechniki Szczecińskiej. Instytut Architektury i Planowania Przestrzennego” 496 (2000) 36: 11–587.
Zaczyk Eugeniusz (tekst), Nyga Roman (rysunki) Nyga Jerzy (przekład tekstów na język niemiecki), Stwôrôki. Wizerunki stworoków śląskich (Bieruń: Bieruński Ośrodek Kultury w Bieruniu, 1994).
Katechizm Kościoła Katolickiego (Poznań: Pallottinum, 1994), ust. 2502, 560–561.
Sobór Watykański II Konstytucje Dekrety Deklaracje, Tekst łacińsko-polski (Poznań: Pallottinum, wyd. II, 2002), KL 122, 93.
„Św. Walenty patronem Bierunia”, Rodnia. Dwutygodnik społeczno-kulturalny Bierunia 20 (2004) 4: 1, 16.
Zwiedzamy Bieruń. Odcinek 2 Walencinek. Wystąpił Roman Nyga, scenariusz Agnieszka Szymula, Wiktor Nyga, realizacja Wojciech Wikarek (producent: Muzeum Miejskie w Bieruniu (w organizacji), Miasto Bieruń, https://youtu. be/xvcDGuiC-bU (dostęp: 26.08.2023).
Cirlot Juan Eduardo, Słownik symboli (Kraków: Wydawnictwo Znak, 2000). Lasek Grażyna, Współczesne tendencje w architekturze sakralnej z uwzględnieniem czynników proekologicznych, rozprawa doktorska, promotor prof. dr hab. inż. arch. Adam Lisik (Gliwice: Politechnika Śląska, Wydział Architektury, 2005).
Lurker Manfred, Słownik obrazów i symboli biblijnych (Poznań: Pallotinum, 1989).
Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
