Cuius regio, eius religio

sytuacja innowierców zamieszkałych w Głogówku w XVII wieku na przykładzie dokumentów hrabiego Georga III von Oppersdorffa

Abstrakt

Głównym celem niniejszego artykułu jest zaprezentowanie najciekawszego dokumentu szlacheckiego przechowywanego w zasobie Archiwum Państwowego w Opolu. Jest to zadanie trudne ze względu na mnogość oraz różnorodną tematykę rękopisów wystawianych przez członków śląskich rodów szlacheckich. Właściciele majątków swoimi pismami regulowali wiele kwestii dotyczących codziennego funkcjonowania poddanych, tj. określali wysokość podatków, nadzorowali sprzedaż ziemi, rozstrzygali spory, potwierdzali testamenty, a nawet poświadczali prawe urodzenie. Dbali również, by zarządzane przez nich ziemie posiadały stosowne przywileje oraz statuty. Oprócz sfery materialnej otaczali troską kwestie związane z wyznawaną religią. Było to szczególnie widoczne w okresie rozwoju ruchu kontrreformacyjnego. Dlatego też w poniższym tekście przedstawiony zostanie dokument Georga III von Oppersdorffa, który bardzo aktywnie działał na polu rekatolizacji ziem śląskich. Prezentowany rękopis jest jedną z kilkunastu jednostek archiwalnych, na podstawie których można zobrazować sytuację ewangelików na terenie Śląska w XVII wieku. Dotychczas nie doczekał się on opracowania, podobnie jak pozostałe wskazane w tekście archiwalia. Analizując dostępną literaturę dotyczącą zarówno historii kontrreformacji na Śląsku, jak i samego miasta Głogówka, zaobserwować można niewielką liczbę wydanych publikacji oraz artykułów. Dlatego też prezentowany materiał stanowić ma zarówno przegląd dokumentów poświęconych losom protestantów na Śląsku, jak i zachętę do dalszego eksplorowania zasobu Archiwum Państwowego w Opolu przez badaczy historii regionu i dziejów rodów śląskich.