Globalizm jako nowy totalizm
Abstrakt
Artykuł stawia sobie za cel delimitację pomiędzy naturalnym zjawiskiem globalizacji a globalizmem jako ideologią. Zjawisko globalizacji ma obiektywne przyczyny, ale jego współczesna faza jest kreowana na podstawie określonych wartości i interesów, co prowadzi do zarzutów o to, że stanowi ona projekt ideologiczny, odpowiadający głównie interesom jego architektów. By określić granice globalizacji oraz definiowanego pejoratywnie globalizmu, artykuł wychodzi od wizji stosunków społecznych według doktryny społecznej Kościoła, a w szczególności od: opartego na prawie naturalnym organiczno-moralnego pojmowania relacji społecznych, zasady subsydiarności oraz pojęcia podstawowej zasady filozoficzno-społecznej, będącej determinantą ustroju społecznego. Zasada subsydiarności wyraźnie wyznacza granice pomiędzy naturalnym zakresem globalizacji a jej nieuzasadnionymi roszczeniami w zakresie ingerencji w kwestie niewymagające międzynarodowej współpracy. Z kolei porównanie zasad filozoficzno-społecznych zaproponowane przez Heinricha Pescha i rozwinięte przez Jana Piwowarczyka, w którym indywidualizm oraz kolektywizm-totalizm jawią się jako odchylenia od właściwego porządku społecznego, pozwala zakwalifikować globalizm przekraczający ramy zasady subsydiarności jako nową formę totalizmu. Neguje on autonomię i prawa jednostek, rodzin i państw w imię świetlanej, globalistycznej przyszłości.
Bibliografia
Bremmer Ian, Us vs. Them. The Failure of Globalism (New York: Portfolio, 2018).
Katechizm Kościoła katolickiego (Poznań: Pallottinum, 1994).
Keenan Mark, Globalism Unmasked. The Truth about Banking and the Reset of Society (2020).
Maddison Angus, The World Economy. A Millennial Perspective (Paris: OECD, 2001).
Mittelman James H., The Globalization Syndrome. Transformation and Resistance (Princeton: Princeton University Press, 2000).
Pesch Heinrich, Lehrbuch der Nationalökonomie, t. 1 (Freiburg im Breisgau: Herder, 1924).
Pesch Heinrich, Lehrbuch der Nationalökonomie, t. 3 (Freiburg im Breisgau: Herder, 1926).
Piwowarczyk Jan, Katolicka etyka społeczna, t. 1 (Londyn: Veritas, 1960).
Rorty Richard, Przygodność, ironia i solidarność, przeł. Wacław Jan Popowski (Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2009).
Robertson Roland, Globalization. Social Theory and Global Culture (London– Thousand Oaks–New Delhi: Sage Publications, 1992).
Steger Manfred B., Globalization a Very Short Introduction (Oxford: Oxford University Press, 2013).
Steger Manfred B. (red.), Rethinking Globalism (Lanham–Boulder–New York– Toronto–Oxford: Rowman & Littlefield, 2004).
Schweikart Larry, A Patriot’s History of Globalism (New York: Skyhorse Publishing, 2024).
Wuwer Arkadiusz, Zasada pomocniczości (Katowice: Księgarnia św. Jacka – Wydział Teologiczny Uniwersytet Śląski, 2011).
Bayertz Kurt, Four Uses of “Solidarity”, w Kurt Bayertz (red.), Solidarity (Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 1999), 3–29.
Dańkowski Dariusz, Sprawiedliwość wspólnoty międzynarodowej w ujęciu katolickiej nauki społecznej, w Alicija Malewska, Mateusz Szczepanik-Filary (red.), Globalizacja i współzależność, Wit Pasierbek, Bogdan Szlachta (red.), Słowniki Społeczne (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, 2022), 393–411.
James Paul, The Matrix of Global Enchantment, w Manfred B. Steger (red.), Rethinking Globalism (Lanham–Boulder–New York–Toronto–Oxford: Rowman & Littlefield, 2004), 27–38.
Jan Paweł II, Encyklika „Centesimus annus”, w Marian Radwan (red.), Dokumenty nauki społecznej Kościoła, cz. 2 (Rzym–Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1996), 363–421.
Mittelman James, H., Ideologies and the Globalization Agenda, w Manfred B. Steger (red.), Rethinking Globalism (Lanham–Boulder–New York–Toronto– Oxford: Rowman & Littlefield, 2004), 15–26.
Pius XI, Encyklika „Quadragesimo anno”, w Marian Radwan (red.), Dokumenty nauki społecznej Kościoła, cz. 1 (Rzym–Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1996), 105–146.
Sklair Leslie, The End of Capitalist Globalization, w Manfred B. Steger (red.), Rethinking Globalism (Lanham–Boulder–New York–Toronto–Oxford: Rowman & Littlefield, 2004), 39–49.
Steger Manfred B., Rethinking the Ideological Dimensions of Globalization, w Manfred B. Steger (red.), Rethinking Globalism (Lanham–Boulder–New York–Toronto–Oxford: Rowman & Littlefield, 2004), 1–13.
Pyszka Stanisław, „Globalizacja według katolickiej nauki społecznej”, Rocznik Filozoficzny Ignatianum 19/2 (2013): 151–177.
Sen Amartya, „How to judge globalism”, The American Prospect 13/1 (2002): 1–14.
Yuen Mary Mee-Yin, Response of Christian Churches to Globalization, https:// www.academia.edu/download/29487027/Globalization_full_draft_eng.pdf.
Copyright (c) 2025 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
