Tajemnice dyplomacji watykańskiej – udział nuncjusza Giovanniego Antonia Davii w elekcji Fryderyka Augusta Wettyna na króla Polski

Abstrakt

Celem artykułu jest ukazanie roli, jaką w elekcji w 1697 r. odegrał nuncjusz Giovanni Antonio Davia. Artykuł napisano na podstawie wydanej i niewy- danej korespondencji nuncjusza Davii z sekretariatem stanu, znajdującej się w Archiwum Watykańskim i Bibliotece Watykańskiej. Po śmierci króla Jana III Sobieskiego elekcja, jaka odbyła się w 1697 r., należała do naj- bardziej skorumpowanych. Wśród szeregu kandydatów najpoważniejsze szanse zdobycia korony mieli syn króla Jana III, Jakub i Ludwik de Bourbon, książę de Conti. Ku zaskoczeniu zgromadzonej na polu elekcyjnym szlachty w ostatnim momencie zgłoszono kandydaturę elektora protestanckiej Saksonii, Fryderyka Augusta Wettyna, który wcześniej dokonał potajemnej konwersji na katolicyzm. Aby dopełnić formalności konwersję Fryderyka Augusta na katolicyzm, zachowywaną od 2 czerwca 1697 r. w sekrecie, musiał uwierzytelnić nuncjusz Davia. Nuncjusz nie uległ naciskom zwolen- ników francuskiej kandydatury dążących do zablokowania elekcji Wettyna i wydał opinię o jej ważności. Z tego powodu został oskarżony przez przeciwników Wettyna o działania niezgodne z prawem, jak również kie- rowanie się prywatnym interesem, gdyż nuncjusz Davia wstawiennictwu Fryderyka Augusta zawdzięczał uwolnienie bratanka z niewoli tureckiej. Należy stwierdzić, iż na skutek splotu różnych okoliczności arcybiskup Davia musiał wystapić w Warszawie w roli, jakiej nie przewidywano dla papieskiego nuncjusza, to znaczy przedstawiciela papieża zachowujące- go wobec wewnętrznych konfliktów neutralne stanowisko. Kandydatura, a następnie konwersja na katolicyzm władcy Saksonii zmusiła nuncjusza do podjęcia działań z jednej strony chwalonych przez stronników saskich, a z drugiej kontestowanych przez zwolenników obozu francuskiego. Wbrew jednak oskarżeniom wysuwanym przez tych ostatnich można się skłonić do sądu, że to nie prywatne motywy, lecz interes Kościoła katolickiego skłoniły nuncjusza do uwierzytelnienia konwersji Fryderyka Augusta Wet- tyna na katolicyzm.