Mówienie o Bogu w erze cyfrowej

Józef W. Bremer

doi:10.35765/rfi.2024.3002.8

Józef W. Bremer Uniwersytet Ignatianum w Krakowie https://orcid.org/0000-0001-9664-8896

DOI: https://doi.org/10.35765/rfi.2024.3002.8

Słowa kluczowe: Bóg, era cyfrowa, sztuczna inteligencja, transhumanizm, prawdy wiary

Abstrakt

Cyfryzacja i związane z nią nowe technologie dynamicznie wkroczyły do wielu dziedzin naszego życia – zarówno publicznego (administracji, gospodarki, wojskowości, łączności, szkolnictwa itd.), jak i prywatnego. Symptomatycznym wyznacznikiem tej ekspansji są coraz szersze wykorzystywanie słabej (wąskiej) sztucznej inteligencji (Artificial Narrow Intelligence – ANI) oraz intensywne prace nad silną (ogólną) sztuczną inteligencją (Artificial General Intelligence – AGI), która pozostaje w sferze szczególnych zainteresowań transhumanizmu. AGI – według transhumanistów – byłaby pierwszym krokiem do stworzenia sztucznej superinteligencji (Artificial Superintelligence – ASI), która przekroczyłaby intelektualne możliwości człowieka, prowadząc do powstania „informatycznej osobliwości” (singularity), której można byłoby przypisać cechy boskie. W niniejszym artykule podnoszę kwestię, czy transhumanizm jest w stanie wyeliminować Boga i zastąpić Go jakąś sztuczną inteligencją (z jej cyfrową superświadomością) oraz czy w erze cyfrowej chrześcijańskim prawdom wiary grozi dezaktualizacja. Opowiadam się za uprawnionym mówieniem o Bogu i prawdach wiary o stworzeniu, odkupieniu oraz zbawieniu w społeczeństwie cyfrowym. Uważam, że kultura ery cyfrowej nie tylko nie przynosi szkody życiu wiary, ale może pobudzać człowieka do głębszego rozumienia jej prawd.

Bibliografia

Bauman Zygmunt, Postmodernity and its Discontents (Cambridge: Polity, 1997). Boden Margaret A., AI: Its Nature and Future (Oxford: Oxford University Press, 2016).

Bremer Józef, „Neuroteologia: religijność w neuronach”, w: idem, Interdyscyplinarne znaczenie neuronauk (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 2016), 13–40.

Bremer Józef, Życie jest warte przeżycia. Z Koheletem w drodze (Kraków: Wydawnictwo M, 2023).

Flasiński Mariusz, Wstęp do sztucznej inteligencji (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011).

Geraci Robert M., Apocalyptic AI: Visions of Heaven in Robotics, Artificial Intelligence, and Virtual Reality (New York: Oxford University Press, 2010).

Herzfeld Noreen, The Artifice of Intelligence: Divine and Human Relationship in a Robotic Age (Minneapolis: Fortress Press, 2023).

Last Cadell, Global Brain Singularity: Universal History, Future Evolution and Humanity’s Dialectical Horizon (Cham: Springer 2020).

Moravec Hans, Mind Children. The Future of Robot and Human Intelligence (Cambridge, MA: Harvard University Press, 1988).

Polanyi Michael, Personal Knowledge: Towards a Post-Critical Philosophy (Chicago: University of Chicago Press, 1958).

Polanyi Michael, The Tacit Dimension (Garden City, NY: Doubleday and Co., 1966).

Św. Tomasz z Akwinu, Suma teologiczna, t. 2, O Bogu, tłum. Pius Bełch OP (Londyn: Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas”, 1977), cz. II, 1, 13–26.

Bejze Bohdan, „Analogia proporcjonalności i jej odmiany. Z zagadnień metafizycznej teorii analogii”, Roczniki Filozoficzne 10 (1) (1962): 105–118.

Bieńkowski Paweł, „30 lat telefonii komórkowej w Polsce”, Przegląd Elektrotechniczny 98 (12) (2022): 225–228, http://pe.org.pl/articles/2022/12/51.pdf (dostęp: 4.11.2023).

Damour Franck, „Le transhumanisme est-il soluble dans la religion?”/„Can Transhumanism be Explained by or Reduced to Religion?”, Revue D’ethique et de Theologie Morale 302 (2) (2019): 11–27; tłum. ang. https://www.cairnint.info/journal-revue-d-ethique-et-de-theologie-morale-2019-2-page-11. htm (dostęp: 4.11.2023).

Flasiński Mariusz, „Których technologii należy się bać?”, Teofil 1 (40) (2023): 124–135.

Kozhevnikova M., Karpova S., „Ambiwalentny obraz psa w robotyce”, Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies 1 (7) (2021): 1–12.

Langford Michael D., „A Theological Framework for Reflection on Artificial Intelligence”, SPU Works 171 (2022): 70–94, https://digitalcommons.spu.edu/works/171 (dostęp: 4.11.2023).

Pauluk Dorota, „Pandemia COVID-19 i (nie)wykorzystany potencjał edukacyjny”, Horyzonty Wychowania 20 (53) (2023): 39–48.

Viik Tõnu, „Falling in Love with Robots: a Phenomenological Study of Experiencing Technological Alterities”, Paladyn, Journal of Behavioral Robotics 11 (1) (2020): 52–65.

von der Assen Louisa, „Digitalization as a Provider of Sustainability? – The Role and Acceptance of Digital Technologies in Fashion Stores”, Sustainability 15 (5), art. 4621 (2023).

Ye Frank Tian-Fang, Gao Xiaozi, Sin Kuen-Fung, Yang Lan, „Remote learning and mental health during the societal lockdown: a study of primary school students and parents in times of COVID-19”, BMC Public Health 23 (1), art. 1106 (2023).

Zhu Guangming, Jiang Bin, Tong Liz, Xie Yuan, Zaharchuk Greg, Wintermark Max, „Applications of Deep Learning to Neuro-Imaging Techniques”, w: Frontiers in Neurology 10, art. 869 (2019).

Kozłowski Maciej, „Historia Internetu w Polsce”, w: Społeczeństwo informacyjne. Doświadczenie i przyszłość, red. Grzegorz Bliźniuk, Jerzy S. Nowak (Katowice: Polskie Towarzystwo Informatyczne. Oddział Górnośląski, 2006), 89–98, https://delibra.bg.polsl.pl/dlibra/publication/27164/edition/24504/content (dostęp: 4.11.2023).

Poczobut Robert, „Ulepszanie procesów poznawczych za pomocą artefaktów”, w: Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum w Krakowie, 2021), 145–165.

Cairn’s Dossiers „Transhumanism: Prospects and Risks” (Cairn.info, 2022), https://www.cairn-int.info/dossiers-2022-5-page-1.htm (dostęp: 4.11.2023). Chaitin Daniel, „Elon Musk: Artificial intelligence a ‘fundamental risk to the existence of human civilization’” (Washington Examiner, 2017), https://www. washingtonexaminer.com/elon-musk-artificial-intelligence-a-fundamental-risk-to-the-existence-of-human-civilization (dostęp: 4.11.2023).

Stone Zara, „Everything You Need To Know About Sophia, The World’s First Robot Citizen” (Forbes, 7.11.2017), https://www.forbes.com/sites/zaras- tone/2017/11/07/everything-you-need-to-know-about-sophia-the-worldsfirst-robot-citizen/ (dostęp: 4.11.2023).