Suarezjańska koncepcja współdziałania intelektu i woli w procesie stanowienia prawa
Abstract
Artykuł jest efektem krytycznej analizy rozważań Francisco Suareza nt. aktów ludzkich i ich współdziałania w procesie stanowienia prawa. Celem jest uporządkowanie, rozproszonych w różnych dziełach, rozważań jezuity. Tekst inspirowany był brakiem opracowań specjalistycznych w polskojęzycznej literaturze naukowej. Badania prowadzone były na tekstach źródłowych Hiszpana: De legibus ac Deo legislatore (1612), De anima (1621) oraz De voluntario et involuntario in genere, deque actibus voluntariis in speciali (1629). Suarez, jako jeden z najwybitniejszych filozofów renesansowych, wywarł olbrzymi wpływ na rozwój etyki i jurysprudencji. Sam temat jest ciekawy i wymagający. Wymaga m.in. zrozumienia zasad i form działania głównych władz człowieka — intelektu i woli. Na kartach De Legibus jezuita rozpatruje czynność stanowienia prawa jako złożony akt ludzki prawodawcy. Hiszpan wyróżnia łącznie 6 aktów intelektu i woli, w następstwie których może powstać prawo oraz wiele aktów pośrednich, które mają wpływ na proces. Zdaniem filozofa tworzenie prawa dokonuje się poprzez wzajemne oddziaływanie na siebie aktów intelektu, który kieruje środki do celu, oraz woli, dążącej ku temu celowi zgodnie z kierownictwem intelektu.
Literaturhinweise
Bourke, V. J., 1994. Historia etyki. Krupski i~S-ka, Warszawa.
Eadmerus Monachus Cantuariensis (1854). Liber de sancti Anselmi similitudinibus. In: Migne, J. P. (Ed.), Patrologiae Latina, .
Daniel, W., 1968. The purely penal law theory in the Spanish theologians from Vitoria to Suarez. Gregorian University Press, Roma.
Fichter, J. H., 1940. Man of Spain: Francis Suarez. Macmillan, New York.
Finnis, J., 1998. Aquinas: moral, political and legal theory. Oxford University Press, Oxford.
Finnis, J. (2011a). . In: (Ed.), Human acts, Oxford University Press.
Finnis, J. (2011b). . In: (Ed.), Intentions and objects, Oxford University Press.
Finnis, J., 2011c. Natural law and natural rights. Oxford University Press, Oxford, New York.
Gracia, J. J. E. (1991). Francisco Suárez: The man in history, American Catholic Philosophical Quarterly 65 : 259-266.
Krąpiec, M. A. (2000). Akt ludzki. In: Maryniarczyk, A. (Ed.), Powszechna Encyklopedia Filozofii, Polskie Towarzystwo Tomasza z~Akwinu.
Lecón, M. (2016). Metaphysics and psychology of the making of law in Francisco Suárez. In: Bunge, K.; Fuchs, M. J.; Simmermacher, D. & Spindler, A. (Ed.), The concept of law (lex) in the moral and political thought of the ‘School of Salamanca’, Brill.
Noreña, C. (1991). Suárez and the Jesuits, American Catholic Philosophical Quarterly 65 : 267-286.
Scorraille de, R., 1912. Francois Suarez, de la Compagnie de Jésus, d'après ses lettres, ses autres écrits inédits et un grand nombre de documents nouveaux. P.~Lethielleux, Paris.
Spindler, A. (2016). Law, natural law, and the foundation of morality in Francisco de Vitoria and Francisco Suárez. In: Bunge, K.; Fuchs, M. J.; Simmermacher, D. & Spindler, A. (Ed.), The concept of law (lex) in the moral and political thought of the ‘School of Salamanca’, Brill.
Suarez, F. (1856a). . In: André, D. M. (Ed.), De anima, apud Ludovicum Vivès.
Suarez, F. (1856b). . In: André, D. M. (Ed.), De voluntario et involuntario, apud Ludovicum Vivès.
Suarez, F. (1856c). . In: Berton, C. (Ed.), Tractatus de legibus et Legislatore Deo, apud Ludovicum Vivès.
Tomasz z Akwinu, św.Bednarski, F. W. (Ed.), 1963. Suma teologiczna. Cel ostateczny czyli szczęście oraz uczynki ludzkie. (1-2, 1-21). Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, London.
Tomasz z Akwinu, św.Bełch, P. (Ed.), 1980a. Suma teologiczna. Człowiek. Cz. 1. (1, 75-84). Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, London.
Tomasz z Akwinu, św.Bełch, P. (Ed.), 1980b. Suma teologiczna. Człowiek. Cz. 2. (1,85-102). Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, London.
Tomasz z Akwinu, św.Bełch, P. (Ed.), 1986. Suma teologiczna. Prawo. (1-2. 90-105). Katolicki Ośrodek Wydawniczy „Veritas”, London.
Tomasz z Akwinu, św.Swieżawski, S. (Ed.), 1998. Traktat o~człowieku. Summa teologii~1, 75--89. Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Williams, G. L.; Brown, A. & Waldron, J. (Ed.), 1944. Selections of three works of Francisco Suárez. Clarendon Press, Oxford.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
