W poszukiwaniu twórczej tożsamości: Gustave’a Flauberta biograficzne „zmącenie”

Abstract

Rozważania poświęcono biografii jako gatunkowi ontologicznie „zmąconemu”, skupiając się na jednym twórcy – Gustavie Flaubercie. Literatura, która posłużyła za podstawowy punkt odniesienia dla przeprowadzanej w artykule refleksji, to – od strony analitycznej – dwie monografie (biografie) pisarza: Renaty Lis Ręka Flauberta oraz Piotra Śniedziewskiego Flaubert – w poszukiwaniu opowieści, zaś od strony teoretycznej – wybrane prace Romana Witolda Ingardena dotyczące filozofii literatury. Posiłkowano się także literaturą fachową skupioną na biografii (Hanna Gosk), stylu Flauberta (Marcel Proust), jakości Gestalt (Barry Smith). Metodologicznym zapleczem jest tutaj ontologia dzieła literackiego Romana Witolda Ingardena – fenomenologa pojęcie „obrazu”. Przyjmując hipotezę badawczą, że właściwości ontologicznego zmącenia biografii ucieleśniają się w zmąceniu podrzędnym wyrażonym językowo (genologicznym), przeanalizowano dwa warianty dociekania twórczej tożsamości francuskiego pisarza: zmącenia ontologicznego oddanego jako zharmonizowanie intencjonalnego z realnym (biografia anatomiczna Renaty Lis) i zmącenia ucieleśniającego trud przymierzania intencjonalności do realnego (opowieść biograficzna Piotra Śniedziewskiego). Wnioski wynikające z zestawienia obu wariantów genologicznych zmąceń biografii Flauberta pozwalają wydobyć podstawowe cechy ontologicznego zmącenia skupionego na poszukiwaniu czyjejś twórczej tożsamości i poddanego zwerbalizowaniu – wzmiankuje się o nich wskutek zaaplikowania pojęcia jakości Gestalt, przede wszystkim w ujęciu Edmunda Husserla i Carla Stumpfa. W rezultacie zobrazowana zostaje niemożliwość mówienia o biografii jako o gatunku niezmąconym. Jest to wniosek wieńczący zaprezentowane w pracy rozważania.