Pajdokracja w ujęciu Feliksa Konecznego w kontekście współczesnych form zjawiska

Abstract

W artykule podjęto próbę analizy przekonań Feliksa Konecznego na temat pajdokracji w kontekście współcześnie obserwowanych form aktywności politycznej młodzieży. W tym celu zostały omówione wybrane teksty na temat pajdokracji opublikowane przez Konecznego na łamach dziennika „Słowo” w okresie od 16 września do 22 października 1912 r. W tym czasie krakowski uczony napisał: „O pajdokracji”, „Partenogeneza pajdokracji”, „Pajdokracja z prowokacji”, „Młodzież jako środek reklamy”, „Młodzież jako rzekoma rękojmia przyszłości”, „Pajdokracja i apatia”, „Stronnictwa a pajdokracja”, „Brak pajdokracji w Wielkopolsce”, „Patryjotyzm bez zajęcia” oraz „Szacunku dla młodzieży”. Na podstawie analizy tekstów źródłowych przedstawiono definicję pajdokracji, jej przyczyny oraz skutki. Te informacje zostały zestawione z innymi ujęciami pajdokracji (np. pedagogicznym) oraz z jej współczesnymi obliczami. Koneczny oceniał pajdokrację jednoznacznie negatywnie. Uważał, że jest ona szkodliwa społecznie i wynika z błędnych przekonań. „Rządy młodzieży”, w opinii historiozofa, są inspirowane tylko i wyłącznie przez dojrzałych polityków, którzy manipulują młodymi w celu realizacji własnych zamierzeń. Takie postępowanie wynika z braku szacunku dla młodzieży, o który Koneczny wyraźnie zabiega. Badacz dostrzega wiele zalet młodych Polaków, ale równocześnie ma świadomość, że pewne cechy młodości nie są pożądane w polityce (jak brak kompetencji, naiwność, podatność na wpływ czy emocjonalność). Dochodzi do wniosku, że jedynym sposobem zwalczenia pajdokracji mogłoby być całkowite odsunięcie młodych od polityki. Równocześnie zdaje sobie sprawę, że tak radykalne rozwiązanie nie jest możliwe. W swoim wywodzie Koneczny nie tylko opisuje wady pajdokracji, ale również wskazuje, jak można z nią walczyć.