Społeczeństwo, państwo, dobro wspólne i polityka w ujęciu M.A. Krąpca
Abstract
Artykuł przedstawia sformułowaną przez M.A. Krąpca propozycję filozoficznego wyjaśnienia bytu społecznego na podstawie rozumienia człowieka jako spotencjalizowanej osoby. Kluczowe dla zaprezentowanej w artykule koncepcji M.A. Krąpca jest filozoficzne ujęcie dobra wspólnego rozumianego personalistycznie, jako analogicznie wspólny wszystkim ludziom cel: aktualizacja potencjalności osobowych człowieka, a więc rozwój moralny, wolitywny i twórczy każdego człowieka. Zapewnienie środków realizacji tak rozumianego dobra wspólnego stanowi zasadniczą rację bytu społeczeństwa i państwa. Wszelki byt społeczny jest bowiem — jako rzeczywistość relacyjna — ontycznie „słabszy” niż istniejąca w sposób podmiotowy osoba ludzka. Dobro wspólne rozumiane personalistycznie stanowi jedyne dobro w pełni nieantagonistyczne: rozwój osobowy poszczególnych ludzi nikogo nie uszczupla, a wszystkich ubogaca. Zatem nie stanowi ono podporządkowania jednostki dobru całości rozumianej w sposób kolektywny. Jednocześnie pozwala na wskazanie racjonalnych podstaw dla konieczności istnienia rozmaitych społeczności, bez których rozwój osobowy nie mógłby się dokonać. Zaproponowana w artykule koncepcja M.A. Krąpca, akcentując prymat osoby względem bytu społecznego, jednocześnie wskazuje na fakt konieczności istnienia różnorakich społeczności jako ugruntowanych w ludzkiej spotencjalizowanej naturze środowisk umożliwiających rozwój osobowy człowieka. Tym samym pozwala na przekroczenie dychotomii indywidualizm — kolektywizm.References
References
Arystoteles, 2006. Polityka. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Arystoteles, 2007. Etyka nikomachejska. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Baszkiewicz, J. (2002). Zagajenie konferencji. In: Maciejewski, M. & Marszał, M. (Ed.), Doktryny polityczne i~prawne u~progu XXI wieku. Wybrane problemy badawcze, Kolonia Limited.
Bała, P. and Wielomski, A., 2008. Prawa człowieka i~ich krytyka. Przyczynek do studiów o~ideologii czasów ponowożytnych. Fijorr Publishing Company, Warszawa, Chicago.
Coreth, E. and Schöndorf, H., 2006. Filozofia XVII i~XVIII wieku. Wydawnictwo Marek Derewiecki, Kęty.
Gajda, J., 1986. Prawo natury i~umowa społeczna w~filozofii przedsokratejskiej. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław.
Gajda, J., 1996. Pitagorejczycy. Wiedza Powszechna, Warszawa.
Gilson, É., 2006. Byt i~istota. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa.
Gogacz, M., 1985. Szkice o~kulturze. Michalineum, Kraków, Warszawa.
Gogacz, M., 1996. Platonizm i~arystotelizm. Dwie drogi do metafizyki. Wydawnictwa Akademii Teologii Katolickiej, Warszawa.
Gogacz, M., 2008. Elementarz metafizyki. Oficyna Wydawnicza NAVO, Klub Zachowawczo-Monarchistyczny, Warszawa.
von Hildebrand, D., 2000. Koń trojański w~mieście Boga. Przyczyny kryzysu w~Kościele katolickim. Stowarzyszenie Kulturalne „Fronda”, Warszawa.
von Hildebrand, D., 2012. Metafizyka wspólnoty. Rozważania nad istotą i~wartością wspólnoty. Wydawnictwo WAM, Kraków.
Jaroszyński, P., 2011. Metafizyka czy ontologia?. Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu, Lublin.
Kaute, W. (2002). Machiavelli a~problem zła w~filozofii politycznej czasów nowożytnych. In: Hrebenda, A. & Kaute, W. (Ed.), Człowiek, jego wolność i~prawa a~polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kaute, W. (2004). Cogito i~idea „umowy społecznej” jako paradygmat nowożytności. In: Kaute, W. & Świercz, P. (Ed.), Demokracja, liberalizm, społeczeństwo obywatelskie. Doktryna i~myśl polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Kaute, W., 2011. W~poszukiwaniu dobrego życia. U~podstaw głównych orientacji politycznego myślenia. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Krąpiec, M. A., 1978. Metafizyka. Zarys teorii bytu. Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A.Wawrzyniak, A. (Ed.), 1982. Człowiek, kultura, uniwersytet. Katolicki Uniwersytet Lubelski, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1993a. Człowiek i~prawo naturalne. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1993b. Teoria analogii bytu. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1994. Z~teorii i~metodologii metafizyki. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1996. Suwerenność --- czyja?. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 1998. O~ludzką politykę. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 2000. Ludzka wolność i~jej granice. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A., 2001. Byt i~istota. Św. Tomasza „De ente et essentia” przekład i~komentarz. Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin.
Krąpiec, M. A. (2002). Sens państwa w~oczach klasyków --- Arystotelesa i~Tomasza. In: Hrebenda, A. & Kaute, W. (Ed.), Człowiek, jego wolność i~prawa a~polityka, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Krąpiec, M. A., 2005. Ja --- człowiek. Wydawnictwo KUL, Lublin.
Manent, P., 1994. Intelektualna historia liberalizmu. ARCANA, Kraków.
Noras, A. J., 2007. Kant i~Hegel w~sporach filozoficznych osiemnastego i~dziewiętnastego wieku. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Piechowiak, M. (2003). Filozoficzne podstawy rozumienia dobra wspólnego, Kwartalnik filozoficzny 31 : 5-35.
Platon, 2002. Gorgiasz, Menon. Wydawnictwo Antyk, Kęty.
Świercz, P., 2008. Jedność wielości. Człowiek, społeczeństwo, państwo w~refleksji nurtu orficko-pitagorejskiego. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Świercz, P. (2010). Znaczenie pojęcia „natura” w~doktrynie politycznej Thomasa Hobbesa na tle koncepcji zoon politikon, Horyzonty polityki 1 : 111-134.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
