Organizm żywy w ujęciu Piotra Lenartowicza SJ
Abstract
Kluczowe w filozofii Lenartowicza było pojęcie organizmu żywego (osobnika lub osoby) rozumianego jako cykl życiowy, który będąc powiązany z innymi podobnymi cyklami wplata się w sieć linii pokoleń danego rodzaju istot żywych. Fundamentem cyklu życiowego jest dynamika rozwojowa rozpoczynająca się w momencie poczęcia organizmu. Patrząc na osobnika z perspektywy jego rozwoju, można powiedzieć, że w swej najgłębszej istocie jest on nie tyle i nie przede wszystkim całościową funkcjonalną strukturą, która przejawia życie, ile jest raczej żywą dynamiką, której jednym z zasadniczych przejawów jest zintegrowane budowanie, odbudowywanie (nieustanna przemiana metaboliczna), naprawianie (regeneracja) i modyfikowanie różnorakich skorelowanych struktur ciała, czyli maszyn molekularnych, organelli i organów, które warunkują zachodzenie różnorodnych procesów biochemicznych i fizjologicznych oraz umożliwiają selektywne interakcje ze środowiskiem abiotycznym i biotycznym.References
Arnqvist, G. & F. Johansson, Ontogenetic reaction norms of
predator-induced defensive morphology in dragonfly larvae.
Ecology 79/6 (1998), ss. 1847–1858.
Berrill, N. J. & G. Karp, Biologia rozwoju, [red.] B. Matuszewski &
A. Tarkowski, [przeł.] B. Cymborowski & inni, Warszawa:
PWN, 1983.
Carter, G. S. & L. C. Beadle, Reports of an expedition to Brazil and
Paraguay in 1926–27, supported by the Trustees of the Percy
Sladen Memorial Fund and the Executive Committee of the
Carnegie Trust for Scotland. The Fauna of the swamps of the
Paraguayan Chaco in relation to its environment. —
III. Respiratory adaptations in the Oligochaeta. Zoological
Journal of the Linnean Society 37/253 (1931), ss. 379–386.
Chilcott, G. S. & K. T. Hughes, Coupling of flagellar gene expression to
flagellar assembly in Salmonella enterica serovar Typhimurium
and Escherichia coli. Microbiology and Molecular Biology
Reviews 64/4 (2000), ss. 694–708.
Czapik, A., Podstawy protozoologii, Warszawa: PWN, 1980.
Dobson, C. M., Chemical space and biology. Nature 432 (2004),
ss. 824–828.
Drack, M., Ludwig von Bertalanffy’s organismic view on the theory of
evolution. Journal of Experimental Zoology, Part B: Molecular
and Developmental Evolution 324/2 (2015), ss. 77–90.
Fabre, J. H., Z życia owadów, [przeł.] Z. Bohuszewiczówna &
M. Górska, Warszawa: Wydawnictwo ALFA, 1994.
Fritz-Laylin, L. K. & C. Fulton, Naegleria: a classic model for de novo
basal body assembly. Cilia 5, 10 (2016), ss. 1–6, url:
http://doi.org/10.1186/s13630-016-0032-6.
Fulton, C., Naegleria: A research partner for cell and developmental
biology. Journal of Eukaryotic Microbiology 40/4 (1993),
ss. 520–532.
Goodsell, D. S., Tajemnice życia. Co potrafią żywe komórki, [przeł.]
B. Cybulska, Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne,
Greenwood, P. G., Nudibranch nematocysts, [w:] The biology of
nematocysts, [red.] D. A. Hessinger & H. M. Lenhoff, San Diego,
New York: Academic Press, 1988, ss. 445–462.
Greenwood, P. G. & R. N. Mariscal, The utilization of cnidarian
nematocysts by aeolid nudibranchs: Nematocyst maintenance and
release in spurilla. Tissue and Cell 16/5 (1984), ss. 719–730.
Guggenheim, K. Y., Rudolf Schoenheimer and the concept of dynamic
state of body constituents. The Journal of Nutrition 121/11 (1991),
ss. 1701–1704.
Hansel, M. H., Animal architecture and building behaviour, London,
New York: Longman, 1984.
Hansel, M. H., Built by animals. The natural history of animal
architecture, New York: Oxford University Press, 2007.
Jan Paweł II, Pamięć i tożsamość, Kraków: Społeczny Instytut
Wydawniczy Znak, 2005.
Jura, C., Organizm żywy, [w:] Encyklopedia Biologiczna, [red.]
C. Jura & H. Krzanowska, t. 7, Kraków: OPRES, 2000, s. 370.
Koelsch, G., J. Loy, X. Lin & J. Tang, Activation mechanism of
pepsinogen as compared to the processing of HIV protease
gag-pol precursor protein, [w:] Aspartic proteinases, [red.] M. N.
G. James, (Advances in Experimental Medicine and Biology, vol.
, New York, London: Plenum Press, 1998, ss. 245–252.
Koszteyn, J. & P. Lenartowicz, Biological adaptation: dependence or
independence from environment?, Forum Philosophicum 2
(1997), ss. 71–102.
Lemańska, A., Filozofia przyrody a nauki przyrodnicze. Wybrane
zagadnienia w teorii filozofii przyrody, Warszawa: Akademia
Teologii Katolickiej, 1998.
Lemańska, A., Filozofia przyrody a wyniki nauk przyrodniczych.
Studia Philosophiae Christianae 43/1 (2007), ss. 115–123.
Lenartowicz, P., Czy empiria biologiczna ma jakieś znaczenie dla
filozofii człowieka, [w:] Antropologia, [red.] S. Janeczek,
(Dydaktyka Filozofii, t. 1), Lublin: Wydawnictwo KUL, 2010,
ss. 237–272.
Lenartowicz, P., Czy istnieją „dusze” roślin i zwierząt, a jeśli tak, to
skąd się one biorą?, [w:] Philosophiae et Musicae. Księga
Pamiątkowa z okazji Jubileuszu 75-lecia urodzin Prof. Stanisława
Ziemiańskiego SJ, [red.] R. Darowski, Kraków: Wyższa Szkoła
Filozoficzno-Pedagogiczna „Ignatianum”, Wydawnictwo WAM,
, ss. 467–488.
Lenartowicz, P., Elementy filozofii zjawiska biologicznego, Kraków:
Wydawnictwo WAM, 1986.
Lenartowicz, P., Elementy teorii poznania, Kraków: Wydawnictwo
WAM, Akademia Ignatianum, 2014.
Lenartowicz, P., Phenotype-genotype dichotomy: An essay in
theoretical biology, Roma: Pontificia Universitas Gregoriana,
Lenartowicz, P., Pojęcie całości i przyczyny w dziejach embriologii,
[w:] Studia z historii filozofii. Księga pamiątkowa z okazji
-lecia pracy naukowej ks. Profesora Pawła Siwka SJ, [red.]
R. Darowski, Kraków: Wydział Filozoficzny Towarzystwa
Jezusowego, 1980, ss. 207–244.
Lenartowicz, P. & J. Koszteyn, Descriptive foundations of the
metaphysics of life, [w:] Proceedings of the Metaphysics for the
Third Millennium Conference, September 5-8, 2000, t. 1, Roma:
Escuela Idente, 2000, ss. 513–518.
Lenartowicz, P. & J. Koszteyn, On some problems concerning
observation of biological systems. Analecta Husserliana 66
(2000), ss. 107–119.
Lenartowicz, P. & J. Koszteyn, Substancja i poznanie a filozofia nauki.
Edukacja Filozoficzna 24 (1997), ss. 83–87.
Lenartowicz, P. & J. Koszteyn, Wyjściowe przesłanki teorii życia
biologicznego, [w:] W poszukiwaniu istoty życia. Pamięci
ks. prof. Szczepana Ślagi, [red.] G. Bugajak & A. Latawiec,
Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana
Wyszyńskiego, 2005, ss. 25–40.
Lenartowicz, P., J. Koszteyn & P. Janik, Rola zjawisk zintegrowanych
w argumentacji za istnieniem Stwórcy, [w:] Między filozofią
przyrody a ekofilozofią, [red.] A. Latawiec & G. Bugajak,
Warszawa: Wydawnictwo UKSW, 1999, ss. 120–144.
Lengerken, H. von, Zur Brutbiologie des Pappelblattrollers (Byctiscus
populi L.) Zeitschrift für Angewandte Entomologie 32/4 (1951),
ss. 599–603.
Minelli, A., The development of animal form: Ontogeny, morphology
and evolution, Cambridge, New York: Cambridge University
Press, 2003.
Moore, J. A., Science as a way of knowing — developmental biology.
American Zoologist 27 (1987), ss. 415–573.
Morgan, T. H., Regeneration, Leipzig: Wilhelm Engelmann, 1907.
Nieuwkoop, P. D. & J. Faber, [red.] Normal table of Xenopus laevis
(Daudin) a systematical and chronological survey of the
development from the fertilized egg till the end of metamorphosis,
New York: Garland Publishing Inc., 1994.
Obermann, D., U. Bickmeyer & H. Wägele, Incorporated nematocysts
in Aeolidiella stephanieae (Gastropoda, Opisthobranchia,
Aeolidoidea) mature by acidification shown by the pH sensitive
fluorescing alkaloid Ageladine A. Toxicon 60/6 (2012),
ss. 1108–1116.
Pigliucci, M., How organisms respond to environmental changes: from
phenotypes to molecules (and vice versa). Trends in Ecology and
Evolution 11/4 (1996), ss. 168–173.
Prosser, C. L., Comparative animal physiology, Philadelphia: W. B.
Saunders Company, 1973.
Proust, M., Uwięziona, [przeł.] T. Boy-Żeleński, t. 2, Warszawa:
Towarzystwo Wydawnicze „Rój”, 1939.
Richter, C., T. Tanaka & R. Y. Yada, Mechanism of activation of the
gastric aspartic proteinases: pepsinogen, progastricsin and
prochymosin. Biochemical Journal 335/3 (1998), ss. 481–490.
Rose, S. & S. Bullock, Chemia życia, [przeł.] P. Pomorski, Warszawa:
Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1993.
Ruppert, E. E. & R. D. Barnes, Invertebrate zoology, Fort Worth:
Saundres College Publishing, 1994.
Schlichting, C. D. & M. Pigliucci, Phenotypic evolution: a reaction
norm perspective, Sunderland, MA: Sinauer Associates, Inc.,
Schlosser, G., Functional and generative constraints on life cycle
evolution: an attempt on the architecture of constraints, [w:]
Integrating evolution and development: from theory to practice,
[red.] R. Sansom & R. N. Brandon, Cambridge MA: The MIT
Press, 2007, ss. 113–172.
Schoenheimer, R., The dynamic state of body constituents, (Harvard
University Monographs in Medicine and Public Health, No. 3),
Cambridge MA: Harward University Press, 1942.
Terashima, H., S. Kojima & M. Homma, Flagellar motility in bacteria:
structure and function of flagellar motor. International Review of
Cell and Molecular Biology 270 (2008), ss. 39–85.
Urban, J., Biology of Byctiscus populi (L.) (Coleoptera, Attelabidae).
Part II. Leafrolls, larvae and this year’s imagoes. Acta
Universitatis Agriculturae et Silviculturae Mendelianae
Brunensis 60/1 (2012), ss. 155–166.
Walsh, C., Synthesis and assembly of the cytoskeleton of Naegleria
gruberi flagellates. Journal of Cell Biology 98/2 (1984),
ss. 449–456.
Yang, J. & Y. Shen, Morphology, biometry and distribution of Difflugia
biwae Kawamura, 1918 (Protozoa: Rhizopoda). Acta
Protozoologica 44 (2005), ss. 103–111.
Zahradka, K., D. Slade, A. Bailone, S. Sommer, D. Averbeck,
M. Petranovic, A. B. Lindner & M. Radman, Reassembly of
shattered chromosomes in Deinococcus radiodurans. Nature 443
(2006), ss. 569–573.
Zhao, X., S. J. Norris & J. Liu, Molecular architecture of the bacterial
flagellar motor in cells. Biochemistry 53/27 (2014), ss. 4323–4333.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
