Green Color of the Facades of Orthodox Churches of the Podlaskie Voivodeship in the Context of Sacred Architecture and Theology
Abstract
The purpose of this article is to present interdisciplinarily the connection between architecture and theology. The research was conducted using manuscript sources (inventory cards of architectural and construction monuments from the collections of the Provincial Monument Protection Office in Białystok), printed materials, as well as subject literature and internet sources. Photographic inventories of the sacred objects were carried out, as well as conversations with clergymen. The aim of the research was to verify the hypothesis that theology has a significant impact on shaping the architecture of Orthodox churches. Symbolism in the architecture of churches encompasses many aspects, including the color scheme of the facades. The Podlaskie Voivodeship has the largest number of Orthodox churches in Poland. These areas are associated with wooden architecture due to the easy availability of raw materials. The attribute of wooden Orthodox churches in this area is the variety of colors on their facades.
Colors have a rich theological symbolism that is often associated with the cult of saints. It is particularly visible in icons. The study covered seven green churches in the Podlaskie Voivodeship, in the towns of Anusin, Koźliki, Narew, Pasynki, Trześcianka, and Tyniewicze Duże. Among the studied objects, one is currently green, and the others had this feature in the past. The temples were described in terms of dating, plan shape, and facade color occurrence. The research showed a connection between the green color of the facade and its theological symbolism. An architect of an ideal temple analogous to those included in the study should combine the art of aesthetic design with the principles of theology. The synergy of architecture and theology is necessary in such objects, and thanks to it, they are beautiful.
References
Karty ewidencyjne zabytków architektury i budownictwa, rejestr zabytków nr 674 z dn. 30.12.1987, A-746 z dn. 31.12.1990, A-36 z dn. 12.01.1993, 784 z dn. 09.03.1994, A-13 z dn. 24.11.2000, A-25 z dn. 14.09.2001.
Górska Iwona, Kotyńska-Stetkiewicz Joanna, Kulesza Krzysztof, Kułak Aneta, Ołdytowska Agnieszka, Ryżewski Grzegorz, „Drewniana architektura Podlasia jako desygnat tożsamości kulturowej, religijnej i etnicznej obszaru pogranicza”, w: Monument. Studia i materiały krajowego ośrodka badań i dokumentacji zabytków, nr 2, red. Tadeusz Morysiński (Warszawa: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2005).
Krasny Piotr, „Maluczko, a nie ujrzycie mnie… (J 16, 16). Uwagi o stanie zachowania drewnianych cerkwi na ziemiach wschodnich dawnej Rzeczypospolitej i znaczeniu materiałów ikonograficznych w badaniach nad architekturą cerkiewną”, w: Cerkwie drewniane dawnej Galicji Wschodniej, t. 1, red. Wojciech Walanus (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas, 2012).
Radziukiewicz Anna, „Cerkiew – okręt płynący ku wschodowi, czyli kilka uwag o architekturze”, w: Prawosławie w Polsce (Białystok: Arka, 2000).
Uścinowicz Jerzy, „O przenikaniu wartości w architekturze sakralnej pogranicza”, w: Architektura kultur lokalnych pogranicza. Pogranicze Polski, Litwy, Białorusi i Ukrainy, red. Jerzy Uścinowicz (Białystok: Politechnika Białostocka, 2006).
Załącznik do uchwały nr XXXIII/198/10 Rady Gminy Narew z dnia 28 czerwca 2010 roku, Plan odnowy miejscowości na lata 2010–2017 Tyniewicze Duże (Gmina Narew, kwiecień 2010).
Baldock John, Symbolika chrześcijańska, tł. Jerzy Moderski (Poznań: Dom wydawniczy „Rebis”, 1994).
Brykowski Ryszard, Drewniana architektura cerkiewna na koronnych ziemiach Rzeczypospolitej (Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, 1995).
Bułgakow Siergiej, Prawosławie: zarys nauki Kościoła Prawosławnego, tł. Henryk Paprocki (Białystok: Orthdruk, 1992).
Charkiewicz Jarosław, Najświętsza Bogarodzico zbaw nas (Warszawa: Warszawska Metropolia Prawosławna, 2015).
Evans Gavin, Historia kolorów. Tajemniczy świat barw, tł. Władysław Jeżewski (Warszawa: Bellona, 2019).
Evdokimov Paul, Sztuka ikony. Teologia piękna, tł. Maria Żurowska (Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 2003).
Jazykowa Irina, Świat ikony, tł. ks. Henryk Paprocki (Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 2003).
Koprowski A. Marek, Łemkowie losy zaginionego narodu (Zakrzewo: Wydawnictwo Replika, 2016).
Maraśkiewicz Janusz, Baszkow Aleksander, Drewniana architektura północnej części Euroregionu Bug (Biała Podlaska: Bialskopodlaskie Stowarzyszenie Rozwoju Regionalnego, 2006).
Marciniszyn Elżbieta, Marciniszyn Piotr, Kłosek Kamila, Kordys-Tomaszewska Marta (red.), Architektura drewniana (Warszawa: Carta Blanca, 2009).
Ouspensky Leonid, Theology of the icon, vol. II, trans. Anthony Gythiel (NY: St Vladimir’s Seminary Press Crestwood, 1992).
Paprocki Henryk, Prawosławie w Polsce (Olszanica: Bosz, 2008).
Pokropek Marian, Gozdan Andrzej (il.), Budownictwo ludowe w Polsce (Warszawa: LSW, 1976).
Quenot Michel, Ikona. Okno ku wieczności, tł. ks. Henryk Paprocki (Białystok: Orthdruk, 1997).
Radziukiewicz Anna (red.), Dolecki Marek (fot.), Prawosławie w Polsce (Białystok: Arka, 2000).
Tłoczek Ignacy, Polskie budownictwo drewniane (Wrocław: Ossolineum, 1980). Uspienski Leonid, Teologia ikony, tł. Maria Żurowska (Poznań: W drodze, 1993). Żabicki Jacek, Leksykon zabytków architektury Mazowsza i Podlasia (Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2010).
Настольная книга священнослужителя, t. 4 (Moskwa: Издание Московской Патриархии, 1983).
Rozmowa telefoniczna z proboszczem parafii w Narwi ks. Michałem Dudiczem z dnia 15.03.2023 r.
Rozmowa z proboszczem parafii w Trześciance, ks. Michałem Wasilewskim z dnia 19.03.2023 r.
Dane z ksiąg parafialnych parafii w Telatyczach, rozmowa z proboszczem ks. Cezarym Nowickim z dnia 21.03.2023 r.
Główny Urząd Statystyczny, Wyznania religijne w Polsce 2015–2018, 2020, https:// stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/ wyznania-religijne-w-polsce-20152018,5,2.html (dostęp: 08.12.2022).
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
