Teorie prawdy: klasyczna, korespondencyjna i semantyczna — próba uściślenia relacji

Jakub Pruś

doi:10.5281/zenodo.2542205

Jakub Pruś

DOI: https://doi.org/10.5281/zenodo.2542205

Słowa kluczowe: klasyczne teorie prawdy, korespondencja, zgodność, semantyczna teoria prawdy, współczesne koncepcje prawdy

Abstrakt

Pośród wielu teorii prawdy tę najdłużej i najbardziej eksplorowaną stanowi niewątpliwie jej klasyczne ujęcie. W jego obrębie powstały również, podobne klasycznej, teorie korespondencyjna i semantyczna. Dla wielu filozofów terminy te wydają się synonimiczne, co stanowi rację powstania niniejszego artykułu. Analiza rodzajów związku pomiędzy językiem a światem, które wprowadzają różne teorie uznawane za klasyczne, ma służyć wyeksponowaniu różnic pomiędzy tymi teoriami. Przedstawiona zostaje również propozycja ustanowienia podziału, który w sposób ścisły i prosty usystematyzuje rozumienie klasycznej, korespondencyjnej i semantycznej teorii prawdy.

Bibliografia

Albertus Magnus, De bono, [red.] H. Kühle, C. Feckes, B. Geyer & W. Kübel, (Alberti Magni Opera omnia, t. 28), Aschendorff: Monasterii Westfalorum, 1951.

Arystoteles, Metafizyka, [przeł.] K. Leśniak, Warszawa: PWN, 1983.

Austin, J. L., Truth. Proceedings of the Aristotelian Society and Aristotelian Society Supplementary Volume 24/1 (1950), s. 111–128.

Borkowski, L., Pewna wersja definicji klasycznego pojęcia prawdy. Roczniki Filozoficzne 28/1 (1980), s. 119–131.

Hempoliński, M., Brytyjska filozofia analityczna, Warszawa: Wiedza Powszechna, 1974.

Ingarden, R., O różnych rozumieniach „prawdziwości” w dziele sztuki. [w:] Studia z estetyki, t. 1, Warszawa: PWN, 1957, s. 373–389.

Jonkisz, A., Semantyczne ujęcie klasycznej koncepcji prawdy, [w:] O prawdzie, t. 1, Cieszyn: Koło Filozoficzne Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego Filii Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie, 1992, s. 1–23.

Kotarbiński, T., Elementy logiki formalnej, teorii poznania i metodologii nauk (skrypt autoryzowany), Warszawa: Wydawnictwo Koła Filozoficznego S.U.W. i Koła Przyrodników S.U.W., 1926.

Kotarbiński, T., Elementy teorii poznania, logiki formalnej i metodologii nauk, Lwów: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, 1929.

Łukasiewicz, J., O zasadzie sprzeczności u Arystotelesa. Studyum krytyczne, Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1910.

Michałowski, W., Stanowisko Abelarda względem Arystotelesowskiej koncepcji prawdy logicznej. Ruch Filozoficzny 23/1–2 (1964), s. 60–63.

Moore, G. E., Some main problems in philosophy, London, New York: George Allen & Unwin Ltd.; The Macmillan Company, 1953.

Moore, G. E., Z głównych zagadnień filozofii, [przeł.] C. Znamierowski, Warszawa: PWN, 1967.

Pitcher, G., Introduction, [w:] Truth, [red.] G. Pitcher, Englewood Cliffs, N.J.: Prentice Hall, 1964, s. 1–15.

Russell, B., The philosophy of logical atomism (1918). [w:] Logic and knowledge. Essays 1091-1950, [red.] R. C. Marsh, London, New York: Routledge, 2004, s. 177–281.

Russell, B., Theory of knowledge. The 1913 manuscript, [red.] E. Eames & K. Blackwell, t. 7, (The Collected Papers of Bertrand Russell), London: George Allen & Unwin Ltd., 1984.

Sancti Thomae de Aquino, Quaestiones disputatae de veritate, (Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 22, vol. 1), Romae: Editori di San Tommaso, 1970, url: https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9482m/f5.image ([dost.] 15. 10. 2007).

Sancti Thomae de Aquino, Summa contra gentiles, (Opera omnia iussu Leonis XIII P.M. edita, t. 13), Romae: Typis Riccardi Garroni, 1918, url: http://archive.org/stream/ operaomniaiussui13thom#page/n77/mode/2up ([dost.] 17. 12. 2009).

Schlick, M., Allgemeine Erkenntnislehre, Berlin: Verlag von Julius Springer, 1918, url: https://archive.org/details/allgemeineerkenn00schl ([dost.] 26. 07. 2010).

Siemianowski, A., Człowiek i prawda, Poznań: W drodze, 1986.

Tarski, A., Pojęcie prawdy w językach nauk dedukcyjnych, 34, Warszawa: Prace Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydział III Nauk Matematyczno-Fizycznych, 1933.