Pierre des Noyers – uczony i pośrednik naukowy na dworze Ludwiki Marii Gonzagi

Abstrakt

Pierre des Noyers, sekretarz Ludwiki Marii Gonzagi – królowej Polski, znany jest jako poseł, ambasador, nadworny dziennikarz oraz propagandysta. Jego praca jako nieoficjalnego dyplomaty królowej i ambasadora Francji jest natomiast mniej znana, chociaż nie mniej interesująca. Pomimo tego czasochłonnego zaangażowania, Pierre des Noyers działał również jako pośrednik naukowy dla zaciekawionej królowej. Utrzymywał on kontakty z wieloma uczonymi z Francji i Włoch, a do rozwoju tej sieci powiązań przyczyniała się zarówno pozycja nieformalnego dyplomaty na dworze królowej jak i oddanie nauce. Nie wliczając listów oficjalnych i politycznych, jego korespondencja prywatna, prowadzona z przyjaciółmi i uczonymi na przestrzeni 50 lat, liczy kilkaset listów. Wśród tych kontaktów są Roberval, Gassendi, Boulliau, Heweliusz oraz Pascal, a dla większości z nich odgrywa on rolę naukowego pośrednika dzieląc się z nimi obserwacjami, książkami i anegdotami. Jego korespondencja obfituje w obserwacje astronomiczne, przepowiednie i opisy zjawisk nadzwyczajnych. Pierre des Noyers prowadził również własne badania. Posiadając stosunkowo liczną kolekcję instrumentów naukowych zawsze poszukiwał ulepszonych narzędzi, a jego codzienne życie znaczone było pracą badawczą. Pisał biuletyny meteorologiczne dla florenckiej Academia del Cimento, prowadził badania nad pomiarem czasu, obserwał słońce oraz interesował się wewnętrznym funkcjonowaniem ludzkiego ciała. W niniejszym artykule zagłębimy się w bardziej naukowe aspekty życia Pierre’a des Noyers, zarówno na dworze Ludwiki Marii, jak i poza nim. W pierwszej części przedstawiony został zarys jego kontaktów w środowisku naukowym XVII-wiecznej Francji oraz w jaki sposób były one wykorzystywane do łączenia z tym środowiskiem uczonych z Polski. Druga część pracy przedstawia jego badania naukowe, które traktował jako narzędzie do zrozumienia świata, do czego potrzebna jest najwyższa staranność w pomiarze i praktyce. Ostatnia część skupia się na zastosowaniu przez des Noyersa tej naukowej metody w dwóch, obecnie pseudonaukowych dziedzinach: astrologii i wróżbiarstwie.