Etyka medyczna w perspektywie transhumanistycznej
Abstrakt
Etyka transhumanizmu, czyli etyka ulepszania człowieka, jest etyką deontologiczną z nakazem czynienia dobra jako podstawową normą moralną. Jednak konkretne praktyczne działania, poprzez które ma być realizowane dane dobro, są oceniane z uwagi na przewidywane konsekwencje. Etyka transhumanistyczna jest więc w istocie etyką konsekwencjalistyczną, a skoro postawa transhumanistyczna wyraża się w dążeniu do ulepszania człowieka, zatem każde zrealizowane „udoskonalenie” jest uznane za zwiększenie sumy dobra i w rezultacie zwiększenie dobrostanu człowieka. Tym samym etyka ulepszania człowieka jest etyką utylitarystyczną. Etyka medyczna ma charakter deontologiczny, ale w perspektywie transhumanistycznej staje się etyką utylitarystyczną – działanie „udoskonalające” oceniane jest jako moralne, jeżeli zwiększa sumę dobra. Musi to w istotny sposób zmieniać rozumienie podstawowych zasad etyki medycznej. Zmiana ta będzie fragmentem zmiany szerszej i bardziej podstawowej, polegającej na zatarciu granicy między działaniami terapeutycznymi a działaniami
Bibliografia
Beauchamp Tom L., Childress James F., Zasady etyki medycznej, tłum. W. Jacórzyński (Warszawa: Książka i Wiedza, 1996).
DeGrazia David, Millum Joseph, A Theory of Bioethics (Cambridge: Cambridge University Press, 2021).
Gillon Raanan, Etyka lekarska. Problemy filozoficzne, tłum. A. Alichniewicz i A. Szczęsna (Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1997).
Harari Yuval N., Homo deus. Krótka historia jutra, tłum. M. Romanek (Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2018).
Harris John, Enhancing Evolution. The Ethical Case for Making Better People (Princeton–Oxford: Princeton University Press, 2007).
Kurzweil Ray, Nadchodzi Osobliwość. Kiedy człowiek przekroczy granice biologii, tłum. E. Chodkowska i A. Nowosielska (Warszawa: Kurhaus, 2013).
Mesko Bertalan, My Health: Upgraded. Revolutionary Technologies to Bring a Healthier Future (Webicina Kft., 2015).
Nowacka Maria, Autonomia pacjenta jako problem moralny (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2005).
Rawls John, Teoria sprawiedliwości, tłum. M. Panufnik (Warszawa: PWN, 1994).
Regis Ed, Nanotechnologia, narodziny nowej nauki, czyli świat cząsteczka po cząsteczce, tłum. M. Prywata (Warszawa: Prószyński i S-ka, 2001).
Szewczyk Kazimierz, Etyka i deontologia lekarska (Kraków: PAU, 1994).
Hołub Grzegorz, „W stronę bioetyki personalistycznej”, Seminare. Poszukiwania naukowe 19 (2003): 177–194.
Mullin Amy, „Children, Paternalism and the Development of Autonomy”, Ethical Theory and Moral Practice 17 (3) (2014): 413–426.
Nowacka Maria, „Etyczne podstawy prawa dziecka do otwartej przyszłości”, Studia Redemptorystowskie 16 (2018): 33–53.
Orphanides George, Reinberg Danny, „A Unified Theory of Gene Expression”, Cell 108 (4) (2002): 439–451.
Savulescu Julian, Kahane Guy, „The Moral Obligation to Create Children with the Best Chance of the Best Life”, Bioethics 23 (5) (2009): 274–290.
Szymańska Beata, „Zasada sprawiedliwości a dostęp do opieki zdrowotnej”, Prawo i Społeczeństwo 12 (1) (2012): 159–178.
Bostrom Nick, „Why I Want to Be a Posthuman When I Grow Up”, w: Medical Enhancement and Posthumanity, red. Bert Gordijn, Ruth Chadwick, (Dordrecht: Springer, 2008), 107–137.
Feinberg Joel, „The Child’s Right to an Open Future”, w: Joel Feinberg, Freedom and Fulfilment. Philosophical Essays (Princeton: Princeton University Press, 1992), 76–97.
Kopania Jerzy, „Kartezjanizm transhumanistyczny”, w: Ulepszanie poznawcze człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, 2021), 185–218.
Kopania Jerzy, „Transhumanizm jako magia racjonalna”, w: Bezpieczeństwo personalne a bezpieczeństwo strukturalne, t. XI: Instrumentarium wojny kulturowej, red. Teresa Grabińska, Piotr Szczepański (Wrocław: Wydawnictwo Akademii Wojsk Lądowych, 2021), 139–167.
Kopania Jerzy, Nowacka Maria, „Od unieśmiertelniania człowieka do śmierci cywilizacji”, w: Ulepszanie człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, 2018), 31–70.
Nowacka Maria, „Transhumanistyczny sens prawa dziecka do otwartej przyszłości”, w: Ulepszanie moralne człowieka. Perspektywa filozoficzna, red. Piotr Duchliński, Grzegorz Hołub (Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum, 2019), 93–119.
Sinsheimer Robert L., „The Prospect of Designed Genetic Change”, w: Ethics, Reproduction and Genetic Control, red. Ruth F. Chadwick (London: Routledge, 1992), 136–146.
Mesko Bertalan [interview], A Medical Futurist Discusses Health and Transhumanism, www.psychologytoday.com/us/blog/the-transhumanist-philosop- her/201511/medical-futurist-discusses-health-and-transhumanism (dostęp: 15.03.2022).
Willams John R., Podręcznik etyki lekarskiej, tłum. M. Szewczyński, (World Medical Association, 2005), https://www.wma.net/what-we-do/education/ medical-ethics-manual/ (dostęp: 25.02.2022).
Copyright (c) 2024 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
