Inspiracje klasyczne w „Miesięczniku Połockim” wydawanym w latach 1818–1820 przez jezuicką Akademię Połocką

Abstrakt

„Miesięcznik Połocki”, periodyk wydawany przez jezuicką Akademię Połocką w latach 1818–1820, był odważną próbą podjętą przez profesorów kolegium włączenia się w wojnę kulturową tamtych czasów, w której głównym przedmiotem sporu była edukacja młodzieży w Polsce. W przeciwieństwie do innych uniwersytetów i akademii, które propagowały oświeceniowy program studiów, jezuici połoccy zdecydowanie kultywowali swoje tradycje wychowawcze zakreślone w ratio studiorum. Innymi słowy, wierzyli oni, że zakorzenienie i ugruntowanie wychowanków w tradycji grecko-łacińskiej pozwoli na wychowanie dobrych obywateli i cnotliwych ludzi. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie klasycznych motywów i inspiracji obecnych na łamach „Miesięcznika Połockiego”. W czternastu numerach miesięcznika znajduje się około trzydzieści różnych utworów nawiązujących formą lub treścią do tradycji klasycznej, w tym kilka przekładów na język polski ze starożytnej greki i łaciny. Najsłynniejszym z nich jest pełny przekład Orestesa Eurypidesa, dokonany przez o. Jana Mihanowicza SJ. Czasopismo było przedsięwzięciem krótkotrwałym, istniało bowiem tylko dwa lata i przestało się ukazywać wraz z wydaleniem jezuitów z terenów dzisiejszej Białorusi w 1820 roku. Niemniej, profesorowie i wychowankowie Akademii Połockiej, pomimo rozproszenia po krajach Europy i innych kontynentach, ponieśli ducha kultury klasycznej do innych ośrodków nauczania, kontynuując swoją pracę naukową i pedagogiczną w Tarnopolu, Starej Wsi, Wiedniu, Fryburgu, Rzymie, Dublinie, Bejrucie i Georgetown.