Tomistyczna filozofia człowieka o. prof. Romana Darowskiego SJ wobec wyzwań współczesnych nauk o człowieku
Przyczynek do dyskusji nad aktualnością neotomistycznej filozofii człowieka
Abstrakt
Celem artykułu jest rekonstrukcja i krytyczna ocena modelu tomistycznej filozofii człowieka, który został opracowany przez o. Romana Darowskiego. Analizy mają charakter metateoretyczny. Ich przedmiotem są teksty napisane przez o. Darowskiego w różnych okresach jego twórczości filozoficznej. W sposób szczególny uwzględniona została jego praca Filozofia człowieka, która miała kilka wydań. Zastosowana metoda badawcza polegała na treściowej i logicznej rekonstrukcji modelu filozofii człowieka przedstawionego w pracy Filozofia człowieka. Model ten został poddany krytyce metodologicznej, która pokazała, że w obecnej sytuacji kulturowej ma on już tylko wartość historyczną. Może jednak stanowić dobry punkt wyjścia do dyskusji nad kierunkami rozwoju współczesnej antropologii tomistycznej. Rozwój ten powinien dokonywać się w krytycznym dialogu z naukowym obrazem świata.
Bibliografia
Ariely Dan, Potęga irracjonalności. Ukryte siły, które wpływają na nasze decyzje, tłum. Tatiana Grzegorzewska (Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2011).
Bremer Józef, „Soul or Mind? Some Remarks on Explanation in Cognitive Science”, Scientia et Fides 5 (2017) 2: 39–70.
Buczkowska Janina, „Kilka uwag o Kazimierza Kłósaka sposobie rozumienia pojęcia »faktu filozoficznego«”, w: Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka, red. Anna Latawiec, Grzegorz Bugajak (Warszawa: UKSW, 2004), 99–116.
Crick Francis, Zdumiewająca hipoteza, czyli nauka w poszukiwaniu duszy, tłum. Barbara Chacińska-Abrahamowicz (Warszawa: Prószyński i S-ka, 1997).
Darowski Roman, Filozofia człowieka. Zarys problematyki i antologia tekstów (Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008).
Duch Włodzisław, Duch i dusza, czyli prehistoria kognitywistyki, w: http://fizyka. umk.pl/publications/kmk/99dusza.html (dostęp: 20.02.2022).
Duch Włodzisław, Koncepcja duszy i umysłu w świetle neurobiologii, w: https:// www.is.umk.pl/~duch/ref/PL/00/00-dusza/duszy.htm (dostęp: 21.02.2022). Duchliński Piotr, „Heurystyczna rola obrazów świata w przyjmowaniu faktów filozoficznych”, Rocznik Filozoficzny Ignatianum, The Ignatianum Philosophical Yearbook XXII (2016) 2, 139–178.
Duchliński Piotr, W stronę aporetycznej filozofii klasycznej. Konfrontacja tomizmu egzystencjalnego z wybranymi koncepcjami filozofii współczesnej (Kraków: Wydawnictwo WAM – Ignatianum, 2014).
Domańska Ewa, „Jakiej metodologii potrzebuje współczesna humanistyka?”, Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja 1/2(121/122) (2010): 45–55.
Domańska Ewa, „Zwrot performatywny we współczesnej humanistyce”, Teksty Drugie: teoria literatury, krytyka, interpretacja 5(107) (2007): 48–61.
Gilovich Thomas, Ross Lee, Najmądrzejszy w pokoju. Jakie korzyści możemy czerpać z najważniejszych odkryć psychologii, tłum. Agnieszka Nowak-Młynikowska (Sopot: Smak Słowa, 2017).
Hajduk Zygmunt, Filozofia przyrody – Filozofia przyrodoznawstwa: Metakosmologia (Lublin: TN KUL, 2004).
Hajduk Zygmunt, Rozumowanie – wnioskowanie – uzasadnianie w teorii klasycznej filozofii przyrody, w: Zbigniew Krzyszowski, Marian Nowak, Stanisław Sieczka (red.), Z potrzeby serca... Księga jubileuszowa dedykowana księdzu doktorowi Edwardowi Pohoreckiemu dyrektorowi Instytutu Wyższej Kultury Religijnej przy KUL, IWKR im. Jana XXIII (Lublin: KUL, 2004), 88–97.
Heller Michał, „Naukowe obrazy świata na przełomie tysiącleci”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce XXIII (1998): 133–136.
Heller Michał, Przeciw fundacjonizmowi, w: Heller Michał, Filozofia i wszechświat (Kraków: Znak, 2006).
Heller Michał, Filozofia jest przygodą człowieka będącego w drodze, w: Rozmowy o filozofii, red. Andrzej Zieliński, Maciej Bagiński, Jacek Wojtysiak (Lublin: TN KUL, 1996).
Horvat Sasa, „Neuroscientific findings in the light of Aquinas’ understanding of the human being”, Scientia et Fides 5 (2017) 2: 127–153.
Kamiński Stanisław, Z metafilozofii człowieka, w: Mieczysław Albert Krąpiec, Ja – człowiek. Zarys antropologii filozoficznej (Lublin: TN KUL, 1986).
Kamiński Stanisław, Antropologia filozoficzna a inne działy poznania, w: O Bogu i człowieku, red. Bogdan Bejze (Warszawa, ATK, 1968), 153–155.
Kłósak Kazimierz, „Filozofia przyrody w ujęciu Jakuba Maritaina”, Polski Przegląd Tomistyczny I (1939): 154–170.
Kłósak Kazimierz, „Zagadnienie współistnienia filozofii przyrody z nowożytną fizyką teoretyczną”, Roczniki Filozoficzne VII (1959) 3: 5–38.
Lorenz Hendrik, Ancient Theories of Soul, w: Stanford Encyclopedia of Philosophy [online] (CSLI, Stanford University).
Nycz Ryszard, Schauffler David, „Nowa humanistyka w Polsce: kilka bardzo subiektywnych obserwacji, koniektur, refutacji”. Er(r)go. Teoria – Literatura – Kultura 43 (2021): 315–338.
Maziarka Tomasz, „Wyzwania antropologii chrześcijańskiej w dobie neuronauk”, Sympozjum XXV (2021), 2(41): 31–44.
Mazur Piotr, Zarys podstaw filozofii człowieka (Kraków: Księgarnia Akademicka, 2016).
Morawiec Edmund, „Antropologia filozoficzna a nauki szczegółowe o człowieku”, Roczniki Filozoficzne KUL 40 (1992): 135–149.
Dobro i zło. Z perspektywy psychologii społecznej, red. Arthur G. Miller (Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008).
Poczobut Robert, „Czynności i władze poznawcze. Dwa ujęcia. Klasyczne i kognitywistyczne”, w: Dydaktyka Filozofii. Epistemologia, red. Stanisław Janeczek, Anna Starościc (Lublin: KUL, 2015), 243–244.
Reale Giovanni, Historia filozofii starożytnej, t. 1, tłum. Iwo Zieliński (Lublin: KUL, 2008).
Preston Jesse Lee, Ritter S. Ryan, Hepler Justin, „Neuroscience and the soul: competing explanations for the human experience”, Cognition 127 (2013) 1: 31–37. Sady Wojciech, O tym, że fakty nie są nam „dane”, https://filozofuj.eu/wojciech-sady-o-tym-ze-fakty-nie-sa-nam-dane/ (dostęp: 19.02.2022).
Sady Wojciech, „O źródłach niewspółmierności dwóch głównych programów filozofii nauki XX wieku”, Filozofia Nauki 9 (2001) 2, 89–99.
Sady Wojciech, „Pojęcie prawdy w naukach przyrodniczych”, Znak 9 (1996) 496: 20–33.
Schauffler David, Kultura jako czasownik. Sondowanie nowej humanistyki (Warszawa: IBL PAN, 2017).
Shanley Brian J. OP, Tradycja tomistyczna, tłum. Ryszard Mordarski (Kraków: W drodze, 2017).
Tomasz z Akwinu, Quaestiones de anima (Kwestia o duszy), tłum. Zofia Włodek, Władysław Zega (Kraków: Znak, 1996).
Turek Józef, Filozoficzne interpretacje faktów naukowych (Lublin: KUL, 2009).
Turek Józef, „Problem wyboru najlepszego wyjaśniania filozoficznego faktów naukowych”, Studia Philosophiae Christianae 43 (2009) 1: 179–199.
Wąsek Damian, „Teologia katolicka w konfrontacji z neuronaukami: przyczynek do dialogu”, Zagadnienia Filozoficzne w Nauce 64 (2018): 167–184
Vijgen Jörgen, „Soul or Brain: A False Dilemma? The Thomist Perspective”, Scientia et Fides 5 (2017) 2: 71–86.
Urszula Żegleń, Epistemologia a kognitywistyka, w: Przewodnik po epistemologii, red. Renata Ziemińska (Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013), 457–493. Życiński Józef, „Filozofować w kontekście nauki”, w: Rozmowy o filozofii, red. Andrzej Zieliński, Maciej Bagiński, Jacek Wojtysiak (Lublin: TN KUL, 1996), 192.
Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
