Heurystyczna rola obrazów świata w przyjmowaniu faktów filozoficznych
Abstrakt
Celem artykułu jest wykazanie, że wpływ na akceptację określonych faktów filozoficznych ma przyjęcie obrazu świata, jako wiedzy tła, na podstawie której rozstrzyga się, co istnieje, a co nie istnieje, co jest prawdą, a co fałszem. Omówione zostało stanowisko tomistów egzystencjalnych Wittgensteina oraz Abla, z odwołaniem także do prac Putnama i Flecka. Wstępnie wykazano, że fakty filozoficzne są akceptowane na bazie obrazu świata, który jest splotem faktów wartości i teorii o różnym stopniu ogólności. O ich akceptacji nie decyduje zatem żadne bezpośrednie doświadczenie. Nie ma żadnych neutralnych faktów filozoficznych. Obraz świata sugeruje, jakie fakty przyjmujemy oraz jakie metody stosujemy do ich wyjaśnienia. Na tym właśnie polega heurystyczna rola obrazów świata w „kreowaniu” faktów filozoficznych.Bibliografia
Abel G (2014), "Świat jako znak i interpretacja" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Barbur IG (1984), "Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii" Kraków Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Bird A (1998), "Philosophy of science" London Routledge.
Brown HI (1978), "Perception, theory and commitment. The new philosophy of science" Chicago The University of Chicago Press.
Brożek B (2014), "Granice interpretacji" Kraków Copernicus Center Press.
Buczkowska J (2004), "Kilka uwag o Kazimierza Kłósaka sposobie rozumienia pojęcia „faktu filozoficznego”", In Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka. Warszawa , pp. 99-116. Wydawnictwo UKSW.
Buczkowska J (2008), "Rola języka w kształtowaniu się obrazu świata", In Filozoficzne i naukowo-przyrodnicze elementy obrazu świata. Warszawa Vol. 7, pp. 30-47. Wydawnictwo UKSW.
Duchliński P (2015), "Czynniki kształtujące poznanie aporetyczne", Studia Redemptorystowskie. (13), pp. 117-149.
Duchliński P (2016), "Odsłony doświadczenia istnienia świata realnego. Rozważania wstępne" Kraków Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Akademii Ignatianum.
Feyerabend P (1979), "Jak być dobrym empirystą?" Warszawa PWN.
Fleck L (2006), "O kryzysie rzeczywistości", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 174-184. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "O obserwacji naukowej i postrzeganiu w ogóle", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 214-231. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 31-106. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania" Lublin Wydawnictwo UMCS.
Furtak E (2001), "Funkcje modeli w poznaniu Boga. Analiza propozycji współczesnych filozofów anglosaskich" Kraków Wydawnictwo Unum.
Gutowski P (1999), "Metafizyka procesualna a tomizm egzystencjalny", In Poznanie bytu czy ustalanie sensów. Lublin , pp. 109-132. Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Hajduk Z (2007), "Filozofia przyrody: Filozofia przyrodoznawstwa: Metakosmologia" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Hajduk Z (2012), "Metodologiczna charakterystyka relacji między teorią i doświadczeniem", Roczniki Filozoficzne. (60(4)), pp. 147-180.
Hajduk Z (1999), "Niedookreślenie teorii przez dane doświadczenia: stanowisko L. Laudana a uhistorycznione metametodologie", Roczniki Filozoficzne. (47(3)), pp. 5-29.
Hajduk Z (2004), "Rozumowanie --- wnioskowanie --- uzasadnianie w teorii klasycznej filozofii przyrody", In Z potrzeby serca... Księga jubileuszowa dedykowana księdzu doktorowi Edwardowi Pohoreckiemu dyrektorowi Instytutu Wyższej Kultury Religijnej przy KUL. Lublin , pp. 88-97. Instytut Wyższej Kultury Religijnej im. Jana XXIII KUL.
Ingarden R (1963), "Dążenia fenomenologów", In Z badań nad filozofią współczesną. Warszawa , pp. 269-379. PWN.
Jodkowski K (2005), "Obserwacja zmysłowa jako postrzeganie wirtualnej rzeczywistości", In Rzeczywistość wirtualna. Światy przedstawione w nauce i sztuce. Szczecin , pp. 121-153. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Krąpiec MA (1998), "Filozofia: co wyjaśnia?" Lublin Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej.
Krąpiec MA (1985), "Język a świat realny" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1995), "Metafizyka. Zarys teorii bytu" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1999), "O rozumienie filozofii" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1996), "Zawsze byłem umiarkowanym realistą", In Rozmowy o filozofii. Lublin , pp. 39-60. Redakcja Wydawnictw KUL.
Kłósak K (1980), "Z teorii i metodologii filozofii przyrody" Poznań Księgarnia św. Wojciecha.
Lemańska A (2004), "Zagadnienie faktów naukowych i filozoficznych", In Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka: w dwudziestą rocznicę śmierci. Warszawa , pp. 83-98. Wydawnictwo UKSW.
Lemańska A (2004), "Zagadnienie przejścia od „empirycznej fenomenologii przyrody” do filozofii przyrody", In Filozofia a nauka w myśli księdza Kazimierza Kłósaka. Kraków, Tarnów , pp. 27-39. Wydawnictwo Biblos.
Lenk H (1995), "Interpretacja i interpretator", In Filozofia pragmatycznego interpretacjonizmu. Filozofia pomiędzy nauką i praktyką. Warszawa , pp. 206-216. Oficyna Naukowa.
Mazierski S (1968), "Czy filozofia Tomasza z Akwinu jest systemem zamkniętym?", Roczniki Filozoficzne. (16(3)), pp. 25-34.
Mazierski S (1972), "Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej" Poznań Księgarnia św. Wojciecha.
Mazierski S (1969), "Prolegomena do filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Mulligan K and Correia F (Spring 2013), "Facts", In The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
[URL]
Popper KR (1999), "Droga do wiedzy. Domysły i refutacje" Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.
Popper KR (1963), "Krytycyzm i tradycja. W stronę racjonalnej teorii tradycji. Prawda nie jest oczywista", Znak. (109-110(7-8)), pp. 856-872.
Putnam H (1998), "Dlaczego świat nie jest wyrobem gotowym", In Wiele twarzy realizmu i inne eseje. Warszawa , pp. 225-262. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Putnam H (1999), "Pragmatyzm. Pytania otwarte" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Putnam H (1981), "Reason, truth and history" Cambridge Cambridge University Press.
Rembierz M (2012), "Określanie granic nauki: kolektywy i style myślowe. W kręgu refleksji metanaukowej Ludwika Flecka", Rocznik Filozoficzny Ignatianum. (12), pp. 239-268.
Sady W (1982), "Co to znaczy, że coś istnieje", Studia filozoficzne. (11-12), pp. 3-20.
Sady W (2000), "Fleck. O społecznej naturze poznania" Warszawa Prószyński i S-ka SA.
Sady W (30 maja 2008 r., s. 1--15.), "Jaką teorię wiedzy sugerują uwagi Wittgensteina O pewności?"
[URL]
Soin M (2008), "W kwestii prawdy. Wittgenstein i filozofia analityczna" Warszawa Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Stępień AB (2005), "Dwa wykłady. Zagadnienie punktu wyjścia w filozofii. Teorie relacji: filozoficzne i logiczna. Przyczynek do zagadnienia stosunku między teorią bytu (przedmiotu) a logiką" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Stępień AB (1999), "Studia i szkice filozoficzne" Lublin Vol. 1 Redakcja Wydawnictw KUL.
Such J (1969), "O rodzajach procedur interpretacyjnych w nauce", Studia Metodologiczne. (6), pp. 131-156.
Tomasello M (2002), "Kulturowe źródła ludzkiego poznawania" Warszawa Państwowy Instytut Wydawniczy.
Turek J (2009), "Filozoficzne interpretacje faktów naukowych" Lublin Wydawnictwo KUL.
Wittgenstein L (1972), "Dociekania filozoficzne" Warszawa PWN.
Wittgenstein L (1993), "O pewności" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Woleński J (1996), "Dlaczego bezzałożeniowość jest utopią", In W stronę logiki. Kraków , pp. 137-146. Aureus.
Życiński J (1989), "Ucieczka przed niepewnością", In W kręgu nauki i wiary. Kalwaria Zebrzydowska , pp. 61-67. Wydawnictwo Calvarianum.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
