The heuristic role of world-pictures in the process by which philosophical facts come to be accepted
Abstract
This article aims to show that our acceptance or non-acceptance of certain facts is influenced by our adoption of a philosophical world-picture as a kind of background knowledge on the basis of which one decides what does or does not exist, and what is true or false. For this purpose, I discuss the positions of the existential Thomists, as well as those of Wittgenstein and Abel, while also occasionally invoking the work of Putnam and Fleck. To begin with, it is demonstrated that philosophical facts are accepted on the basis of a world-picture that is itself a tangle of facts, values, and theories exhibiting varying degrees of generality. Whether we embrace them or not is thus not determined by any sort of direct experience. There are no neutral philosophical facts. Our world-picture suggests what sort of facts we are prepared to accept, and what methods we use to explain them. It is on precisely this that the heuristic role played by world-pictures in “creating” philosophical facts depends.References
Abel G (2014), "Świat jako znak i interpretacja" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Barbur IG (1984), "Mity, modele, paradygmaty. Studium porównawcze nauk przyrodniczych i religii" Kraków Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.
Bird A (1998), "Philosophy of science" London Routledge.
Brown HI (1978), "Perception, theory and commitment. The new philosophy of science" Chicago The University of Chicago Press.
Brożek B (2014), "Granice interpretacji" Kraków Copernicus Center Press.
Buczkowska J (2004), "Kilka uwag o Kazimierza Kłósaka sposobie rozumienia pojęcia „faktu filozoficznego”", In Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka. Warszawa , pp. 99-116. Wydawnictwo UKSW.
Buczkowska J (2008), "Rola języka w kształtowaniu się obrazu świata", In Filozoficzne i naukowo-przyrodnicze elementy obrazu świata. Warszawa Vol. 7, pp. 30-47. Wydawnictwo UKSW.
Duchliński P (2015), "Czynniki kształtujące poznanie aporetyczne", Studia Redemptorystowskie. (13), pp. 117-149.
Duchliński P (2016), "Odsłony doświadczenia istnienia świata realnego. Rozważania wstępne" Kraków Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Akademii Ignatianum.
Feyerabend P (1979), "Jak być dobrym empirystą?" Warszawa PWN.
Fleck L (2006), "O kryzysie rzeczywistości", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 174-184. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "O obserwacji naukowej i postrzeganiu w ogóle", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 214-231. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "Powstanie i rozwój faktu naukowego. Wprowadzenie do nauki o stylu myślowym i kolektywie myślowym", In Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania. Lublin , pp. 31-106. Wydawnictwo UMCS.
Fleck L (2006), "Psychosocjologia poznania naukowego. „Powstanie i rozwój faktu naukowego” oraz inne pisma z filozofii poznania" Lublin Wydawnictwo UMCS.
Furtak E (2001), "Funkcje modeli w poznaniu Boga. Analiza propozycji współczesnych filozofów anglosaskich" Kraków Wydawnictwo Unum.
Gutowski P (1999), "Metafizyka procesualna a tomizm egzystencjalny", In Poznanie bytu czy ustalanie sensów. Lublin , pp. 109-132. Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Hajduk Z (2007), "Filozofia przyrody: Filozofia przyrodoznawstwa: Metakosmologia" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Hajduk Z (2012), "Metodologiczna charakterystyka relacji między teorią i doświadczeniem", Roczniki Filozoficzne. (60(4)), pp. 147-180.
Hajduk Z (1999), "Niedookreślenie teorii przez dane doświadczenia: stanowisko L. Laudana a uhistorycznione metametodologie", Roczniki Filozoficzne. (47(3)), pp. 5-29.
Hajduk Z (2004), "Rozumowanie --- wnioskowanie --- uzasadnianie w teorii klasycznej filozofii przyrody", In Z potrzeby serca... Księga jubileuszowa dedykowana księdzu doktorowi Edwardowi Pohoreckiemu dyrektorowi Instytutu Wyższej Kultury Religijnej przy KUL. Lublin , pp. 88-97. Instytut Wyższej Kultury Religijnej im. Jana XXIII KUL.
Ingarden R (1963), "Dążenia fenomenologów", In Z badań nad filozofią współczesną. Warszawa , pp. 269-379. PWN.
Jodkowski K (2005), "Obserwacja zmysłowa jako postrzeganie wirtualnej rzeczywistości", In Rzeczywistość wirtualna. Światy przedstawione w nauce i sztuce. Szczecin , pp. 121-153. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Krąpiec MA (1998), "Filozofia: co wyjaśnia?" Lublin Lubelska Szkoła Filozofii Chrześcijańskiej.
Krąpiec MA (1985), "Język a świat realny" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1995), "Metafizyka. Zarys teorii bytu" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1999), "O rozumienie filozofii" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1996), "Zawsze byłem umiarkowanym realistą", In Rozmowy o filozofii. Lublin , pp. 39-60. Redakcja Wydawnictw KUL.
Kłósak K (1980), "Z teorii i metodologii filozofii przyrody" Poznań Księgarnia św. Wojciecha.
Lemańska A (2004), "Zagadnienie faktów naukowych i filozoficznych", In Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka: w dwudziestą rocznicę śmierci. Warszawa , pp. 83-98. Wydawnictwo UKSW.
Lemańska A (2004), "Zagadnienie przejścia od „empirycznej fenomenologii przyrody” do filozofii przyrody", In Filozofia a nauka w myśli księdza Kazimierza Kłósaka. Kraków, Tarnów , pp. 27-39. Wydawnictwo Biblos.
Lenk H (1995), "Interpretacja i interpretator", In Filozofia pragmatycznego interpretacjonizmu. Filozofia pomiędzy nauką i praktyką. Warszawa , pp. 206-216. Oficyna Naukowa.
Mazierski S (1968), "Czy filozofia Tomasza z Akwinu jest systemem zamkniętym?", Roczniki Filozoficzne. (16(3)), pp. 25-34.
Mazierski S (1972), "Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej" Poznań Księgarnia św. Wojciecha.
Mazierski S (1969), "Prolegomena do filozofii przyrody inspiracji arystotelesowsko-tomistycznej" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Mulligan K and Correia F (Spring 2013), "Facts", In The Stanford Encyclopedia of Philosophy.
[URL]
Popper KR (1999), "Droga do wiedzy. Domysły i refutacje" Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.
Popper KR (1963), "Krytycyzm i tradycja. W stronę racjonalnej teorii tradycji. Prawda nie jest oczywista", Znak. (109-110(7-8)), pp. 856-872.
Putnam H (1998), "Dlaczego świat nie jest wyrobem gotowym", In Wiele twarzy realizmu i inne eseje. Warszawa , pp. 225-262. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Putnam H (1999), "Pragmatyzm. Pytania otwarte" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Putnam H (1981), "Reason, truth and history" Cambridge Cambridge University Press.
Rembierz M (2012), "Określanie granic nauki: kolektywy i style myślowe. W kręgu refleksji metanaukowej Ludwika Flecka", Rocznik Filozoficzny Ignatianum. (12), pp. 239-268.
Sady W (1982), "Co to znaczy, że coś istnieje", Studia filozoficzne. (11-12), pp. 3-20.
Sady W (2000), "Fleck. O społecznej naturze poznania" Warszawa Prószyński i S-ka SA.
Sady W (30 maja 2008 r., s. 1--15.), "Jaką teorię wiedzy sugerują uwagi Wittgensteina O pewności?"
[URL]
Soin M (2008), "W kwestii prawdy. Wittgenstein i filozofia analityczna" Warszawa Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Stępień AB (2005), "Dwa wykłady. Zagadnienie punktu wyjścia w filozofii. Teorie relacji: filozoficzne i logiczna. Przyczynek do zagadnienia stosunku między teorią bytu (przedmiotu) a logiką" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Stępień AB (1999), "Studia i szkice filozoficzne" Lublin Vol. 1 Redakcja Wydawnictw KUL.
Such J (1969), "O rodzajach procedur interpretacyjnych w nauce", Studia Metodologiczne. (6), pp. 131-156.
Tomasello M (2002), "Kulturowe źródła ludzkiego poznawania" Warszawa Państwowy Instytut Wydawniczy.
Turek J (2009), "Filozoficzne interpretacje faktów naukowych" Lublin Wydawnictwo KUL.
Wittgenstein L (1972), "Dociekania filozoficzne" Warszawa PWN.
Wittgenstein L (1993), "O pewności" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Woleński J (1996), "Dlaczego bezzałożeniowość jest utopią", In W stronę logiki. Kraków , pp. 137-146. Aureus.
Życiński J (1989), "Ucieczka przed niepewnością", In W kręgu nauki i wiary. Kalwaria Zebrzydowska , pp. 61-67. Wydawnictwo Calvarianum.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
