Początki filozofii elektryczności i magnetyzmu w starożytnym stylu

  • Robert Janusz

Abstract

Filozofia elektryczności i magnetyzmu ma bardzo bogatą historię. Trudne do wytłumaczenia zjawiska elektryczne i magnetyczne nie poddawały się łatwo ujęciom racjonalny, tym naiwniej mówiono o nich na sposób fantastyczny, mityczny. W artykule omawiana jest pobieżnie historia opisu tych zjawisk, która doprowadziła do sformułowania pierwszych problemów filozoficznych. Dzisiejsza fizyka matematyczna dokonała unifikacji tych oddziaływań nie na podstawie zmysłowych intuicji „pierwotnych”, ale na podstawie matematycznego modelu. Zatem formy matematyczne i matematyczne struktury nie tylko stanowią właściwą bazę opisu naukowego, ale także wskazują na filozoficzną podstawę naszej rzeczywistości.

References

Arystoteles, O duszy. [w:] Arystoteles. Dzieła wszystkie, [przekład,

wstęp i komentarz] P. Siwek, t. 3, Warszawa: Państwowe

Wydawnictwo Naukowe, 1992.

Baigrie, B., Electricity and Magnetism. A Historical Perspective,

(Greenwood Guides to Great Ideas in Science), Westport,

Connecticut — London: Greenwood Press, 2007, Google Books:

XEc5xkWxi4C.

Encyklopedia PWN (EPWN), url: http://encyklopedia.pwn.pl.

Feynman, R., R. Leighton & M. Sands, Feynmana wykłady z fizyki,

wyd., t. 2/1, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe,

Galen, C., On the Natural Faculties, Kessinger Publishing, 2004,

Google Books: 2Uk8FBeHqXgC.

Grosseteste, R., Wybór pism, [w:] Grosseteste, [red.] M. Boczar,

Warszawa: Ajaout-DTP, 1994, ss. 125–234.

Grotowski, M., M. Sadziewiczowa, W. Werner & S. Ziemecki,

[oprac.] Dzieje rozwoju fizyki w zarysach, t. 2: Elektryczność

i magnetyzm. Optyka. Budowa materji, 2 wyd., Warszawa:

Nakładem Redakcji „Mathesis Polskiej”, 1931.

Homer, Odyseja, [przeł.] J. Parandowski, Warszawa: Czytelnik, 1953.

Homer, The Oddysey with an English Translation by A.T. Murray,

[red.] A. Murray, London ETC. : W. Heinemann, 1919, url:

http://www.perseus.tufts.edu, Perseus.

Jameson, A. & E. Hurll, Sacred and Legendary Art ETC. , Cambridge,

Mass.: H.O. Houghton & Co., 1865, Google Books:

WQ0I1wFz0V8C.

Jaworski, B. & A. Dietłaf, Fizyka. Poradnik encyklopedyczny, 2 wyd.,

Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1971.

Kevin Knight New Advent, [red.] The Catholic Encyclopedia, url:

http://www.newadvent.org.

King, W., The Natural Philosophy of William Gilbert and His

Predecessors, [paginacja: ebook], url:

http://www.gutenberg.org/ebooks/31999.

Leśniak, K., Komentarz. [w:] Lucretius, O naturze wszechrzeczy,

[przeł.] E. Szymański, [Warszawa]: Państwowe Wydawnictwo

Naukowe, 1957, ss. 261–424.

Lucretius, O naturze wszechrzeczy, [przeł.] E. Szymański,

[Warszawa]: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1957.

Meyer, H., A History of Electricity and Magnetism, Norwalk,

Connecticut: Burndy Library, 1972.

Perseus Digital Library, url: http://www.perseus.tufts.edu.

Pliniusz Starszy, Historia naturalna. Wybór, [przeł.] I. Zawadzka &

T. Zawadzki, Wrocław — Kraków: Zakład Narodowy im.

Ossolińskich, 1961; Pliniusz Starszy, Caii Plinii Secundi

Naturalis historiæ ETC. , [red.] J. Hardouin, t. 1, lib. 1–6, Parisiis,

, Google Books: HKBAAAAAcAAJ; t. 2, lib. 1–11, Google

Books: K6BAAAAAcAAJ; t. 3, lib. 12–18, Google Books:

QaBAAAAAcAAJ; t. 4, lib. 20–32, Google Books:

XaBAAAAAcAAJ; t. 5, lib. 33–37, Google Books:

g6BAAAAAcAAJ; Pliniusz Starszy, C. Plini Secundi Naturalis

historiæ libri XXXVII; post Ludovici Iani, obitum recognovit et

scripturæ discrepantia adiecta edidit Carolus Mayhoff ETC. , [red.]

K. Mayhoff & J. Ludovici, Lipsiæ: Teubner, 1906; Pliny the Elder,

The natural history of Pliny. Translated, with copious notes and

illustrations, by the late John Bostock and H.T. Rileyey, J. Bostock

& H. Rileyey, London: H.G. Bohn, 1855, url:

http://www.perseus.tufts.edu, Perseus.

Siemieniewski, A., Ścieżką nauki do Boga. Nauki przyrodnicze

i duchowość w starożytności i w średniowieczu, Warszawa:

Fronda, 2009.

Sojecki, C., [kier. zespołu], Leksykon PWN (LPWN), Warszawa:

Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972.

Sroczyński, R., Rozwój eksperymentu, pojęć i teorii magnetycznych: od

czasów najdawniejszych do Williama Gilberta, Wrocław —

Warszawa: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo

Polskiej Akademii Nauk, 1969.

Szczeniowski, S., Fizyka doświadczalna, t. 3: Elektryczność

i magnetyzm, 4 wyd., Państwowe Wydawnictwo Naukowe,

Teofrast, O kamieniach. [w:] Pliny the Elder, The natural history of

Pliny. Translated, with copious notes and illustrations, by the late

John Bostock and H.T. Rileyey, J. Bostock & H. Rileyey, London:

H.G. Bohn, 1855, url: http://www.perseus.tufts.edu, (łac.

Theophrastus, De lapidibus).

Thompson, S., William Gilbert and Terrestrial Magnetism. The

Geographical Journal 21/6 (Jun. 1903), ss. 611–618, JSTOR:

Werner, W., Elektryczność i magnetyzm, [w:] Dzieje rozwoju fizyki

w zarysach, t. 2: Elektryczność i magnetyzm. Optyka. Budowa

materji, [oprac.] M. Grotowski, M. Sadziewiczowa, W. Werner &

S. Ziemecki, 2 wyd., Warszawa: Nakładem Redakcji „Mathesis

Polskiej”, 1931, ss. 3–184.

Wróblewski, A., Historia fizyki od czasów najdawniejszych do

współczesności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.

Published
2018-07-26
How to Cite
Janusz, R. (2018). Początki filozofii elektryczności i magnetyzmu w starożytnym stylu. The Ignatianum Philosophical Yearbook, 24(1), 7–23. https://doi.org/10.5281/zenodo.1321711
Section
Peer-reviewed articles