On the ‘Melancholy of Thought’ in Gustave Flaubert Based on His Correspondence with George Sand
Abstract
The article analyzes Gustave Flaubert’s sadness, a topic which he frequently addressed in his letters to George Sand. What does it manifest? Does it facilitate or hinder artistic creativity? The essay attempts to shed light on the phenomenon of “the sadness of thought” in the author of Madame Bovary’s “black melancholy” visible in his correspondence with George Sand. Flaubert reports it to his “dear Master” verbally, but also “between the lines.” The methodological background is George Steiner’s reflection in the work Ten (Possible) Reasons for the Sadness of Thought. The paper’s title formula directs us to the sources of melancholy, which are identified with the term “sadness of thought.” Regarding Flaubert, is any of the “reasons” identified by the American literary critic and philosopher dominant? Or, in the case of Flaubert’s melancholy, are there several “reasons” at the same time? What does this mean for our understanding of his work and artistic activities undertaken with admirable dedication? This essay considers such issues.
References
Arendt Hannah, Ludzie w mrocznych czasach, przekład Mieczysław Godyń i in., posłowie Karl Schlögel (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2013).
Engelking Ryszard, „Sfinks i Chimera”, w Gustave Flaubert, George Sand, Korespondencja, przekład, wstęp i przypisy Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013).
Engelking Ryszard, „Ty jesteś dla mnie, a ja dla ciebie”, w Gustave Flaubert, Listy do Luizy, przekład, wybór i komentarz Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2019).
Flaubert Gustave, Listy do Luizy, przekład, wybór i komentarz Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2019).
Gustave Flaubert, George Sand, Korespondencja, przekład, wstęp i przypisy Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013).
Goliński Janusz K., „Oblicza melancholii. «Tristitia», «Invidia» i «Acedia» w polskiej poezji barokowej”, w Literatura polskiego baroku. W kręgu idei, pod redakcją Aliny Nowickiej-Jeżowej, Mirosławy Hanusiewicz i Adama Karpińskiego (Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995).
Klibansky Raymond, Panofsky Erwin, Saxl Fritz, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, przekład Anna Kryczyńska (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2009).
Kristeva Julia, „VII. Dostojewski: pisarstwo cierpienia i wybaczenia”, w Julia Kristeva, Czarne słońce. Depresja i melancholia, przekład Michał Paweł Markowski, Remigiusz Ryziński, wstęp Michał Paweł Markowski (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2007).
Lis Renata, Ręka Flauberta (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2012).
Moore Ian Alexander, Dialogue on the Threshold. Heidegger and Trakl (Albany: State University of New York Press, 2022).
Proust Marcel, „W związku ze «stylem» Flauberta”, przekład Marek Bieńczyk, w Marcel Proust, Pamięć i styl, wybór, opracowanie i wstęp Michał Paweł Markowski (Kraków: Znak, 2000).
Starobinski Jean, Atrament melancholii, przekład Krystyna Belaid (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2017).
Steiner George, Dziesięć (możliwych) przyczyn smutku myśli, przekład Ola Kubińska, Wojciech Kubiński (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007).
Śniedziewski Piotr, Flaubert: anatomia stylu (Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 2021).
Garlej Beata, „O Flaubertowym «zakamarku»”, Napis 27 (2021): 93–111.
Garlej Beata, „Stefana Żeromskiego tropy (o) namiętności”, Napis 28 (2022): 84–101.
Nasiłowska Anna, „Melancholia”, Teksty Drugie 3 (1999): 4–6.
Copyright (c) 2025 Ignatianum University in Cracow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
