O „smutku myśli” Gustave’a Flauberta – na podstawie korespondencji z George Sand
Abstract
Artykuł poświęcony analizie smutku Gustave’a Flauberta, o którym często wspominał w listach pisanych do George Sand. Czego jest on przejawem? Ułatwia czy utrudnia twórczość artystyczną? W szkicu podjęto próbę naświetlenia fenomenu „smutku myśli” autora Pani Bovary, wyłaniającej się z korespondencji do George Sand „czarnej melancholii”. Donosi o niej swojemu „drogiemu Mistrzowi” werbalnie, lecz i „między wierszami”. Za metodologiczne zaplecze posłużyła refleksja George’a Steinera w pracy Dziesięć (możliwych) przyczyn smutku myśli. Tytułowa formuła tego dzieła nakierowuje na źródła melancholii, nazewniczo utożsamianej ze „smutkiem myśli”. Czy w odniesieniu do Flauberta któraś z „przyczyn” wyróżnionych przez amerykańskiego krytyka literackiego i filozofa okazuje się dominująca? A może w wypadku melancholii francuskiego pisarza oddziałuje kilka „przyczyn” jednocześnie? I co z tego faktu wynika dla rozumienia jego twórczości, artystycznych działań przedsiębranych z podziwu godnym oddaniem? Rozpatrzeniu tego rodzaju zagadnień jest poświęcony niniejszy szkic.
Riferimenti bibliografici
Arendt Hannah, Ludzie w mrocznych czasach, przekład Mieczysław Godyń i in., posłowie Karl Schlögel (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2013).
Engelking Ryszard, „Sfinks i Chimera”, w Gustave Flaubert, George Sand, Korespondencja, przekład, wstęp i przypisy Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013).
Engelking Ryszard, „Ty jesteś dla mnie, a ja dla ciebie”, w Gustave Flaubert, Listy do Luizy, przekład, wybór i komentarz Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2019).
Flaubert Gustave, Listy do Luizy, przekład, wybór i komentarz Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2019).
Gustave Flaubert, George Sand, Korespondencja, przekład, wstęp i przypisy Ryszard Engelking (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2013).
Goliński Janusz K., „Oblicza melancholii. «Tristitia», «Invidia» i «Acedia» w polskiej poezji barokowej”, w Literatura polskiego baroku. W kręgu idei, pod redakcją Aliny Nowickiej-Jeżowej, Mirosławy Hanusiewicz i Adama Karpińskiego (Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1995).
Klibansky Raymond, Panofsky Erwin, Saxl Fritz, Saturn i melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, przekład Anna Kryczyńska (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2009).
Kristeva Julia, „VII. Dostojewski: pisarstwo cierpienia i wybaczenia”, w Julia Kristeva, Czarne słońce. Depresja i melancholia, przekład Michał Paweł Markowski, Remigiusz Ryziński, wstęp Michał Paweł Markowski (Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych UNIVERSITAS, 2007).
Lis Renata, Ręka Flauberta (Warszawa: Wydawnictwo Sic!, 2012).
Moore Ian Alexander, Dialogue on the Threshold. Heidegger and Trakl (Albany: State University of New York Press, 2022).
Proust Marcel, „W związku ze «stylem» Flauberta”, przekład Marek Bieńczyk, w Marcel Proust, Pamięć i styl, wybór, opracowanie i wstęp Michał Paweł Markowski (Kraków: Znak, 2000).
Starobinski Jean, Atrament melancholii, przekład Krystyna Belaid (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2017).
Steiner George, Dziesięć (możliwych) przyczyn smutku myśli, przekład Ola Kubińska, Wojciech Kubiński (Gdańsk: słowo/obraz terytoria, 2007).
Śniedziewski Piotr, Flaubert: anatomia stylu (Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, 2021).
Garlej Beata, „O Flaubertowym «zakamarku»”, Napis 27 (2021): 93–111.
Garlej Beata, „Stefana Żeromskiego tropy (o) namiętności”, Napis 28 (2022): 84–101.
Nasiłowska Anna, „Melancholia”, Teksty Drugie 3 (1999): 4–6.
Copyright (c) 2025 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
