Emotional crisis and trauma as opportunities to develop and enhance health: questions and doubts
Abstract
This study discusses the issue of emotional crisis and trauma in terms of opportunities to develop and grow. The article seeks to show the complex psychological conditions pertaining to emotional crises, a constructive way of dealing with them, and the possibility of growing and developing thanks to having experienced such a crisis. These issues are usually omitted when describing crises; however, as the author postulates, they constitute a foundation for differentiating — as we surely must do — between emotional crisis and trauma, development and growth through crisis, and the positive adaptive changes observed in cases of post-traumatic disorder. Such changes cannot always be identified as instances of so called post-traumatic growth. The latter is described by the author, with reference to Maslow's theory, as development “resulting from the lack of something”, where this in turn reflects some trauma or other. Moreover, considerations pertaining both to current work in health psychology, and to the distinction between emotional crisis and trauma proposed here, could well prove relevant where practices of intervention are concerned.References
Aguilera DC and Messick JM (1986), "Crisis Interventions: Theory and methodology" C. V. Mosby Company.
Antonovsky A (1995), "Rozwikłanie tajemnicy zdrowia: Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować" Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Antonovsky A (1979), "Health, Stress and Coping" Jossey-Bass.
Bandura A (1982), "Self-Efficacy Mechanism in Human Agency" (37(2)), pp. 122-147.
Bandura A (1977), "Self-Efficacy: Towards a unifying theory of behavioral change" (84(2)), pp. 191-215.
Berg KJ and Miller SD (2000), "Terapia krótkoterminowa skoncentrowana na rozwiązaniu: Pomaganie osobom z problemem alkoholowym" Wydawnictwo Galaktyka.
Briere J and Scott C (2010), "Podstawy terapii traumy: Diagnoza i metody terapeutyczne" Instytut Psychologii Zdrowia, Polskie Towarzystwo Psychologiczne.
Bryant RA and Harvey AG (2003), "Zespół ostrego stresu: Teoria, pomiar, terapia" Wydawnictwo Naukowe PWN.
Calhoun LG and Tedeschi RG (1995), "Trauma and Transformation: Growing in the Aftermath of Sussering" Sage Publication.
Campbell JD, Assauand SJ and Di Paula A (2004), "Cechy strukturalne pojęcia Ja a przystosowanie", In Ja i tożsamość: Perspektywa psychologiczna. , pp. 70-88. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Caplan G (1984), "Środowiskowy system oparcia a zdrowie jednostki" (2-3), pp. 92-114.
Cierpiałkowska L and Sęk H (2006), "Zdrowie i patologia z perspektywy rozwojowej i procesualnej. Próba integracji podejścia salutogenetycznego i patogenetycznego", In Psychologia zdrowia. Teoria, metodologia i empiria. , pp. 21-40. Bogucki Wydawnictwo Naukowe.
Czapiński J (1991), "Szczęście - złudzenie czy konieczność?", In Złudzenia, które pozwalają żyć: Szkice z psychologii społecznej. , pp. 266-306. PWN.
De Grace GR (1985), "Kryzysy życiowe a rozwój osobowości - wnioski dotyczące terapii" (3-4), pp. 7-22.
Dudek B (2003), "Zaburzenia po stresie traumatycznym" Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Epstein S (1973), "The Self-Concept Revisited: Or a Theory of a Theory" (28(5)), pp. 404-416.
Erikson EH (1968), "Identity Youth and Crisis" W.W. Norton Company.
Frankl VE (1984), "Homo patiens" Instytut Wydawniczy PAX.
Green BL (1994), "Psychosocial research in traumatic stress. An update" (7(3)), pp. 341-362.
Green BL, Wilson JP and Lindy JD (1985), "Conceptualizing Post-Traumatic Stress Disorders: A Psychosocial Framework", In Trauma and Its Wake: The Study and Treatment of Post-Traumatic Stress Disorder. , pp. 53-69. Brunner Mazel.
Herman J (1998), "Przemoc: Uraz psychiczny i powrót do równowagi: Różne oblicza przemocy i sposoby przezwyciężania skutków" Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Heszen I (2013), "Psychologia stresu. Korzystne i niekorzystne skutki stresu życiowego" Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heszen I and Sęk H (2007), "Psychologia zdrowia" Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hobfoll ES (2006), "Stres, kultura i społeczność" Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Hoff LA (1995), "People in Crisis: Understanding and Helping" Addison-Wesley.
Horowitz MJ (1993), "Stress-response Syndromes: A Review of Posttraumatic Stress and Adjustment Disorders", In International Handbook of Traumatic Stress Syndromes. , pp. 49-60. Plenum Pres.
Horowitz MJ (1986), "Stress Response Syndromes" Jason Aronson.
James RK and Gilliland BE (2004), "Strategie interwencji kryzysowej: Pomoc psychologiczna poprzedzająca terapię" Wydawnictwo PARPA.
Kovacs AJ (1986), "Jak przetrwać w latach 80.? O teorii i praktyce psychoterapii krótkoterminowej" (5-6), pp. 12-40.
Kubacka-Jasiecka D (2002), "Zmiany tożsamości w przebiegu zmagania się z kryzysem emocjonalnym", In Człowiek wobec zmiany: Rozważania psychologiczne. , pp. 87-106. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kubacka-Jasiecka D (2010), "Interwencja kryzysowa: Pomoc w kryzysach psychologicznych" Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Lazarus RS (1966), "Psychological Stress and Coping Process" McGraw-Hill.
Lazarus RS and Folkman S (1984), "Stress, Appraisal and Coping" Springer Publishing Company.
Lifton RJ (1993), "From Hiroshima to the Nazi Doktors: The Evolution of Psychoformative Approaches to Understanding Traumatic Stress Syndromes", In International Handbook of Traumatic Stress Syndromes. , pp. 11-24. Plenum Press.
Lifton RJ and Olson E (1987), "Ludzki wymiar kataklizmu" (5), pp. 86-107.
Lindemann E (1944), "Symptomatology and Management of Acute Grief" (101), pp. 141-148.
Lis-Turlejska M (1997), "Adaptacja ocalałych po skrajnie traumatycznych przeżyciach: Modele teoretyczne przezwyciężenia skutków traumy", In Oblicza kryzysu i pracy interwencyjnej. , pp. 45-59. Wydawnictwo ALL.
Lis-Turlejska M (1998), "Traumatyczny stres: Koncepcje i badania" Instytut Psychologii PAN.
Maslow AH (1990), "Motywacja a osobowość" Instytut Wydawniczy PAX.
McCrae RR and Costa PT (2005), "Osobowość dorosłego człowieka: Perspektywa teorii pięcioczynnikowej" Wydawnictwo WAM.
Obuchowski K (1985), "Adaptacja twórcza" Książka i Wiedza.
Ogińska-Bulik N (2012), "Kiedy łzy zmieniają się w perły, czyli o korzyściach wynikających ze zmagania się z traumą", In Zdrowie w cyklu życia człowieka. , pp. 41-59. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ogińska-Bulik N and Bartczak M (2012), "Determinants of Posttraumatic Growth", In Reflections on Psychological Mechanisms of Trauma and Posttraumatic Development. , pp. 179-196. Krakowska Oficyna Naukowa TEKST.
Ogińska-Bulik N and Juczyński Z (2008), "Osobowość, stres a zdrowie" Wydawnictwo Difin.
Pennebaker JW (2001), "Otwórz się: Uzdrawiająca siła wyrażania emocji" Wydawnictwo Media Rodzina.
Persaud R (1998), "Pozostać przy zdrowych zmysłach: Jak nie stracić głowy w stresie współczesnego życia?" Wydawnictwo Jacek Santorski & Co.
Pilecka B (2004), "Kryzys psychologiczny: Wybrane zagadnienia" Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Popielski K (2009), "Psychologia egzystencji: Wartości w życiu" Wydawnictwo KUL.
Praszkier R (1986), "Progi" (5-6), pp. 94-104.
Puryear DA (1979), "Helping People in Crisis" Josey-Bass.
Płużek Z (1991), "Psychologia pastoralna" Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy.
Rapaport L (1965), "The State of Crisis: Some Theoretical Considerations", In Crisis Intervention: Selected Readings. , pp. 22-31. Family Service Association of America.
Reykowski J (1966), "Funkcjonowanie osobowości w warunkach stresu psychologicznego" PWN.
Scheier MR and Carver CS (1985), "Optimism, Coping and Health: Assessment and implications of generalized outcome expectancies" (4(3)), pp. 219-247.
Sęk H (1997), "Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu", In Oblicza kryzysu i pracy interwencyjnej. , pp. 143-158. Wydawnictwo ALL.
Sęk H (1991), "Wybrane zagadnienia psychoprofilaktyki", In Społeczna psychologia kliniczna. , pp. 472-503. PWN.
Seligman MEP (1995), "Co możesz zmienić, a czego nie możesz (ucząc się akceptować siebie): Poradnik skutecznego samookreślenia się" Media Rodzina.
Slaikeu KA (1990), "Crisis Intervention: A Handbook for Practice and Research" Allyn and Bacon.
Taylor SE (1984), "Przystosowanie do zagrażających wydarzeń" (6-7), pp. 15-38.
Tedeschi RG and Calhoun LG (2007), "Podejście kliniczne do wzrostu po wydarzeniach traumatycznych", In Psychologia pozytywna w praktyce. , pp. 230-248. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Tedeschi RG and Calhoun LG (1996), "The Post-Traumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma" (9(3)), pp. 455-471.
Trzebiński J and Zięba M (2003), "Kwestionariusz nadziei podstawowej BHJ-12: Podręcznik" Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Tyszkowa M (1977), "Osobowościowe i wychowawcze wyznaczniki psychicznej odporności dzieci i młodzieży", In Zachowanie się młodzieży w sytuacjach trudnych i rozwój osobowości. , pp. 91-97. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.
Viorst J (1996), "To, co musimy utracić, czyli miłość, złudzenia, zależności i niemożliwe do spełnienia oczekiwania, których każdy z nas musi się wyrzec, by móc wzrastać" Zysk i S-ka.
Wortman CB (1983), "Coping with Victimization: Conclusions and Implications for Future Research" (39(2)), pp. 195-221.
Wrona-Polańska H (2003), "Zdrowie jako funkcja twórczego radzenia sobie ze stresem: Psychologiczne mechanizmy i uwarunkowania zdrowia w zawodzie nauczyciela" Wydawnictwo Akademii Pedagogicznej.
Zając T (2009), "Tożsamość a ryzyko kryzysu: Funkcjonowanie struktur centralnego systemu integrującego a ryzyko wystąpienia kryzysu w sytuacji trudnej" Instytut Psychologii Stosowanej UJ.
(1995), "Doświadczenie kryzysu - szansa rozwoju, czy ryzyko zaburzeń?" Uniwersytet Śląski.
(2007), "Psychologia pozytywna w praktyce" Wydawnictwo Naukowe PWN.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
