Fałszowanie żywności jako część kultury żywienia
Przegląd praktyk stosowanych przez producentów i sprzedawców żywności na ziemiach polskich od połowy XIX w. do początku XX wieku
Abstract
W drugiej połowie XIX i na początku XX w. fałszowanie żywności było zjawiskiem powszechnym również na ziemiach polskich. Choć potępiane i szkodliwe, stanowiło element codzienności i odzwierciedlało realia gospodarcze, poziom wiedzy, dostępność surowców oraz stosunki społeczne. Fałszerze, kierując się chęcią zysku, ingerowali w skład produktów, niejednokrotnie narażając zdrowie konsumentów. W artykule przeanalizowano przykłady z prasy codziennej oraz publikacji specjalistycznych, które pokazywały i piętnowały metody fałszowania produktów spożywczych. Fałszowano niemal wszystkie artykuły żywnościowe – od mleka, masła, herbaty, przez przyprawy, po słodycze i napoje. Przedstawione w artykule przykłady stanowią jedynie fragment tego powszechnego zjawiska, jednak dobrze ilustrują pomysłowość i bezkompromisowość fałszerzy, którzy sięgali po szeroki wachlarz zaskakujących składników.
Riferimenti bibliografici
Bier Leonard, Fałszerstwa herbaty i przypraw korzennych napotykane w Galicyi w latach 1898–1913 (Kraków: Drukarnia UJ, 1915).
Bukowski Alfons, O fałszowaniu herbaty i nowym jej surogacie (Warszawa: w drukarni St. Niemery, 1893).
Bukowski Alfons, Zafałszowania artykułów spożywczych (Warszawa: Warsz. Zw. Stow. Spoż., 1918).
Koskowski Bronisław, O hygienie kuchni i fałszowaniu artykułów spożywczych (Warszawa: Księgarnia Polska, 1912).
Moroz Aleksander, Sobieszczański Ludwik, Jak poznać fałszowaną żywność? (Kraków: nakł. Miejskiego Muzeum Przemysłowego imienia Adrjana Baranieckiego, 1932).
Serkowski Stanisław, Domowe sposoby badania produktów spożywczych (Lwów: nakł. Koła Chemików Członka Ligi Pomocy Przemysłowej, 1911).
Stanisławski Józef, O napojach pod względem policyi lekarskiej (Kraków: Drukarnia Uniwersytecka, 1848).
Berg Thomas Reinerstsen, Na koniec świata. Przyprawy, które zmieniły historię (Kraków: Znak, 2023).
Czem się trujemy? Pożyteczne wskazówki i przestrogi (Warszawa: „Ziarno”, 1905). Halbauer K., 1560 ważnych wiadomości i przepisów z techniki, przemysłu, rzemiosł, rolnictwa i gospodarstwa domowego : poradnik praktyczny (Warszawa: Bracia Szleifstein, 1867).
Krauze Stanisław, Czem się żywimy (Warszawa: 1936).
Kowalczyk Stanisław, Prawo czystej żywności. Od Kodeksu Hammurabiego do Codex Alimentarius (Warszawa: SGH, 2017).
Witowski Hipolit, Chemia w obrazkach z życia codziennego podług układu Jana Johnstona (Kraków: Drukarnia Czasu, 1869).
„Fałszowanie artykułów żywności”, Korespondent Rolniczy Handlowy i Przemysłowy 1 (1892): 4.
J.D., „Miły obrazek”, Tygodnik Kucharski 4, (1884): 26.
„Młode kartofle”. Tygodnik Mód i Powieści. Pismo ilustrowane dla kobiet 18 (1892): 143.
„Nie wiemy, co naprawdę jemy. Pieprz zrobiony z kleju i sadzy”, ABC. Nowiny codzienne 217, (1935): 4.
„Pastylki”, Tygodnik Mód i Powieści. Pismo ilustrowane dla kobiet 21 (1892): 167.
Copyright (c) 2025 Uniwersytet Ignatianum w Krakowie
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
