O rzekomej iluzoryczności jaźni i wolnej woli
Abstract
Zarówno liczni filozofowie oraz psychologowie, jak i neuronaukowcy argumentują za tezą, iż jaźń oraz wolna wola — jak je potocznie rozumiemy — są iluzjami tworzonymi przez nasz system nerwowy. Przykład takiej argumentacji znajdujemy w książce Bruce’a Hooda `The self illusion: How the social brain creates identity'. Najpierw omawiam główne myśli Hooda na rzecz przekonania, iż jaźń i wolna wola są iluzjami. Następnie przechodzę do krytyki jego argumentacji o iluzoryczności jaźni, powołując się na argumentację z zakresufilozofii i neuronauk. Krytykując jego argumentację o iluzoryczności wolnej woli, opowiadam się za kompatybilizmem i skupiam się na objaśnieniu badań nad potocznymi intuicjami odnośnie do wolnej woli.
Literaturhinweise
Baime, M. (2011), 'This is your brain on mindfulness', Shambhala Sun((July)), 45--48, 84--85.
Blackmore, S. (2005), Consciousness. A~very short introduction, Oxford University Press, Oxford, UK, New York.
Bremer, J. (2008 (wyd.~1), 2014 (wyd.~2)), Osoba — fikcja czy rzeczywistość. Tożsamość i~jedność. Ja w~świetle badań neurologicznych, Aureus, Kraków.
Bremer, J. (2005), Jak to jest być świadomym. Analityczne teorie umysłu a~problem neuronalnych podstaw świadomości, IFiS PAN, Warszawa.
Bremer, J. (2010), Wprowadzenie do filozofii umysłu, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Bremer, J. (2013), Czy wolna wola jest wolna? Kompatybilizm na tle badań interdyscyplinarnych, Wydawnictwo WAM, Kraków.
Castagnoli, L. (2010), Ancient self-refutation: the logic and history of the self-refutation argument from Democritus to Augustine, Cambridge University Press, Cambridge, UK, New York.
Dennett, D. C. (1991), Consciousness explained, Little, Brown and Co., Boston.
Di Francesco, M. & Marraffa, M. (2013), 'The unconscious, consciousness, and the Self illusion', Dialogues in Philosophy, Mental and Neuro Sciences(6(1)), 10--22.
Falewicz, A. & Bak, W. (2016), 'Private vs. public self-consciousness and self-discrepancies', Current Issues in Personality Psychology(4(1)), 58--64.
Geisler, W. S. & Kersten, D. (2002), 'Illusions, perception and Bayes', Nature Neuroscience(5(6)), 508--510.
Gmeindl, L.; Chiu, Y. C.; Esterman, M. S.; Greenberg, A. S.; Courtney, S. M. & Yantis, S. (2016), 'Tracking the will to attend: Cortical activity indexes self-generated, voluntary shifts of attention, Attention, Perception', Psychophysics(78(7)), 2176--2184.
Greene, J. & Cohen, J. (2004), 'For the law, neuroscience changes nothing and everything', Philosophical Transactions of the Royal Society B(359(1451)), 1775--1785.
Harris, S. (2012), Free will, Free Press, New York.
Harris, S. & Hood, B. (2012), 'In what sense is self an illusion? — Bruce Hood interviewed by Sam Harris', The Radical Humanist(76(5)), 5--7.
Hood, B. (2012), The self illusion: How the social brain creates identity, Oxford University Press, Oxford, New York.
Johnson, S. P.Rubenstein, J.; Rakic, P. & Tager-Flusberg, H., ed., (2013), Development of the visual system, Elsevier, Oxford, UK, pp. 249--269.
Marraffa, M. (2014), 'The unconscious, self-consciousness, and responsibility', Rivista Internazionale di Filosofia e Psicologia(5(2)), 207--220.
Metzinger, T.Greve, W., ed., (2000), Die Selbstmodell-Theorie der Subjektivität. Eine Kurzdarstellung für Nicht-Philosophen in fünf Schritten, Psychologie Verlag Union, Weinheim, pp. 317--336.
Nahmias, E.Kane, R., ed., (2011), Intuitions about free will, determinism and bypassing, Oxford University Press, Oxford, New York, pp. 555--576.
Nahmias, E.; Morris, S.; Nadelhoffer, T. & Turner, J. (2005), 'Surveying freedom: Folk intuitions about free will and moral responsibility', Philosophical Psychology(18(5)), 561--584.
Nahmias, E. & Murray, D.Aguilar, J. H.; Buckareff, A. A. & Frankish, K., ed., (2011), Experimental philosophy on free will: An error theory for incompatibilist intuitions, Palgrave Macmillan, New York, pp. 189--216.
Rager, G. & von Brück, M. (2012), Grundzüge einer modernen Anthropologie, Vandenhoeck & Ruprecht, Göttingen.
Searle, J. R. (2010), Umysł. Krótkie wprowadzenie, Rebis, Poznań.
Van Inwagen, P.Feinberg, J. & Shafer-Landau, R., ed., (2013), Freedom of the will, Wadsworth, Cengage Learning, Boston, pp. 409--418.
Wegner, D. M. (2002), The illusion of conscious will, MIT Press, Cambridge, MA.
(), Free will, Merriam-Webster, Incorporated.
Rocznik przyjmuje do druku wyłącznie materiały, które nie wchodzą w żaden konflikt interesów, żaden konflikt z prawem autorskim itp. Redakcja prowadzi działania przeciw: plagiatom, ghostwriting1, guest/honorary authorship2 itp. Autor pracy zbiorowej, który jest pierwszy na liście, bierze na siebie odpowiedzialność i ma obowiązek przedstawić wkład wszystkich współautorów. Jeśli publikacja powstała dzięki dedykowanym środkom finansowym, należy ujawnić to np. w Podziękowaniu, przypisie itp. Ew. przedruki wymagają jawnego zgłoszenia i okazania odpowiedniego pozwolenia wydawniczego. Autorzy / Recenzenci nierzetelni narażają się na reakcję właściwą stosownym instytucjom.
______
1 Ma to miejsce, gdy osoba mająca istotny wkład jest pominięta na liście Autorów czy w Podziękowaniu.
2 Zachodzi, gdy na liście autorskiej pojawia się osoba mająca znikomy/żaden udział w pracy.
