Chińczycy w Starym Testamencie – Cornelius a Lapide SJ i jego egzegeza wersetu z Księgi Izajasza (49,12)

Abstract

W masoreckim tekście Księgi Izajasza (49,12) pojawia się hapax legomenon ereṣ Sinim „ziemia Sinów”, co zostało przełożone przez Targum Jonathana jako ’rṣ drwm’, a przez św. Hieronima jako terra Australis „ziemia południowa”. Tymczasem w Septuagincie we wskazanym miejscu wspomniana jest „ziemia Persów”. Ta wielowariantowość tekstu biblijnego zwróciła uwagę nowożytnych egzegetów wraz z upowszechnieniem wydań Starego Testamentu, badań biblistycznych i przekładów na kolejne języki z początkiem XVI wieku. Właściwą interpretację tego toponimu zaproponował Ulrich Zwingli w 1531 roku jako Syene, stąd Johann David Michaelis zaproponował koniekturę ereṣ Swnim, co znalazło potwierdzenie w odnalezionym w 1947 roku zwoju z Qumran (1QIsaa) jako ereṣ Swniim. Jednak we wczesnonowożytnej egzegezie ereṣ Sinim wciąż jeszcze identyfikowano w ślad za Hieronimem z Synajem lub proponowano całkiem nowatorskie interpretacje. Jerónimo Osório da Fonseca jako pierwszy zaproponował identyfikację z Sinarum regio – „królestwem Chin”. Artykuł ten poświęcony jest argumentom, jakie dla tej identyfikacji zgromadzili Benito Arias Montano oraz Cornelis van den Steen (Cornelius a Lapide) SJ. Argumentacja ta opiera się w znacznej mierze na odkryciach geograficznych Portugalczyków oraz nadziejach misjonarzy jezuickich na konwersję państwa dynastii Ming.