The Concept of a Neutral Starting Point in Thomistic Metaphysics and its Relationship to the Assumptive Character of Knowledge
Abstract
This article describes how certain Thomists understand the concept of a neutral (i.e. assumption free) starting point, and outlines their arguments in favour of it. To be sure, within current epistemology, their position is considered outdated and unpopular: apart from Thomists, nobody would now argue that there is a privileged, assumption free starting point for philosophy. (After all, it is generally thought that any such thing would simply fail to yield determinate results, at least where human cognition or knowledge is concerned.) This article, though, poses, and seeks to answer, the question of whether the Thomistic position is intended merely as a methodological commitment, or also as a stage in the pragmatic construction of a metaphysical theory. In the light of a discussion that confronts this with some points from contemporary philosophy of science concerning the theorizing of experience and the assumptive character of scientific knowledge, the author puts forward the following hypothesis as a point of departure for further inquiry: that philosophy itself be understood as a paradigm, in the sense that it be taken to function as a benchmark - a model responsible for organizing human experience as a whole. The considerations presented are of a theoretical-cognitive character, with no claims made regarding the issue of the correct starting point for philosophy.
References
Abel G (2014), "Świat jako znak i interpretacja" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Ajdukiewicz K (1934), "Naukowa perspektywa świata", Przegląd Filozoficzny. (37(4)), pp. 409-416.
Albert H (1992), "Nauka i poszukiwanie prawdy. Krytyczny realizm i jego konsekwencje dla metodologii", In Krytyczny racjonalizm: Karl R. Popper, Hans Albert. Wrocław , pp. 59-88. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Bachelard G (1992), "Pojęcie przeszkody epistemologicznej", In Poznanie. Antologia tekstów filozoficznych. Wrocław --- Warszawa --- Kraków , pp. 204-208. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Bakies B (1978), "Proces tworzenia pojęcia bytu a kwestia istnienia Boga", Analecta Cracoviensia. (10), pp. 48-65.
Berti E (2002), "Wprowadzenie do metafizyki" Warszawa Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Bronk A and Majdański S (1995), "Kategoria opisu: dynamika znaczeń (analiza hermeneutyczna)", Roczniki Filozoficzne KUL. (43(1)), pp. 5-39.
Copleston F (1989), "Natura metafizyki", Przegląd Powszechny. (1), pp. 67-82.
Coreth E (1993), "W kwestii uzasadnienia metafizyki", Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria. (2), pp. 139-145.
Dębowski J (1988), "Epistemologiczny sens idei bezzałożeniowości oraz inne aspekty problematyki bezzałożeniowego fundowania wiedzy", Studia Filozoficzne. (268(3)), pp. 19-33.
Dębowski J (1987), "Idea bezzałożeniowości. Geneza i konkretyzacje" Lublin Wydawnictwo UMCS.
Duchliński P (2014), "W stronę aporetycznej filozofii klasycznej. Konfrontacja tomizmu egzystencjalnego z wybranymi koncepcjami filozofii współczesnej" Kraków Wydawnictwo WAM, Wydawnictwo Ignatianum.
Farber M (1940), "The Ideal of a Presuppositionless Philosophy", In Philosophical Essays in Memory of Edmund Husserl. Cambridge, Mass. , pp. 44-64. Harvard University Press.
Feyerabend P (1979), "Jak być dobrym empirystą" Warszawa PWN.
Gadamer HG (1993), "Prawda i metoda. Zarys hermeneutyki filozoficznej" Warszawa PWN.
Gawroński A (2011), "Wizja i argumentacja w filozofii. Od lektury Homera do teorii metatekstu" Kraków Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
Gawroński A (1984), "Dlaczego Platon wykluczył filozofów z Państwa?", In Dlaczego Platon wykluczył filozofów z Państwa?. Warszawa , pp. 39-64. Więź.
Gilson E (1963), "Byt i istota" Warszawa Instytut Wydawniczy PAX.
Hart CA (1959), "Thomistic Metaphysics. An Inquiry Into the Act of Existing" Englewood Cliffs Prentice-Hall Inc..
Heller M (2006), "Filozofia i wszechświat. Wybór pism" Kraków Universitas.
Heller M (1992), "Filozofia nauki. Wprowadzenie" Kraków Wydawnictwo Naukowe PAT.
Herbut J (1987), "Metoda transcendentalna w metafizyce" Opole Wydawnictwo Świętego Krzyża.
Herbut J (1978), "Hipoteza w filozofii bytu" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Ingarden R (1971), "U podstaw teorii poznania" Warszawa PWN.
Jodkowski K (2012), "Zasadnicza nierozstrzygalność sporu ewolucjonizm -- kreacjonizm", Przegląd Filozoficzny --- Nowa Seria. Vol. 21(3(83)), pp. 201-222.
Jodkowski K (1983), "Problem uteoretyzowania faktów naukowych", Zagadnienia Naukoznawstwa. (19(4)), pp. 419-445.
Judycki S (2001), "Dlaczego filozofia jest trudna?", Przegląd Filozoficzny. (40(4)), pp. 153-167.
Judycki S (1993), "Co to jest metafizyka? Trzy wielkie koncepcje Zachodu", In Studia metafilozoficzne I : Dyscypliny i metody filozofii. Lublin , pp. 39-91. Towarzystwo Naukowe KUL.
Judycki S (1993), "Czy istnieją specyficzne metody filozoficzne", Kwartalnik Filozoficzny. (21(4)), pp. 15-41.
Kalinowski J (1966), "W związku z tzw. metafizyką egzystencjalną", Znak. (18(142)), pp. 452-467.
Kamiński S (1989), "Jak filozofować. Studia z metodologii filozofii klasycznej" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Koj L (1993), "Wątpliwości metodologiczne" Lublin Wydawnictwo UMCS.
Krąpiec MA (2000), "Podstawy rozbieżności systemów filozofii", In Wprowadzenie do filozofii. Przewodnik, t. 3: Rozumieć filozofię i naukę. Lublin , pp. 43-66. Instytut Edukacji Narodowej.
Krąpiec MA (1996), "Byłem zawsze nieumiarkowanym realistą... (z M.A. Krąpcem rozmawia M. Kalinowska, M. Żardecka, J. Wojtysiak, A. Zieliński)", In Rozmowy o filozofii. Lublin , pp. 39-60. Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1995), "Metafizyka. Zarys teorii bytu" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1994), "Analiza punktu wyjścia w filozoficznym poznaniu", In Byt i istota. Św. Tomasza „De ente et essentia” przekład i komentarz. Lublin , pp. 51-116. Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1986), "Metafizyczne rozumienie rzeczywistości", Zeszyty Naukowe KUL. (29(1)), pp. 3-15.
Krąpiec MA (1985), "Język a świat realny" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA (1963), "O rozumienie metafizyki", Znak. (15(111)), pp. 1077-1082.
Krąpiec MA and Kamiński S (1994), "Z teorii i metodologii metafizyki" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Krąpiec MA and Kamiński S (1961), "Specyficzność poznania metafizycznego", Znak. (13), pp. 602-637.
Kuhn TS (1968), "Struktura rewolucji naukowych" Warszawa PWN.
Lemańska A (2004), "Zagadnienie faktów naukowych i filozoficznych", In Myśl filozoficzna Księdza Profesora Kazimierza Kłósaka --- w dwudziestą rocznicę śmierci. Warszawa , pp. 83-98. Wydawnictwo UKSW.
Lowe EJ (2002), "A Survey of Metaphysics" Oxford Oxford University Press.
Maryniarczyk A (2015), "Metafizyka a ontologie. Próby przezwyciężenia metafizyki i ich paradoksy" Lublin Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Maryniarczyk A (2001), "O rozumieniu metafizyki. Monistyczna i dualistyczna interpretacja rzeczywistości" Lublin Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.
Maryniarczyk A (1991), "System metafizyki. Analiza „przedmiotowo-zbornego” poznania" Lublin Redakcja Wydawnictw KUL.
Mazierski S (1972), "Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej" Poznań Księgarnia św. Wojciecha.
Motycka A (2005), "Filozofia a paradygmaty", In Rozum i intuicja w nauce. Zbiór rozpraw i szkiców filozoficznych. Warszawa , pp. 111-125. Eneteia.
Motycka A (2000), "Heurystyczna wartość niedookreślenia w nauce", In Filozoficzne i Naukowo-Przyrodnicze Elementy Obrazu Świata, t. 2. Warszawa , pp. 171-178. Wydawnictwo UKSW.
Motycka A (1999), "Filozofia nauki a problem założeniowości w nauce", In Wiedza a założeniowość. Warszawa , pp. 23-33. Wydawnictwo IFiS PAN.
Nowak L (1998), "Byt i myśl. U podstaw negatywistycznej metafizyki unitarnej, t. 1. Nicość i istnienie" Poznań Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Popper KR (1999), "Droga do wiedzy. Domysły i refutacje" Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.
Popper KR (1977), "Logika odkrycia naukowego" Warszawa PWN.
Popper KR (1963), "Krytycyzm i tradycja. W stronę racjonalnej teorii tradycji. Prawda nie jest oczywista", Znak. (109-110(7-8)), pp. 856-872.
Putnam H (2001), "Pragmatyzm i wiedza pozanaukowa", In Pragmatyzm i filozofia Hilarego Putnama. Toruń , pp. 13-26. Wydawnictwo UMK.
Putnam H (1998), "Dlaczego świat nie jest wyrobem gotowym", In Wiele twarzy realizmu i inne eseje. Warszawa , pp. 225-262. Wydawnictwo Naukowe PWN.
Putnam H (1998), "Wiele twarzy realizmu i inne eseje" Warszawa Wydawnictwo Naukowe PWN.
Putnam H (1995), "Czym teorie nie są", In Teoretyczny charakter wiedzy a relatywizm. Lublin , pp. 19-37. Wydawnictwo UMCS.
Rorty R (1999), "Obiektywność, relatywizm, prawda. Pisma filozoficzne, t. 1" Warszawa Wydawnictwo Aletheia.
Stępień AB (1999), "Rola doświadczenia w punkcie wyjścia metafizyki. Kilka wstępnych uwag", In Studia i szkice filozoficzne. Lublin Vol. 1, pp. s. 278-289. Redakcja Wydawnictw KUL.
Stępień AB (1966), "O metodzie teorii poznania. Rozważania wstępne" Lublin Towarzystwo Naukowe KUL.
Vaske MO (1963), "An Introduction to Metaphysics" New York McGraw- Hill.
Woleński J (1996), "Dlaczego bezzałożeniowość jest utopią", In W stronę logiki. Kraków , pp. 137-146. Aureus.
Zahavi D (2012), "Fenomenologia Husserla" Kraków Wydawnictwo WAM.
Zamiara K (1999), "Konstytucja przedmiotu badań naukowych a kwestia założeniowości wiedzy", In Wiedza a założeniowość. Warszawa , pp. 11-22. Wydawnictwo IFiS PAN.
Zeidler P (1993), "Spór o status poznawczy teorii. W obronie antyrealistycznego wizerunku nauki" Poznań Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Życiński J (2013), "Struktura rewolucji metanaukowej" Kraków Copernicus Center Press.
Życiński J (1994), "Elementy filozofii nauki" Tarnów Biblos.
Życiński J (1989), "W kręgu nauki i wiary" Kalwaria Zebrzydowska Wydawnictwo Calvarianum.
Życiński J (1986), "Wielość interpretacji a jedność prawdy w filozofii", Studia Philosophiae Christianae. (22(1)), pp. 21-41.
Życiński J (1985), "Teizm i filozofia analityczna, t. 1" Kraków Społeczny Instytut Wydawniczy „Znak”.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
