Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620) and His Family
The Status and Prospects of Research
Abstract
The article assesses in the issue related approach the research on Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620) and his family which had been carried out until 2022. The focus is laid on the most important publications related to his biography, endowments and political activity. It is noted that previous historiography has dealt with Zebrzydowski mainly in the context of the Sandomierz rebellion, as well as his foundation of the monastery and the Calvary in Kalwaria Zebrzydowska as well as the endowments in his ancestral town of Zebrzydowice. On the other hand, the genealogy of the Zebrzydowski family, their properties and their connections with other families have been studied sporadically. Relatively more attention has been paid to the activities of Florian Zebrzydowski, the father of Mikołaj, but mainly as a military theorist. The authors particularly emphasize the importance of the 400th death anniversary of the Voivode of Cracow, which was in 2020. This contributed to the intensification of research on the biographies of Mikołaj Zebrzydowski and his family, the results of which included the publication of two monographs: a biographical sketch and a joint work dedicated to Mikołaj Zebrzydowski and his activities. The article concludes by outlining the study perspectives on the biographies of the Voivode of Cracow and his family, emphasizing, among others, the need to expand the research both in domestic and foreign archives.
References
Barwicka-Makula Aleksandra, Od wrogości do przyjaźni. Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587–1592 (Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019).
Byliński Janusz, „Mikołaj Zebrzydowski, zasłużony rotmistrz królewski – niefortunny wódz rokoszu 1606–1608”, w: Historia testis temporum, lux veritatis, vita memoriae, nuntia vetustatis. Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Włodzimierzowi Kaczorowskiemu, red. Ewa Kozerska, Marek Maciejewski, Piotr Stec (Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2015), 291–348.
Dworzak Agata, „Galeria portretowa Zebrzydowskich w klasztorze oo. Bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 223–254.
Gąsiorowska Patrycja, „Od Jana do Michała. Zarys dziejów rodu Zebrzydowskich”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 11–46.
Gniecki Czesław OFM, „Wpływ Braci Bernardynów na Mikołaja Zebrzydowskiego w sferze wizji życia pustelniczego i roli jego eremu w Kalwarii”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 141–170.
Górski Kacper, Jurysdykcja karna sądu i urzędu grodzkiego krakowskiego w latach 1585–1620. Studium z dziejów staropolskiego wymiaru sprawiedliwości (Kraków: maszynopis rozprawy doktorskiej UJ, 2021).
Graff Tomasz, Wołyniec Bartłomiej, Wróbel Elżbieta E., Mikołaj Zebrzydowski 1553–1620. Szkic biograficzny (Kraków: Księgarnia Akademicka, 2020).
Guzowski Piotr, „Bernard Maciejowski i Mikołaj Zebrzydowski – biografie (prawie) równoległe”, w: Władza i prestiż. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI− XVII wieku, red. Jerzy Urwanowicz (Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2003), 71−93.
Łopatecki Karol, „Disciplina militaris” w wojskach Rzeczypospolitej do połowy XVII wieku (Białystok: Instytut Badań nad Dziedzictwem Kulturowym Europy, 2012).
Maciszewski Jarema, Wojna domowa w Polsce (1606–1609). Studium z dziejów walki przeciw kontrreformacji, cz. 1: Od Stężycy do Janowca (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1960).
Makowiec Paweł, „Działalność wojskowa hetmana Floriana Zebrzydowskiego”, w: Materiały do historii wojskowości, nr 2, red. Antoni Krzysztof Sobczak, Janusz Waldemar Jasiński (Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2004), 11–18.
Makowiec Paweł, „Kariera urzędnicza Floriana Zebrzydowskiego. Przyczynek do dziejów awansu «rodów nowych» w elicie władzy za panowania Zygmunta II Augusta”, w: Materiały do historii wojskowości, nr 1, red. Antoni Krzysztof Sobczak (Pułtusk: Akademia Humanistyczna im. A. Gieysztora, 2004), 63–68.
Moryc Cyprian Janusz OFM, „Domek Maryi Pawła Baudartha i ołtarz Matki Boskiej Anielskiej – bernardyńskie zabytki kultu loretańskiego”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 255–308.
Moskal Tomasz, „Zebrzydowscy na kartach polskiego wydania dzieła Roberta Bellarmina De ascensione mentis in Deum per scalas rerum creatarum z 1616 r.”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 47–64.
Opaliński Edward, „Problem uczestnictwa w obradach sejmu 1607. Kwestia autorytetu parlamentu w opinii szlacheckiej”, w: Echa Przeszłości (Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, 2018), 115–133.
Opaliński Edward, „Prawo i wolność w szlacheckim systemie wartości w drugiej połowie XVI i na początku XVII stulecia”, w: Wartości polityczne Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Struktury aksjologiczne i granice cywilizacyjne, red. Anna Grześkowiak-Krwawicz (Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2017), 242–263.
Ormanty Augustyn, Wybrane epizody z życia i działalności Mikołaja Zebrzydowskiego (1553–1620) (Kraków: Wydawnictwo Calvarianum, 2003).
Ormanty Augustyn, „Kalwaria Zebrzydowska – cztery stulecia miasta łączącego sacrum i profanum”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 171–182.
Pawłowska-Kubik Agnieszka, Rokosz sandomierski 1606–1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019).
Sitnik Aleksander Krzysztof, „Fundacja wojewody krakowskiego Mikołaja Zebrzydowskiego na rzecz bernardynów w Kalwarii Zebrzydowskiej (1602), w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 65–140.
Strzelecki Adam, Sejm r. 1605 (Kraków: PAU, 1921).
Szpaczyński Przemysław Piotr, Mocarstwowe dążenia Zygmunta III w latach 1587–1618 (Kraków: Universitas, 2013).
Wisner Henryk, Rokosz Zebrzydowskiego (Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1989).
Wołyniec Bartłomiej Michał, „Relacje Mikołaja Zebrzydowskiego z jezuitami, karmelitami i karmelitankami bosymi oraz bernardynkami”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 199–222.
Wróbel Elżbieta Elena CSFN, „Fundacje Mikołaja Zebrzydowskiego w rodowych Zebrzydowicach”, w: Mikołaj Zebrzydowski (1553–1620), palatinus et capitaneus Cracoviensis, fundator et defensor Ecclesiae. W czterechsetną rocznicę śmierci, red. Aleksander Krzysztof Sitnik OFM (Kraków: Wydawnictwo Homini, 2021), 183–197.
Wybrane zagadnienia z dziejów Kalwarii Zebrzydowskiej. Na 400-lecie pierwszej lokacji Kalwarii Zebrzydowskiej (1617–2017), red. Andrzej Nowakowski (Kraków: Wydawnictwo 3kolory, 2017).
Wyczawski Hieronim Eugeniusz, Kalwaria Zebrzydowska, wyd. II (Kalwaria Zebrzydowska: Wydawnictwo Calvarianum, 2006).
Bodniak Stanisław, „Przedmowa”, [do:] „Hetman Florian Zebrzydowski o porządku wojennym”, Przegląd Historyczno-Wojskowy 3 (1931), z. 2: 295–299.
Korzeniowski Hubert, „Organizacja wojskowa w dziełach hetmana Floriana Zebrzydowskiego”, Clepsydra 1 (2020): 79–99.
Łopatecki Karol, „Poglądy Floriana Zebrzydowskiego dotyczące ufortyfikowania, obrony i poddania twierdz”, Białostockie Teki Historyczne 13 (2015): 91–110.
Opaliński Edward, „Agnieszka Pawłowska-Kubik, Rokosz sandomierski 1606– 1609. Rzeczpospolita na politycznym rozdrożu, Toruń 2019, Wydawnictwo Naukowe UMK, ss. 522”, Kwartalnik Historyczny R. 128, nr 2 (2021): 659–665. Opaliński Edward, „Replika na odpowiedź Agnieszki Pawłowskiej-Kubik”, Kwartalnik Historyczny R. 129, nr 1 (2022): 191–194.
Opaliński Edward, „Rokosz Zebrzydowskiego – element antysystemu czy nieudana rewolucja?”, Przegląd Sejmowy nr 4(141) (2017): 53–69.
Pawłowska-Kubik Agnieszka, „Pragmatyzm czy zdrada? Relacje pomiędzy przywódcami rokoszu sandomierskiego, Mikołajem Zebrzydowskim i Januszem Radziwiłłem, po klęsce pod Guzowem”, Studia Historica Gedanensia 12 (2021): 132–157.
Pawłowska-Kubik Agnieszka, „W odpowiedzi na recenzję Edwarda Opalińskiego”, Kwartalnik Historyczny R. 129, nr 1 (2022): 181–190.
Płonka Mirosław, „Portrayals of Mikołaj Zebrzydowski’s in Literature and Art”, Folia Historica Cracoviensia 26, nr 2 (2020): 39–68.
Płonka Mirosław, „Jan Jerzyczek – a resident painter of the Calvary complex in Kalwaria Zebrzydowska”, Folia Historica Cracoviensia 27, nr 1 (2021): 55–84. Płonka Mirosław, „Kompleks kalwaryjny w Kalwarii Zebrzydowskiej jako krajobraz pamięci i pomnik XVI-wiecznej Jerozolimy”, Ochrona Zabytków 2 (2019): 189–217.
Płonka Mirosław, „Mikołaj Zebrzydowski jako nauczyciel buntów w dramacie Ludwika Orpiszewskiego”, Klio. Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym 57, nr 1 (2021): 113–134.
Copyright (c) 2023 Jesuit University Ignatianum in Krakow
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
The Yearbook only accepts materials for publication that are free of all conflicts of interest, and that in no way involve conflicts over authorship, copyright, etc. The Editors will take action against any cases of plagiarizing, ghostwriting1, guest/honorary authorship2, etc. Where co-authored work is concerned, the Author listed first is expected to take responsibility for the submission, and is required to make clear the contributions of all of the Co-Authors involved. In the event of the publication owing its existence to funding dedicated to this purpose, this fact should be made clear: e.g. in any note of thanks/acknowledgement, or in a footnote, etc. Explicit notification should be given of any form of reprinting, with the appropriate evidence of permission to publish being furnished as required. Any impropriety on the part of Authors/Reviewers risks exposing them to appropriate responses from the relevant institutions.
______
1 This term refers to instances of a person who has made an essential contribution being omitted from the list of authors, or from notes conveying gratitude and/or acknowledgement.
2 This occurs when a person who has made either an insignificant contribution or no contribution at all nevertheless appears on the list of authors.
