Religia jako źródło europejskiej tożsamości. Kilka uwag na marginesie współczesnej debaty

Abstrakt

Współcześnie coraz częściej próbuje się kwestionować kulturotwórczą rolę chrześcijaństwa. Podważa się fakt, że było jednym filarów, na których zbudowana została Europa, a nawet formułuje się tezy o jego szkodliwym wpływie na funkcjonowanie zachodniej kultury. Pojawiają się też opinie, że zbudowana na fundamencie chrześcijaństwa cywilizacja Zachodu nie spełnia oczekiwań współczesnego człowieka. A właściwych wzorców dla jej gruntownych modyfikacji szuka się w epoce oświecenia oraz ideach liberalizmu i marksizmu.

Ponieważ oprócz Kościoła katolickiego w Europie funkcjonuje dziś wiele wspólnot protestanckich mówienie o „chrześcijańskich korzeniach Europy” prowadzić może do nieporozumień. Toteż w pierwszej części artykułu pokazuję, że najważniejsze źródło idei kształtujących Europę i jej kulturę stanowiła doktryna Kościoła katolickiego. Następnie odwołując się do poglądów prof. Zofii J. Zdybickiej przedstawiam argumenty filozoficzne uzasadniające tezę, że religia rzeczywiście stanowi fundament każdej kultury. Pokazuję też, przywołując teksty Josepha Ratzingera, że bez kulturotwórczej działalności Kościoła katolickiego nie byłoby Europy – przynajmniej w takiej postaci, jaką znamy. Artykuł kończy wskazanie najważniejszych kulturowych konsekwencji, do których prowadzą próby pozbawienia współczesnej kultury Europy jej religijnych korzeni.  

Biogram autora

dr hab. Robert T. Ptaszek, prof. KUL, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II

Pracownik Katedry Filozofii Religii na Wydziale Filozofii KUL. Jest autorem 3 książek oraz redaktorem liczącej 5 tomów serii wydawniczej Religijność alternatywna. Opublikował około 150 artykułów i haseł encyklopedycznych. Główne kierunki badań: filozofia religii, filozofia kultury, alternatywne ruchy religijne, antropologia filozoficzna.

Bibliografia

BELLOC Hilaire. 2017. Herezja reformacji. Kraków: Wydawnictwo AA.

BELLOC Hilaire. 2018. Mity i fakty o historii Kościoła. Kraków: Wydawnictwo AA.

BELLOC Hilaire. 2016. Wielkie herezje. Kraków: Wydawnictwo AA.

BUTTIGLIONE Rocco. 1996. Europa jako pojęcie filozoficzne. Lublin: TN KUL.

DREHER Rod. 2018. Opcja Benedykta. Jak przetrwać czas neopogaństwa. Kraków: Wydawnictwo AA.

HUSSERL Edmund. 1993. Kryzys europejskiego człowieczeństwa a filozofia. Warszawa: Aletheia.

JAN PAWEŁ II. 2002. Europa zjednoczona w Chrystusie. wybór i oprac. L. Sosnowski i G. Turowski. Kraków: Biały Kruk.

MAZURKIEWICZ Piotr, PTASZEK Robert T., MŁYŃCZYK Łukasz. 2018.

Polityka wyznaniowa. Perspektywa Unii Europejskiej. Zielona Góra: Wydawnictwo Morpho.

MOSKAL Piotr. 2012. Apologia religii katolickiej. Lublin: Wydawnictwo KUL.

MOSKAL Piotr. 2012. Chrześcijaństwo jako religia logosu. W: Uniwersalizm chrześcijaństwa wobec alternatywnych propozycji współczesności. R.T. Ptaszek, M. Piwowarczyk (red.), Lublin: Wydawnictwo KUL.

PTASZEK Robert T. 2017. Zmierzch Europy? Perspektywy przyszłości a chrześcijaństwo. Warszawa–Radzymin: Wydawnictwo von borowiecky.

RATZINGER Joseph. 2005. Czas przemian w Europie. Miejsce Kościoła i świata. Kraków: Wydawnictwo M.

RATZINGER Joseph. 2005. Europa. Jej podwaliny dzisiaj i jutro. Kielce: Jedność.

RATZINGER Joseph. 1997. Sól ziemi. Chrześcijaństwo i Kościół katolicki na przełomie tysiącleci. Z kardynałem rozmawia Peter Seewald, Kraków: Znak.

RATZINGER Joseph. 2004. Wiara – prawda – tolerancja. Chrześcijaństwo a religie świata. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

WOJTYŁA Karol. 1994. „Gdzie znajduje się granica Europy?”. Ethos 4 (28): 27-34.

WOODS Jr Thomas E. 2006. Jak Kościół katolicki zbudował zachodnią cywilizację. Kraków: Wydawnictwo AA.

ZDYBICKA Zofia J. 2006. Człowiek i religia. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

ZDYBICKA Zofia J. 2010. Religia w kulturze, Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

Opublikowane
2018-10-20
Jak cytować
[1]
Ptaszek, R.T. 2018. Religia jako źródło europejskiej tożsamości. Kilka uwag na marginesie współczesnej debaty. Perspektywy Kultury. 23, 4 (paź. 2018), 65-82.
Dział
Duchowe dziedzictwo Europy