Dziedzictwo kultury druku XV-XVIII w. w zasobach cyfrowych – rekonesans

Słowa kluczowe: stary druk, biblioteka cyfrowa, metadane, wyszukiwanie

Abstrakt

Cyfryzacja jako element rozwoju technologicznego przyczyniła się do zniesienia wielu barier informacyjnych związanych z dostępem do osiągnięć kultury pisma i druku. Dzięki licznym programom opracowywania i dofinansowywania prac nad dorobkiem umysłowym, znajdującym się w zasobach m.in. bibliotek, powstały biblioteki, muzea i archiwa cyfrowe, oferujące dostęp do swoich zbiorów z poziomu internetu. Formy cyfrowe bezcennych rękopisów, starych druków, dokumentów życia społecznego i innych przejawów kultury są nie tylko zabezpieczeniem i ochroną oryginałów czy też prezentacją bibliotecznych magazynów, lecz także źródłami do badań. Na przykładzie zawartości zasobów Federacji Bibliotek Cyfrowych, zrzeszającej 138 dostawców danych, przedstawiony zostanie zasób zdigitalizowanych starych druków oraz sposoby ich opisywania, przeszukiwania, wyświetlania wyników, a także dodatki specjalne, dzięki którym korzystanie z nich jest proste i efektywne. W wyniku badań w bazie stwierdzono obecność 38 629 obiektów oznaczonych jako starodruki, dostarczonych przez 38 instytucji, przy czym najliczniej udostępniane przez Jagiellońską Bibliotekę Cyfrową oraz Dolnośląską Bibliotekę Cyfrową, z dominującą przewagą druków XVIII- i XVII-wiecznych oraz łacińsko- i polskojęzycznych.

Biogram autora

Agnieszka Fluda-Krokos, Pedagogical University of Krakow

director of the Scientific Library of the PAAS and the PAS, Assistant Professor at the Institute of Information Sciences at the Pedagogical University of Cracow; graduate of Polish Philology, Information and Library Science, holds postgraduate degree in Editing and Heritage Academy. Research interests: historical and contemporary sources of information, historical books collections, provenance marks (especially exlibrises). The author and editor of more than 80 publications; recently published: Dziedzictwo klasztoru Augustianóweremitów z Książa Wielkiego: dokumenty z lat 1793-1900, selection and elaboration by A. Fluda-Krokos, Wydawnictwo Naukowego UP, Kraków 2019, pp. 286; Biuletyny Informacji Publicznej i ich dostępność dla osób z niepełnosprawnościami, “Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2019, Iss. 34, pp. 70-83; [ed.] Ekslibris: znak własnościowy – dzieło sztuki. Studia i szkice, ed. A. Fluda -Krokos, Wydawnictwo Naukowe UP, Kraków 2018, pp. 366; Co zostało z biblioteki klasztornej augustianów w Książu Wielkim (1381-1864)? Próba rekonstrukcji, in: Książka dawna i jej właściciele [Early Printed Books and Their Owners], Vol. 2, collection of studies edited by D. Sidorowicz-Mulak, A. Franczyk-Cegła, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2017, pp. 175-191; Rola grafiki i komentarzy w typowych drukach XVII-wiecznych na przykładzie kazania pogrzebowego ‘Castris et astris...’ Aleksandra od Niepokalanego Poczęcia NMP, “Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia,” Vol. 15, 2017, pp. 163-178.

Bibliografia

Biblioteki cyfrowe, eds. M. Janiak, M. Krakow, M. Próchnicka, Warszawa 2012.

DCMI: Home, http://dublincore.org/ (access: 29.06.2019).

Digitalizacja piśmiennictwa, ed. D. Paradowski, Warszawa 2010.

Dokumentacja schematu metadanych PLMET, https://confluence.man.po-znan.pl/community/display/FBCMETGUIDE/Dokumentacja+schem atu+metadanych+PLMET;jsessionid=5E04D88E587180202A720A8B DA675756 (access: 29.06.2019).

FBC – Zbiory polskich instytucji kultury on-line, https://fbc.pionier.net.pl/ (access: 09.07.2019).

Januszko-Szakiel A., Narodowy program długoterminowej archiwizacji cyfrowego zasobu nauki i kultury – propozycja dla Polski, in: Wokół zagadnień trwałej ochrony zasobów cyfrowych, ed. A. Januszko-Szakiel, Kraków 2013, pp. 173-199.

Kolasa W.M., dLibra Digital Library Framework – platforma do budowy bibliotek cyfrowych, in: Biblioteki cyfrowe: projekty, realizacje, technologie, eds. J. Woźniak-Kasperek, J. Franke, Warszawa 2007, pp. 67-88.

Kowalska M., Digitalizacja zbiorów w bibliotekach polskich—próba oceny doświadczeń krajowych, “Biuletyn EBIB” Iss. 11/2006 (81), https://repozyto-rium.umk.pl/bitstream/handle/item/410/EBIB.pdf?sequence=1 (access: 29.06.2019).

Król W., Stare druki w Sieci, in: Oblicza kultury książki. Prace i studia z bibliologii i informacji naukowej, eds. M. Komza, K. Migoń, M. Skalska-Zlat, A. Żbikowska-Migoń, Wrocław 2005, pp. 169-189.

Kultura cyfrowa – digitalizacja, http://www.digit.mkidn.gov.pl/ (access: 29.06.2019).

Lewandowska A., Werla M., Jak czytelnik porusza się po bibliotece cyfrowej? Analiza wzorców zachowań 2009, http://lib.psnc.pl/dlibra/docmetadata?id =223&from=publication&showContent=true (access: 07.07.2019).

Mieczkowska H., Stare druki, in: Encyklopedia książki, Vol. 2, K-Z, eds. A. Żbikowska-Migoń, M. Skalska-Zlat, Wrocław 2017, pp. 546 550.

Migoń K., “Kultura książki” wyrażenie potoczne, kategoria badawcza, czy specjalność naukowa?, in: Ludzie i książki: studia i szkice bibliologiczno-bibliograficzne: księga pamiątkowa dedykowana Profesor Hannie Tadeusiewicz, ed. E. Andrysiak, Łódź 2011, pp. 47-57.

Morawiec B.M., Biblioteki cyfrowe. Tworzenie, zarządzanie, odbiór, Gliwice 2016.

Nahotko M., Metadane: sposób na uporządkowanie Internetu, Kraków 2004.

Osiński Z., Biblioteki i archiwa cyfrowe nową formą udostępniania źródeł do badań nad dziejami najnowszymi Polski, “Folia Bibliologica” 2013/2014, Vol. LV/LVI, pp. 75 89.

Piotrowicz G., Cyfrowa konwergencja bibliotek, archiwów i muzeów w erze informacji, in: Dobra kultury w Sieci, eds. E. Herden, A. Seidel-Grzesińska, K. Stanicka-Brzezicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, pp. 23-39.

Pomorska Biblioteka Cyfrowa – O dLibrze, http://pbc.gda.pl/dlibra/help?id= about-dlibra (access: 29.06.2019).

Prinke R.T., Wisłocki K., Cyfryzacja bibliotek: początki i teraźniejszość, in: Biblioteki i archiwa na jednolitym rynku cyfrowym, eds. K. Chałubińska-Jentkiewicz, K. Kakareko, J. Sobczak, Silva Rerum, Poznań 2018, pp. 7-26.

Program digitalizacji dóbr kultury oraz gromadzenia, przechowywania i udostępniania obiektów cyfrowych w Polsce 2009-2020, https://www.nck.pl/badania/raporty/program-digitalizacji-dobr-kultury-oraz-gromadzenia-przechowywania-i-udostepniania- (access: 29.06.2019).

Sidorowicz-Mulak Dorota, Ossolińskie stare druki w Sieci. Opracowanie i udostępnianie, in: Dobra kultury w Sieci, eds. E. Herden, A. Seidel-Grzesińska, K. Stanicka-Brzezicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, pp. 223-231.

Trembowiecki A., Digitalizacja dla początkujących, Warszawa 2014.

Wałek A., Standardy metadanych w polskich bibliotekach cyfrowych i wybranych projektach międzynarodowych, in: Dobra kultury w Sieci, eds. E. Herden, A. Seidel-Grzesińska, K. Stanicka-Brzezicka, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2012, pp. 81-90.

Werla M., Web 2.0 i (polskie) biblioteki cyfrowe, “Biuletyn EBIB” Iss. 2 (129)/ 2012 (http://www.ebib.pl/images/stories/numery/129/129_werla_. pdf, [acccess: 30.06.2019]).

Opublikowane
2019-10-01
Jak cytować
[1]
Fluda-Krokos, A. 2019. Dziedzictwo kultury druku XV-XVIII w. w zasobach cyfrowych – rekonesans. Perspektywy Kultury. 26, 3 (paź. 2019), 169-186. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2019.2603.13.