Pisarze staropolscy a wolność wypowiedzi. Rekonesans

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2019.2704.11
Słowa kluczowe: wolność, niezależność twórcy, literatura staropolska, kultura szlachecka, Jan Kochanowski, Wespazjan Kochowski, Jan Chryzostom Pasek

Abstrakt

W pracy omawiane jest zagadnienie wolności wypowiedzi jako tematu w literaturze staropolskiej. Autor rozważa zagadnienie, czy wolność wypowiedzi to jedna z dostrzegalnych przez pisarzy sta­ropolskich wolności obywatelskich, charakterystycznych dla świa­domości politycznej szlachty. Omawiając kilka przypadków (Fran­ciszek Karpiński, Wespazjan Kochowski, Jan Chryzostom Pasek czy Stanisław Orzechowski), autor wskazuje na niezbywalną zależność świadomości wolności wypowiedzi i szlacheckiego od­czucia moralnego.

Biogram autora

Krzysztof Koehler, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw

Professor at the Cardinal Stefan Wyszyński Uni­versity. Specialization: editor, historian of old Polish literature, re­searcher of rhetoric. Recent works: Palus Sarmatica, ed. NCK i Sic!, Warszawa 2016; Rzeczpospolita, obywatelskość, wolność. Szkice o pol­skim pisarstwie politycznym XVI wieku, Warszawa 2016. Lives in Krakow.

Bibliografia

Barycz H., Szkice z dziejów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 1933.

Bomelburg H.J., Polska myśl historyczna a humanistyczna historia narodowa (1500-1700), transl. Z. Owczarek, Kraków 2011.

Chmielowski B., Nowe Ateny…, Vol. II, ed. from 1746.

Correspondence of F. Karpiński dated 1763-1825. Collected by T. Mikulski, ed. R. Sobol, Wrocław 1958.

Czubek J., Wezpazyan z Kochowa Kochowski, Kraków 1909.

Eustachiewicz M., Majewski W., Nad lirykami Wespazjana Kochowskiego, Wrocław 1986.

Grześkowiak-Krwawicz A., Dyskurs polityczny Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pojęcia i idee, Toruń 2018.

Karpiński F., Dzieła, Warszawa 1830.

Koehler K., Carmen de statura, feritate ac venatione bisontis, Mikołaja Hussowczyka, in: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach, Vol. 2, Renesans, Bochnia 2004.

Koehler K., Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej, Kraków 2005.

Koehler K., Rzeczpospolita, obywatelskość, wolność. Szkice o polskim pisarstwie politycznym XVI wieku, Warszawa 2016.

Koehler K., Stanisław Orzechowski i dylematy humanizmu renesansowego, Kraków 2004.

Krótkie rzeczy potrzebnych z strony wolności a swobód polskich zebranie przez tego, który wszego dobrego życzy ojczyźnie swojej, in: Krzysztofa Warszewickiego i Anonima uwagi o wolności szlacheckiej, ed. K. Koehler, Kraków 2010.

Krzywy R., Sztuka wyborów i dar inwencji. Studium o strukturze gatunkowej poematów Jana Kochanowskiego, Warszawa 2008.

Mickiewicz A., Wykłady paryskie, rok 2, lekcyja 3.

Opaliński E., Kultura polityczna szlachty polskiej w latach 1587-1652, Warszawa 1995.

Pasek J.Ch., Pamiętniki, https://wolnelektury.pl/media/book/pdf/pamietniki. pdf.

Pietrzyk-Reeves D., Droga do zupełnej wolności, Rozmowa o elekcji, wolności, prawie i obyczajach polskich, introduction by Ł. Górnicki, Kraków 2011.

Pietrzyk-Reeves D., Ład Rzeczypospolitej: polska myśl polityczna XVI wieku a klasyczna tradycja republikańska, Kraków 2012.

Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1979.

Tazbir J., Państwo bez stosów. Szkice z dziejów tolerancji w Polsce w XVI XVII w., Warszawa 1967.

Weintraub W., Muza i mamona, in: Nowe studia o Janie Kochanowskim, posłowie T. Ulewicz, Kraków 1991.

Opublikowane
2020-01-01
Jak cytować
[1]
Koehler, K. 2020. Pisarze staropolscy a wolność wypowiedzi. Rekonesans. Perspektywy Kultury. 27, 4 (sty. 2020), 153-168. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2019.2704.11.
Numer
Tom 27 Nr 4 (2019): Rozprawianie o tożsamości
Dział
Duchowe dziedzictwo Europy

Copyright (c) 2019 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.