Polskie podróżnictwo bliskowschodnie do końca XIX wieku. Stan badań
Abstrakt
Celem artykułu jest próba wstępnego podsumowania dotychczasowych wysiłków polskich badaczy pątnictwa do Ziemi Świętej, podróży po Egipcie i Lewancie. Zainteresowanie pobytem Polaków w tej części Imperium Osmańskiego jest stosunkowo świeże, bowiem pierwsze publikacje z badań nad tym problemem pojawiają się sporadycznie od przełomu XIX i XX wieku. Przez kilka dziesięcioleci głównym źródłem wiedzy o obecności Polaków w Egipcie i Lewancie była książka Jana Stanisława Bystronia. Wzrost zainteresowania tym problemem nastąpił w drugiej połowie XX wieku. Mimo obfitości pojawiających się publikacji nasza wiedza o polskiej obecności w arabskiej części Państwa Otomańskiego nadal jest niepełna. Wynika to przede wszystkim z wąskiej bazy źródłowej, braku szerszych poszukiwań zasobów archiwalnych i muzealnych. Wzrastająca liczba badaczy tej problematyki być może w perspektywie dłuższego czasu zmieni tę sytuację.
Bibliografia
Agstner, R. (1993). Von k.k. Konsularagentie zum Österreichischen Generalkon¬sulat, Österreich (–Ungarn) und Alexandrien 1763–1993 (Schriften des Öster¬reichischen Kulturinstitutes Kairo, Bd. 7). Cairo: Österreichisches Kultur¬institut Kairo.
Agstner, R. (1994). Die österreichisch–ungarische Kolonie in Kairo vor den ersten Weltkriege – Das Matrikelbuch des k. u. k. Konsulates in Kairo (Schriften des Österreichischen Kulturinstitutes in Kairo, Bd. 9). Cairo: Österreichisches Kulturinstitut Kairo.
Agstner, R. (2000). Österreichs Konsulate im Heiligen Land. In B.A. Böhler[Ed.], Mit Szepter und Pilgerstab, Österreichische Präsenz im Heiligen Land seit den Tagen Kaiser Franz Josephs (pp. 25–39). Vienna: Erzbischöfliches Dom– und Diözesanmuseum, Österreichischer Wirtschaftsverlag.
Agstner, R. (2018). Handbuch des k.k. / k.u.k. Konsulardienstes. Die Konsulate der Donaumonarchie vom 18. Jh. Bis 1918, herausgegeben vom Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres aus dem Nachlas von Rudolf Agstner in Zusammenarbeit mit Gerhard Gonsa. Vienna: new academic¬press.at.
Baranowski, B. (1950). Znajomość Wschodu w dawnej Polsce do XVIII wieku [Knowledge of the East in old Poland until the 18th century]. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe.
Baruch, M. (1901).Polacy w Egipcie [Poles in Egypt]. Wędrowiec, no. 39, 852–853.
Bednorz, Z. (1978). Dyszlem i parą. Z dziejów polskiej literatury podróżniczej na Śląsku [Drawbar and steam: The history of Polish travel literature in Sile¬sia]. Opole: Instytut Śląski w Opolu.
Bielecki, R. (1995–1998). Słownik biograficzny oficerów powstania listopadowego [Biographical dictionary of the officers of the November Uprising], 1–3. Warsaw: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych Archiwum Głowne Akt Dawnych, Wydawnictwo Trio.
Boniecki, A. (1899–1913). Herbarz polski, wiadomości historyczno-genealogiczne o rodach szlacheckich [Polish roll of arms: Historical and genealogical information about noble families], Vols. 1–10, Warsaw: skł. gł. Gebethner i Wolff ; G. Gebethner i Sp., Emil Skiwski.
Burkiewicz, Ł. (2018). Cyprus est terra Chritianorum ultima. Wielokulturowy Cypr w oczach Polaków pielgrzymujących do Ziemi Świętej (do 1878 roku) [Cyprus est terra Chritianorum ultima: Multicultural Cyprus in the eyes of Poles on pilgrimages to the Holy Land (until 1878)]. In Ł. Burkiewicz (Ed.), Terra culturae. Obszary, transfery, recepcje kultury. Studia oraz szkice o kulturze i historii, (pp. 211–246). Krakow: Wydawnictwo Naukowe Aka¬demii Ignatianum w Krakowie.
Bystroń, J.S. (1930). Polacy w Ziemi Świętej, Syrji i Egipcie.1147–1914 [Poles in the Holy Land, Syria, and Egypt,1147–1914]. Krakow: Księgarnia Geo¬graficzna „Orbis“ w Krakowie.
CDS. (1884). Codex Diplomaticus Silesiae, VII, Regesten zur schlesischen Geschichte, Erster Theil: Bis zum Jahre 1250. Wrocław: J. Max.
Chudzio, H. (2014). Egipt w idei legionowej Wielkiej Emigracji [Egypt and the idea of the Great Emigration of the legions]. Krakow: Wydawnictwo Nau¬kowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Czermiński, M. (1911–1912). O. Maksymilian Ryłło. Towarzystwa Jezusowego misjonarz apostolski [Father Maksymilian Ryłło of the Society of Jesus, an apostolic missionary]. Krakow: Nakładem Wydawnictwa „Misyj katolickich”.
Dachnowski, J.K. (1995). Herbarz szlachty Prus Królewskich z XVII wieku [Armorial of the royal Prussian nobility from the 17th century]. Kórnik: Polska Akademia Nauk. Biblioteka Kórnicka.
de Keersmaecker, R.O. (2001). Travelers’ graffiti from Egypt and Sudan, The kiosk of Qertassi. Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Keersmaecker, R.O. (2003). The temples of Semna. Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Keersmaecker, R.O. (2008). Thebes: The temples of Medinet Habu: VI. The Mortuary Temple of Sethos I (Qurna), the Temple of Hathor (Deir el- Medina). Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Keersmaecker, R.O. (2009). Traveller’s graffiti from Egypt and Sudan: VIII. Elkab, temple of Amenophis III. Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Keersmaecker, R.O. (2010). Thebes, the Ramesseum. Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Keersmaecker, R.O. (2012). The temple complex of Dendara. Antwerp: Graffito-Graffiti.
de Odriozola y Grimaud, C. (1900). Libro de ora de la sagrada orden militar Jerosolimitana del Santo Sepulcro de N. S. Jesucristo, que contiene los nombres de los caballeros de dicha Orden creados por los RR. PP. Guardianes del Santo Sepulcro, Custodios de Tierra Santa, de la Orden de Menores de San Francisco, desde el año 1561 á 1848 con referencia á los archivos del convento de San Sal¬vador de Jerusalén y otros dates históricos seguido de un apéndice con notas jus¬tificativas. Zaragoza: Ventura.
de Odriozola y Grimaud, C. (1905). Libro de oro de la Sagrada Orden militar Jerosolimitana del Santo Sepulcro de N.S. Jesucristo que contiene los nombres de los caballeros de dicha orden desde la conquista de Jerusalén en 1099: hasta nuestros dias como asi mismo de las damas de la catálogo de los santos de la iglesia católica que… Zaragoza: Ventura.
Dewachter, M. (1971). Graffiti des voyageurs du XIXe siècle relevés dans le temple d’Amada en Basse Nubie. Bulletin de l’Institut Françis d’Archéologie Orientale, Vol. 69, 131–169.
Dziekan, M. (1998). Polacy a świat arabski. Słownik biograficzny [Poles and the Arab world: Biographical dictionary]. Gdańsk: Niezależne Wydawnic¬two „Rocznik Tatarów Polskich”, Związek Tatarów Polskich Oddział w Gdańsku.
Fiedorova, I.V. (2014). “Puteshestvie v Svjatuju Zemlju i Egipet” knjazja Nikolaja Radzivilla i vostochnoslavjanskaja palomnicheskaja literatura XVII – nachala XVIII v. [Journey to the Holy Land and Egypt by Prince Nikolay Radziwill and East Slavic pilgrimage literature of the 17th and early 18th centuries], Issledovanie i tekst. Moskow: Izdatel’stvo Pushkin¬skij Dom.
Figiela, B. (2010). Józefa Hussarzewskiego opis podróży do Egiptu i Ziemi Świętej (1871–1872) [A description of Józef Hussarzewski’s journey to Egypt and the Holy Land (1871–1872)]. In Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8–10 października 2008 roku [Landed gentry in the Lublin region IV – Hereditary landowners’ travels: Materials of the 4th scientific session organized at the Zamoyski Museum in Kozłówka, October 8–10, 2008] (pp. 280–306). Lublin.
Gadacz, J.L. (1985–1986). Słownik polskich kapucynów [Dictionary of Polish Capuchins], Vols. 1–2. Wrocław: Wydawnictwo OO Kapucynów.
Golichowski, N. (n.d.-a). Notatki przeróżne o. Norberta Golichowskiego, ber¬nardyna z Palestyny [Various notes of Father Norbert Golichowski, a Ber¬nardine from Palestine]. (RGP–k–96) [archives of the Bernardine monks in Krakow].
Golichowski, N. (n.d.-b). Palestyna czyli pokłosie zebrane z różnych autorów i własne spostrzeżenia [Palestine, or the aftermath collected from various authors and own observations] (RGP–k–93) [manuscript in the archives of the Bernardine monks in Krakow].
Golichowski, N. (n.d.-c). Palestyna czyli pokłosie zebrane z różnych autorów i własne spostrzeżenia [Palestine, or the aftermath collected from various authors and own observations] (RGP–k–94) [manuscript in the archives of the Bernardine monks in Krakow].
Golichowski, N. (n.d.-d). Wspomnienia [Memoirs] (RGP–k–91) [archives of the Bernardine Monks in Krakow].
Golichowski, N. (1892a). Polscy księża świeccy i zakonni w Ziemi Świętej [Pol¬ish lay and religious priests in the Holy Land], Catholic Weekly No. 2, 27.
Golichowski, N. (1892b). Ze Ziemi Świętej. C. Szlachta, lud i polskie pamiątki w Palestynie [From the Holy Land: Nobility, commoners, and Polish sou¬venirs in Palestine]. Tygodnik Katolicki, 2, 108–109, 114–115, 179–180.
Golichowski, N. (1895). Historia et catalogus observantis provinciae ordinis Minorum SPN Francisci vulgo Bernardinorum olim provinciae Russiae modo Galicianae vocitatae, sub titulo Immaculatae Conceptionis b. V. Mariae ad a. 1896, Lviv: sumpt. provinciae pp. Bernardinorum, typ. E. Winiar.
Golichowski, N. (1896). Ziemia święta. Przewodnik po Palestynie [The Holy Land: A guide to Palestine]. Lviv: Nakładem Prowincyi OO Bernardynów.
Goyon, G. (1944). Les inscriptions et graffiti des voyageurs sur la grande Pyra¬mide, Préface de M.Ét. Drioton. Cairo: Société Royale de Géographie.
Górecki, J. (2005). Pielgrzymowanie do Ziemi świętej na przełomie XIX/ XX wieku w relacjach „Katolika” [Pilgrimage to the Holy Land at the turn of the 20th century in the accounts of Katolika]. In Z. Glaeser & J. Górecki (Eds.), Pielgrzymowanie a integracja [Pilgrimage and inte¬gration] (pp. 191–204). Opole: Uniwersytet Opolski Wydział Teologiczny, Uniwersytet Śląski Wydział Teologiczny.
Grabczewska, M.M. (2012). La Poésie des souvenirs. Album fotografii z Podróży Wschodniej Adama Potockiego i Katarzyny z Branickich Potockiej z lat 1852– 1853 w zbiorach Biblioteki Narodowej [La Poésie des souvenirs: Album of photographs from the Eastern Journeys of Adam Potocki and Katarzyna Potocka née Branicki from 1852–1853 in the collection of the National Library](AFF. II-31), XLIII, (pp. 113-166), Rocznik Biblioteki Narodowej, 44.
Grobicki, J. (1956). Szlakiem bojowym pradziadów. Wspomnienia o żołnierzach polskich na emigracji w latach 1831–1878 [Following the combat trail of the great-grandfathers: Memoirs of Polish soldiers in exile in 1831–1878]. London: Nakładem Katolickiego Ośrodka Wydawniczego „Veritas”.
Grodziski, S. (1984). Feliksa Boronia pielgrzymka do historii [Feliks Boroń’s pilgrimage to history]. Krakow: Wydawnictwo Literackie.
Grzechnik, S. (2010). Afrykańska przygoda. Wyprawa Nilem Janiny i Kon¬stantego Potockich[An African adventure: Janina and Konstanty Potocki’s expedition along the Nile]. In Ziemiaństwo na Lubelszczyźnie IV. Ziemianie w podróży. Materiały IV sesji naukowej zorganizowanej w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce w dniach 8–10 października 2008 roku [Landed gentry in the Lublin region IV – Hereditary landowners’ travels: Materials of the 4th scientific session organized at the Zamoyski Museum in Kozłówka, October 8–10, 2008] (pp. 265–271). Lublin.
Grzegorzewski, J. (1896). Podróżnicy polscy na Wschodzie przez… [Polish travelers in the East via…]. Lviv: nakadem autora.
Hass, L. (1999). Wolnomularze polscy w kraju i na świecie.1821–1999. Słownik biograficzny [Polish Freemasons in the country and in the world, 1821– 1999: Biographical dictionary]. Warsaw Oficyna Wydawnicza RYTM.
Hoesick, F. (1894a). Słowacki Juliusz w Egipcie [Juliusz Słowacki in Egypt]. Bluszcz pismo tygodniowe ilustrowane dla kobiet, No. XXX, 13, 21–22, 27–29, 37–38, 45–47, 54–55, 63–64.
Hoesick, F. (1894b). Juliusz Słowacki w Ziemi Świętej i Syrii [Juliusz Słowacki in the Holy Land and Syria]. Przegląd Polski, No. XXIX Vol. 114, 1–38, 259–277.
Kaczmarek, H. (2008). Polacy w Egipcie do 1914 roku [Poles in Egypt until 1914]. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Kaczmarek, H. (2018). Polacy i Egipt na przestrzeni wieków. Zapiski, dzienniki, wspomnienia z podróży [Poles and Egypt over the centuries: Notes, jour¬nals, memories of travel]. Warsaw: Wydawnictwo Akademickie Dialog.
Kalfatovic, M.R. (1992). Nile Notes of a Howadji: A bibliography of travelers’ tales from Egypt, from the earliest time to 1918. London–Metuchen, NJ: The Scarecrow Press. Inc.
Kalinowska, I. (2004). Between East and West: Polish and Russian nineteenth-century travel to the Orient. Rochester, NY: University of Rochester Press.
Kieniewicz, S. (1986). Dereszewicze 1863. Wrocław–Krakow–Gdańsk–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Klugman, A. (1994). Polonica w Ziemi Świętej [Polish memorabilia in the Holy Land]. Krakow:Wydawnictwo Literackie.
Knopek, J. (1997). O polskich podróżnikach po starożytnym świecie [About Polish travelers in the ancient world]. Wiedza i Życie, No. 7.
Knopek, J. (1999). Polacy w Afryce Północnej [Poles in North Africa]. Studia Polonijne, No. XX, 7–26.
Knopek, J. (2000a). Aktywność polskich rycerzy, pielgrzymów i podróżników w Afryce Północnej do początku XX wieku [Activity of Polish knights, pil¬grims, and travelers in North Africa until the beginning of the 20th cen¬tury]. Przegląd Orientalistyczny, No. 3/4, 3–28.
Knopek, J. (2000b). Specyfika polskiego wychodźstwa ekonomicznego i wojs¬kowego w Egipcie do początku XIX wieku [Polish economic and mili¬tary emigration in Egypt until the beginning of the 19th century]. Studia polonijne, Vol. 21, 53–74.
Knopek, J. (2001a). Migracje Polaków do Afryki Północnej w XX wieku [Migra¬tion of Poles to North Africa in the 20th century]. Bydgoszcz: Wydawnic¬two Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Knopek, J. (2001b). Rozwój polskich akcji misyjnych w Afryce Północnej w XIX i XX wieku [Development of Polish missions in North Africa in the 19th and 20th centuries]. Studia Polonijne, Vol. 22, 189–226.
Korwin, S.A. (1958). Stosunki Polski z Ziemią Świętą [Poland’s relations with the Holy Land]. Warsaw: Instytut Wydawniczy PAX.
Kościałkowski, S. (1943). L’Iran et la Pologne à travers les siecles. Tehran: Edi¬tion de la Société Polonaise des Études Iraniennes.
Kościałkowski, S. (1949). Polacy a Liban i Syria w toku dziejowym [Poles and Lebanon and Syria in the course of history]. Beirut: Instytut Polski w Bejrucie.
Kośmiński, S. (1888). Słownik lekarzów polskich [Dictionary of Polish doc¬tors]. Warsaw: Nakładem autora Skład Główny w Ksiegarni Gebethnera i Wolffa.
Kovács, I. (2016). Honwedzi, emisariusze, legioniści. Słownik biograficzny pol¬skich uczestników Wiosny Ludów na Węgrzech 1848-1849 [Honveds, emis¬saries, legionnaires: A biographical dictionary of Polish participants of the Spring of Nations in Hungary, 1848–1849] (J. Snopek, Trans.). Krakow: Polska Akademia Umiejętności.
Krasicki, A. (1903–1904). Listy z Egiptu 1903–1904 [Letters from Egypt 1903– 1904] [Józef Piłsudski Provincial and Municipal Public Library, sign. rps. V/1, k. 16b]. Łódź.
Lenczewski, O. (2019). Polonica w księdze Pielgrzymów Jerozolimskich – Navis Peregrinorum (1561-1695) [Polish memorabilia in the book of Jerusalem Pilgrims, Navis Peregrinorum (1561–1695)]. Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce, Vol. 132, 95–111.
Lex, I.M. (2016). Rumynija i Egipet v 1860–1870 – e gg. Pis’ma rossijskogo diplomata I. M. Leksa k N. P. Ignat’evu [Romania and Egypt in 1860- 1870. Letters of the Russian diplomat I.M. Lexa, to I.P. Ignatiev], Podgoto¬vka teksta, vstupitel’naja stat’ja i kommentarii O.E. Petruninoj. Moskow: “INDRIK”.
Łątka, J.S. (2005). Słownik Polaków w imperium osmańskim i Republice Turcji [Dictionary of Poles in the Ottoman Empire and the Republic of Turkey]. Krakow: Księgarnia Akademicka.
Łątka, J.S. (2015). Słownik Polaków w imperium osmańskim i Republice Tur¬cji [Dictionary of Poles in the Ottoman Empire and the Republic of Tur¬key]. Wyd. II. Krakow: Wydawnictwo i drukarnia Towarzystwa Słowaków w Polsce.
Łukaszewicz, A. (2018). Rok 1836: Juliusz Słowacki pod piramidami [1836: Juliusz Słowacki under the pyramids]. Pamiętnik Literacki, CIX(2), 119–138.
Manikowska, H. (1995). Ruch pielgrzymkowy na Śląsku w późnym średniowieczu – problemy badawcze [Pilgrimage movement in Silesia in the late Middle Ages: Research problems]. In H. Manikowska & H. Zarem-ska [Eds.], Peregrinationes, Pielgrzymki w kulturze dawnej Europy [Peregri¬nations and pilgrimages in the culture of ancient Europe] (pp. 225–241). Warsaw: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk.
Manikowska, H. (2002). Koszty pielgrzymki Piotra Rindfleischa, kupca wrocławskiego do Ziemi Świętej [The costs of the pilgrimage of Piotr Rindfleisch, a Wrocław merchant, to the Holy Land]. In C. Buśko, J. Klapšt, L. Leciejewicz, & S. Moździoch [Eds.], Civitas et villa. Miasto i wieś w średniowiecznej Europie Środkowej [Civitas et villa: The town and village in medieval Central Europe] (pp. 258–264). Wrocław–Prague: Instytut Archeologii i Etnologii Polskiej Akademii Nauk, Archeologický Ústav Akademie Věd České Republiky.
Manikowska, H. (2006). “Hulanki były nam najlepszym nabożeństwem i odpustem…”. Późnośredniowieczne Peregrinationes maiores władców: między sacrum a profanum [“Revelries and frolics were our best ser¬vice and indulgence…”: Late-medieval Peregrinationes maiores of rulers: Between the sacred and the profane]. In P. Krasa, A. Januszek, A. Nale¬wajek, & W. Pole [Eds.], Ecclesia Cultura Potestas. Studia z dziejów kultury i społeczeństwa [Ecclesia Cultura Potestas: Studies in the history of culture and society] (pp. 255–265). Krakow: Wydawnictwo Towarzystwa Nau¬kowego „Societas Vistulana”.
Manikowska, H. (2008). Jerozolima–Rzym–Compostela. Wielkie pielgrzy¬mowanie u schyłku średniowiecza [Jerusalem–Rome–Compostela: The great pilgrimages at the end of the Middle Ages]. Wroclaw: Wydawnic¬two Uniwersytetu Wrocławskiego Sp. z o. o.
Mross, H. (1995). Słownik biograficzny kapłanów diecezji chełmińskiej wyświęconych w latach 1821–1920 [Biographical dictionary of the priests of the Chełmno diocese ordained in the years 1821–1920]. Pelplin: Bernardinum.
Mruk, W. (2001). Pielgrzymowanie do Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV wieku [Pilgrimages to the Holy Land in the second half of the 14th cen¬tury]. Krakow: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Jagiellonica”.
Mruk, W. (2002).Zaplecze techniczne pielgrzymowania i warunki pobytu pątników w Ziemi Świętej w drugiej połowie XIV w. [Technical facilities for pilgrimages and the conditions of the pilgrims’ stay in the Holy Land in the second half of the 14th century]. Peregrinus Cracoviensis, XII, 51–61.
Mruk, W. (2005). Sułtan ma sześć słoni i jedną bestię, którą nazywają Zarapha. Świat egzotycznej przyrody w relacjach łacińskich pątników odwiedzających Ziemię Świętą w XIV w [The Sultan has six elephants and one beast that they call Zarapha: The world of exotic nature in the accounts of Latin pilgrims visiting the Holy Land in the 14th century]. Peregrinus Cracoviensis, XVI, 33–40.
Mruk, W. (2010). Franciszkanie i Ziemia Święta w XIII wieku (do roku 1291) [Franciscans and the Holy Land in the 13th century (until 1291)]. Kra¬kow: Uniwersytet Jagielloński, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagiellonica”.
Myszor, J. (2017). Pielgrzymki śląskie do Ziemi świętej w latach 1840-1914, Stu¬dia i materiały [Silesian pilgrimages to the Holy Land, 1840–1914: Studies and materials]. Katowice: Księgarnia św. Jacka Sp. z o.o.
Nadzieja, J. (1975). Generał Józef Zajączek, 1752–1826. Warsaw: Wydawnic¬two Ministerstwa Obrony Narodowej.
Nguyen, D.H. (2006). Polscy misjonarze na Dalekim Wschodzie w XVII–XVIII wieku [Polish missionaries in the Far East in the 17th–18th centuries]. War¬saw: Wydawnictwo Neriton.
Niesiecki, K. (1839–1846). Herbarz polski [Polish Armorial], Vol. I-IX. Leipzig Nakładem i Drukiem Breitkopfa i Haertla.
Oracki, T. (1963). Słownik biograficzny Warmii Mazur i Powiśla od połowy XV w. do 1945 roku [Biographical dictionary of Warmia, Masuria, and Powiśle from the mid-15th century to 1945]. Warsaw: Instytut Wydawniczy PAX.
Oracki, T. (1983). Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku (do 1945 roku) [Biographical dictionary of Warmia, Masuria and Powiśle in the 19th and 20th centuries (until 1945)]. Warsaw: Instytut Wydawniczy PAX.
Pachoński, J. (1998–2003). Słownik biograficzny oficerów Legionów Pol¬skich 1796–1807 [Biographical dictionary of officers of the Polish Legions 1796–1807]. Krakow: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, Księgarnia Akademicka.
Patek, A. (2009). Polski cmentarz w Jerozolimie: Polacy pochowani na cmen¬tarzu katolickim na górze Syjon [The Polish cemetery in Jerusalem: Poles buried in the Catholic cemetery on Mount Zion]. Krakow: Uniwersytet Jagielloński, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Jagiellonica”.
Patek, A. (2016). Polski cmentarz w Jafie. Z dziejów Polonii w Izraelu [Polish cemetery in Jaffa: The history. of the Polish community in Israel]. Kra¬kow: Uniwersytet Jagielloński, Towarzystwo Wydawnicze „Historia Jagiellonica”.
Pertek, J. (1981). Polacy na morzach i oceanachdo1795 r. [Poles on the seas and oceans until 1795] (Vol. I). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Przybylski, R. (1982). Podróż Juliusza Słowackiego na Wschód [Juliusz Słowacki’s journey to the East]. Krakow: Wydawnictwo Literackie.
Retinger, J.H. (1937). Polacy w cywilizacjach świata do końca wieku XIX-go [Poles in the world’s civilizations until the end of the 19th century]. War¬saw: Światowy Związek Polaków z Zagranicy. Skład Główny Inst. Wyd. „Biblioteka Polska” S.A. Warszawa.
Reychmann, J. (1972). Podróżnicy Polscy na Bliskim Wschodzie w XIX w. [Polish travelers to the Middle East in the 19th century]. Warsaw: Wydawnictwo Wiedza Powszechna.
Röhricht, R. (1890). Bibliotheca Geographica Palaestinae.Chronologisches Ver¬zeichniss der auf die Geographie des Heiligen Landes bezüglichen Literatur von 333 bis 1878 und Versuch eine Cartographie herausgegeben von … Ber¬lin: H. Reuther’s Verlagsbuchhandlung (H. Reuther und. O. Reichard).
Röhricht, R. (1894). Die Deutschen im Heiligen Lande. Chronologisches Ver¬zeichnis derjenigen Deutschen, welches als Jerusalempilger und Kreutzfahrer sicher nachzuweisen oder wahrscheinlich anzusehen sin (c. 650–1291). Inns¬bruck: Wagner.
Röhricht, R. (1900). Deutsche Pilgerreisen nach dem Heiligen Lande. Inns¬bruck: Wagner.
Sajkowski, A. (1991). Opowieści misjonarzy konkwistadorów pielgrzymów i innych świata ciekawych [Tales of missionaries, conquistadors, pilgrims, and others curious about the world]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Słabczyński, W. (1973). Polscy podróżnicy i odkrywcy [Polish travelers and explorers]. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Słabczyński, W. (1988). Polscy podróżnicy i odkrywcy [Polish travelers and explorers]. Warsaw: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Słabczyński, W. & Słabczyński, T. (1992). Słownik podróżników polskich. [Dic¬tionary of Polish travelers]. Warsaw: Wiedza Powszechna.
Snitkuvienė, A. (2011). Lietuva ir senovės Egyptas (XVI a. pab. – XXI a. Pr.) Keliautojų, collecininkų ir mokslininkų pėdsakais, [Lithuania and ancient Egypt (late 16th—early 21st century) in the footsteps of travelers, collectors and scientists]. Kaunas: Nacionalinis M.K. Čiurlionio Dailės Muziejus.
Szarejko, P. (1991). Słownik lekarzy polskich XIX wieku [Dictionary of Polish doctors of the 19th century] (Vols. I–VI). Warsaw: Towarzystwo Lekarskie Warszawskie, Bellona.
Szteinke, A.J. (1972). Jukundyn Antoni Bielak OFM (1834–1900) i jego działalność w Ziemi Świętej [Jukundyn Antoni Bielak, OFM (1834–1900), and his activities in the Holy Land]. Nasza Przeszłość, No. XXXVIII, 179–214.
Szteinke, A.J. (1981). Pińciurek (Pięciórek) Marcin, PSB XXVI, 345–346.
Szteinke, A.J. (1998). Polscy bracia mniejsi w służbie Ziemi Świętej [Pol¬ish minor friars in the service of the Holy Land]. Studia Franciszkańskie, Vol. 9, 155–357.
Szteinke, A.J. (1999). Polscy bracia mniejsi w służbie Ziemi Świętej 1324–1995 [Polish minor friars in the service of the Holy Land, 1324–1995]. Poznań: Fraciszkanie.
Szteinke, A.J. (2001). Mała Lola. Najmłodsza z uczestników pielgrzymki w 1907 roku [Little Lola: The youngest participant of the pilgrimage in 1907]. Ziemia Swięta, Vol. VII, 1(25), 54–59.
Śliwa, J. (1996). Archeologiczna pasja Jarosława Sagana (1903–1979) [The archaeological passion of Jarosław Sagan (1903–1979)]. Meander, 5–6, 309–315.
Śliwa, J. (2005). Stanisława Tarnowskiego wyprawy do Kairu (1858) i Wilna (1878). Komentarz archeologiczny [Stanisław Tarnowski’s expeditions to Cairo (1858) and Vilnius (1878): Archaeological commentary]. Rocznik Biblioteki Naukowej PAU w Krakowie, 181–186.
Śliwa, J. (2010). Karol Lanckoroński w Egipcie 1875/1876 [Karol Lanckoroński in Egypt 1875–1876]. Rocznik Biblioteki PAU i PAN w Krakowie No. LV, 169–183.
Śliwa, J. (2012). Badacze, kolekcjonerzy, podróżnicy, Studia z dziejów zainteresowań starożytniczych [Researchers, collectors, travelers: Studies in the history of interest in antiquity]. Krakow: Księgarnia Akademicka.
Śliwa, J. (2019). Starożytny Egipt oczami Polaków. Słownik biograficzny egip¬tologów, archeologów i badaczy pokrewnych dziedzin, podróżników i kolekcjonerów oraz literatów i malarzy zafascynowanych przeszłością i teraźniejszości Egiptu [Ancient Egypt through the eyes of Poles: A biographical diction¬ary of Egyptologists, archaeologists, and researchers of related fields, trav¬elers, and collectors as well as writers and painters fascinated by the past and present of Egypt]. Krakow: Polska Akademia Umiejętności.
Teterycz-Puzio, A. (2017). Polscy Krzyżowcy. Fascynująca historia wędrówek Polaków do Ziemi Świętej [Polish Crusaders: The fascinating history of Poles’ journeys to the Holy Land]. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Tobler, T. (1867). Bibliographia Geographica Palestinae. Kritische Uebersicht gedrucker und ungedrucken Beschreibungen der Reisen ins Heilige Land. Leipzig: Verlag von S. Hirzel.
Tracz, M. (2009). Arystokratyczna podróż nilowa w listach Adama hr. Potockiego i na winietkach Franciszka Tepy z roku 1852/1853 [The aristocratic journey on the Nile in the letters of Count Adam Potocki and on the vignettes of Franciszek Tepa from 1852–1853]. In P. Krasny & D. Ziarnkowski (Eds.), Sztuka i podróżowanie. Studia teoretyczne i his¬toryczno-artystyczne [Art and traveling: Theoretical and historical/artistic studies] (pp. 119–147). Krakow: Proksenia.
Tyrowicz, M. (1964). Towarzystwo Demokratyczne Polskie. Przywódcy i kadry członkowskie. 1832–1863. Przewodnik biobibliograficzny. [Polish Demo¬cratic Society – Leaders and members, 1832–1863: Bibliography guide]. Warsaw: Książka i Wiedza.
Tyszka, A.T. (2001). Nekrologi „Kurier Warszawski” 1821–1939 [Obituaries of Kurier Warszawski 1821–1939. Vol. I: 1821–1845]. Warsaw: Biblioteka Pub¬liczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego.
Tyszka, A.T. (2004). Nekrologi „Kurier Warszawski” 1821–1939 [Obituaries of Kurier Warszawski 1821–1939. Vol. II: 1846–1952]. Warsaw: Bib¬lioteka Publiczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego.
Tyszka, A.T. (2007). Nekrologi „Kurier Warszawski” 1821–1939 [Obituaries of Kurier Warszawski 1821–1939. Vol. III: 1853–1858]. Warsaw: Bib¬lioteka Publiczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego.
Tyszka, A.T. (2012). Nekrologi „Kurier Warszawski” 1821–1939 [Obituar¬ies of Kurier Warszawski 1821–1939. Vol. IV:1859–1861]. Warsaw: Bib¬lioteka Publiczna m.st. Warszawy, Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego.
Uruski, S. (1904–1938). Rodzina. Herbarz szlachty polskiej. [Family: Armorial of the Polish nobility] (Vols. I–XVI). Warsaw: Nakładem Córek Autora.
Waśko, W. (2007). Ziemia Święta (Rycerze Grobu Bożego, Polonika) [Holy Land (Knights of the Holy Sepulcher, Polish memorabilia)]. Rzeszów.
Weltzel, A. (1868). Pielgrzymka do Jeruzalem [Pilgrimage to Jerusalem]. Zwiastun Górnoszlązki, No. I, No. 23, 176–177.
Wendt, H. (1916). Schlesien und der Orient. Ein geschichtlicher Rückblick. Wrocław: Hirt.
Weryho, J.W. (2001). Juliusz Słowacki in Egypt. In P. Starkey & J. Starkey [Eds.], Travelers in Egypt (pp. 215–221). London–New York: Tauris Parke Paperback.
Wielądko, W.W. (1792–1798). Heraldyka, czyli opisanie herbów w jakim który jest kształcie oraz familie rodowitej szlachty polskiej i W. Ks. Litewskiego z ich herbami, [Heraldry, that is, describing the coats of arms and families of the native Polish nobility and the Lithuanian Commonwealth with their coats of arms] (Vols. 1–5). Warsaw: w Drukarni Piotra Zawadzkiego.
Wiese, A.B. (1998). Aus dem Gestästenbuch des Winter Palace In Luxor (1920–1935). In A. Brodbeck(Ed.), Ein ägyptisches Glasperlenspiel. Ägyp¬tische Beiträge für Erik Hornung aus seinem Schülerkreis (pp. 243–264). Ber¬lin: Gebr. Mann Verlag.
Wisniewski, J. (1929). Adam Prosper Burzyński, bishop of Sandomierz from 1820 to 1830. On the hundred-year anniversary of his death written by…, Marjanówka: Druk Szkoły Rzemiosł.
Wocyzk, P. (1995). Adam Prosper Burzyński OFM, misjonarz w Egipcie na przełomie XVIII i XIX w. [Adam Prosper Burzyński, OFM, missionary in Egypt at the turn of the 19th century]. Nasza Przeszłość, Vol. 84, 157–186.
Zdrenka, J. (1995). Die Pilgerfahrten der pommerschen Herzöge ins Hei¬lige Land in den Jahren 1392/1393 und 1406/1407. Baltische Studien Neue Folge, 81, 7–17.
Zdrenka, J. (2002). Pielgrzymki książąt pomorskich do Ziemi świętej i Rzymu w latach 1392/1393 i 1406/1407 [Pilgrimages of Pomeranian Dukes to the Holy Land and Rome, 1392–1393 and 1406–1407]. In W. Peltz & J. Dudek [Eds.], Rycerstwo Europy Srodkowo–wschodniej wobec idei krucjat [Knighthood of Central and Eastern Europe and the idea of the crusades] (pp. 91–101). Zielona Góra: Oficyna Wyd. Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Zieliński, S. (1933). Mały słownik pionierów polskich kolonjalnych i mor¬skich. Podróżnicy, odkrywcy, zdobywcy, badacze, eksploratorzy, emigranci– pamiętnikarze, działacze i pisarze migracyjni. [A small dictionary of Polish colonial and maritime pioneers: Travelers, explorers, conquerors, research¬ers, explorers, emigrant-diarists, migrant activists, and writers]. Warsaw: Nakładem Instytutu Wydawniczego Ligi Morskiej i Kolonijalnej.
Zieliński, S. (1935). Wybitne czyny Polaków na obczyźnie. [Outstanding deeds of Poles living abroad]. Vilnius: Nakładem Światowego Związku Polaków z Zagranicy.
Zimolong, B. (Ed.). (1938). Navis Peregrinorum: ein Pilgerverzeichnis aus Jeru¬salem von 1561 bis 1695, mit Angaben über Pilger aus Deutschland, England, Frakreich, Italien und den Niederlanden, sowie aus anderen europäischen Ländern. [Palästina-Hefte des Deutschen Vereins vom Heiligen Lande, H. 12–14]. Cologne: Verlag J.P. Bachem G. M. B. H.
Zinkow, L. (1999). Maurycy Mann (1814–1876) krakowski dziennikarz na starożytnej ziemi [Maurycy Mann (1814–1876), Krakow journalist in the ancient land]. Meander, 1(99), 95–107.
Żal-Kędzior, A. (2010). Obraz Ziemi Świętej w polskim piśmiennictwie geo¬graficznym i podróżniczym osiemnastego wieku [The image of the Holy Land in Polish geographic and travel writings of the eighteenth century]. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Żarnowski, A. (1980, February 23–24). Czego szukali w Egipcie trzej panowie a laseczkami? Nieznane archiwum zdjęć z 1895 r. [What were the three gentlemen with walking canes looking for in Egypt? Unknown photo archive from 1895]. Echo Krakowa, No. 43 (10598), 3.
Żychlinski, T. (1879–1907), Złota księga szlachty polskiej[The golden book of the Polish nobility] (Vols. 1–31). Poznań: Jarosław Leitgeber, Drukarnia Franciszka Chocieszyńskiego, Drukarnia Dziennika Poznańskiego.
Copyright (c) 2020 Akademia Ignatianum w Krakowie
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
