Literary Representation of the Self in Medieval Arabic Autobiographies and the Cultural Barriers to Self‑Cognition: The Literacy Theory Perspective.:

Bożena Prochwicz-Studnicka

doi:10.35765/pk.2020.3003.010

Bożena Prochwicz-Studnicka Akademia Ignatianum w Krakowie https://orcid.org/0000-0002-1644-252X

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2020.3003.010

Słowa kluczowe: autobiografia, literacka reprezentacja „ja”, średniowieczna kultura arabsko-muzułmańska, średniowieczna literatura arabska, teoria piśmienności

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę związku pomiędzy wpływem pisma na procesy poznawcze a cechami kultury, w obrębie której przyjęcie pisma następuje. Jako perspektywę badawczą przyjęto klasyczną teorię piśmienności, sprofilowaną wprowadzonymi do niej z czasem modyfikacjami. Zgodnie z nimi zmiana procesów i treści poznawczych następująca pod wpływem pisma nie ma charakteru automatycznego. Każda kultura dysponuje określonym zasobem czynników oddziałujących na pismo oraz piśmienność i decydujących, w jakim stopniu potencjał pisma zostanie wykorzystany. Celem artykułu jest wskazanie najistotniejszych kulturowych norm i wartości, które – będąc obecne w praktyce społecznej – mogły ograniczyć możliwości oddziaływania pisma na procesy samopoznawcze, a których konsekwencje obecne są w literackim obrazie „ja” w średniowiecznych arabskich autobiografiach XII– XV wieku. Cechy te określono jako: tradycjonalizm, przewagę świadomości zbiorowej nad indywidualną, akceptację dla hierarchiczności oraz koraniczną wizję granic wolności człowieka.

Biogram autora

Bożena Prochwicz-Studnicka, Akademia Ignatianum w Krakowie

Arabist and Assistant Professor at the Institute of Cultural Studies of the Jesuit University Ignatianum in Krakow. Her research interests revolve around the classical period of Arab- Muslim culture and civilization and include the legal aspects of classical Islamic culture, the cultural landscape of a traditional Arab-Muslim city, and the interpretation of Arab culture from the perspective of literacy theory. She is a member of the Polish Cultural Studies Association and the Bezkresy Kultury Association as well as the deputy editor-in-chief of The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series.

Bibliografia

‘Abbās, I. (1996). Fann as-sīra. ‘Ammān: Dār ash-Shurūq.

Abū Shāma, Shihāb ad-Dīn ‘Abd al-Raḥmān. (1974). Adh-Dhayl ‘ala-r-rawḍatayn (‘I. al-Ḥusaynī ad-Dimashqī, Ed.). Beirut: Dār al-Jayl.

Al-Asqalānī, Ibn Ḥajar. (1998). Raf ‘ al-iṣr ‘an quḍāt Miṣr (‘A. Muḥammad ‘Umar, Ed.). Cairo: Maktabat al-Khānjī.

Ali, S.M. (2010). Arabic literary salons in the Islamic Middle Ages: Poetry, public performance, and the presentation of the past. Notre Dame, Indiana: Univer¬sity of Notre Dame Press.

Brockmeier, J., & Olson, D.R. (2013). Introduction: What is the culture of lit¬eracy? In J. Brockmeier, M. Wan, & D.R. Olson (Eds.), Literacy, narrative, and culture (pp. 1–16). London–New York: Routledge.

Bustard, K. (1997). Imposing order: Reading the conventions of representa¬tion in al-Ṣuyūt ̣ī’s autobiography. Edebiyāt, 7, 327–344.

Carothers, J.C. (1959). Culture, psychiatry, and the written word. Psychiatry, 22(4), 307–320.

Ḍayf, S. (1956). At-Tarjama ash-shakhṣiyya. Cairo: Dār al-Ma‘ārif.

Enderwitz, S. (1998). From curriculum vitae to self-narration: Fiction in Ara¬bic autobiography. In S. Leder (Ed.), Story-telling in the framework of non-fictional Arabic literature (pp. 1–19). Wiesbaden: Harrassowitz Verlag.

Enderwitz, S. (2007). Autobiography and “Islam”. In O. Akyıldız, H. Kara, & B. Sagaster (Eds.), Autobiographical themes in Turkish literature: Theo¬retical and comparative perspectives (pp. 35–42). Würzburg: Ergon Verlag.

Godzich, W. (1994). The culture of literacy. Cambridge, MA–London: Har¬vard University Press.

Gurevich, A. (1995). The origins of European individualism. Oxford–Cam¬bridge, MA: Wiley-Blackwell.

Al-Ḥamawī, Yāqūt Ibn ‘Abd Allāh. (1993). Mu‘jam al-udabā’. Irshād al-arīb ilā ma‘rifat al-adīb (I. ‘Abbās, Ed.), (Vol. 4). Beirut: Dār al-Gharb al-Islāmī.

Hammack, P.L. (2014). Theoretical foundations of identity. In K.C. McLean & M. Syed (Eds.), The Oxford handbook of identity development (pp. 11–32). New York: Oxford University Press.

Havelock, E.A. (1963). Preface to Plato. Cambridge, MA–London: Belknap Press of Harvard University Press.

Jahandarie, K. (1999). Spoken and written discourse: A multi-disciplinary per¬spective. Stamford, CT: Ablex Publishing Corporation.

Khoury, N.N. (1997). The autobiography of Ibn al-‘Adīm as told to Yāqūt al-Rūmī. Edebiyāt, 7, 289–311.

Kilpatrick, H. (1991). Autobiography and classical Arabic literature. Journal of Arabic Literature, 22(1), 1–20.

Lane, E.W. (2003). Arabic–English lexicon [CD-ROM ed.]. Vadus, Liechten¬stein: Thesaurus Islamicus Foundation.

Leclerque, J. (1973). Modern psychology and the interpretation of medieval texts. Speculum, 48(3), 476–490.

Lejeune, P. (1975). Le pacte autobiographique. Paris: Seuil.

Lowry, J.E. (1997). Time, form, and self: Autobiography of Abū Shama. Edebiyāt, 7, 313–325.

Luria, A.R. (1976). Cognitive development: Its cultural and social foundations. Cambridge, MA–London: Harvard University Press.

Matsumoto, D., & Juang, L. (2013). Culture and psychology. Cengage Learning.

Mauss, M. (1938). Une catégorie de l’esprit humain: La notion de personne. Journal of the Royal Anthropological Institute, 68, 263–281.

Mencwel, A. (2006). Wyobraźnia antropologiczna. Warsaw: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Olson, D. (1994). The world on paper: The conceptual and cognitive implica¬tions of writing and reading. Cambridge: Cambridge University Press.

Ong, W.J. (1986). Writing is a technology that restructures thought. In G. Bau¬mann (Ed.), The written word: Literacy in transition (pp. 23–50). Oxford: Calderon Press.

Ong, W.J. (2005). Orality and literacy: The technologizing of the word. London– New York: Routledge.

Radtke, B., & O’Kane, J. (1996). The concept of sainthood in early Islamic mysti¬cism: Two works by Al-Hakim At-Tirmidhi – An annotated translation with introduction. Richmond, Surrey: Curzon Press.

Reynolds, D.E. (2001). Interpreting the self: Autobiography in the Arabic literary tradition. Berkeley: University of California Press.

Riesman, D. (1993). The oral tradition, the written word, and the screen image. In D. Riesman, Abundance for what? (pp. 418–422). New Bruns¬wick–London: Transaction Publishers.

Robinson, C.F. (2007). Islamic historiography. Cambridge: Cambridge Uni¬versity Press.

Rosenthal, F. (1937). Die arabische Autobiographie. Studia Arabica, 1, 1–40.

Schoeler, G. (2006). The transmission of the sciences in early Islam revis¬ited. In J.E. Montgomery (Ed.), The oral and the written in early Islam (pp. 45–61). London–New York: Routledge.

Stewart, D.J. (1997). Capital, accumulation, and the Islamic academic biogra¬phy. Edebiyāt, 7, 345–362.

Stock, B. (1986). Texts, readers, and enacted narratives. Visible Language, 20, 294–301.

Aṣ-Ṣuyūṭī, Jalāl ad-Dīn. (1975). Kitāb at-taḥadduth bi-ni‘mat Allāh (E.M. Sar¬tain, Ed.). Cambridge: Cambridge University Press.

Young, M.J.L. (1990). Arabic biographical writing. In M.J.L. Young, J.D. Latham, & R.B. Serjeant (Eds.), Religion, learning, and science in the ‘Abbasid period (pp. 168–187). Cambridge: Cambridge University Press.

Zionis, M. (1991). Autobiography and biography in the Middle East: A plea for psychopolitical studies. In M.S. Kramer (Ed.), Middle eastern lives: The practice of biography and self-narrative (pp. 60–88). Syracuse, NY: Syracuse University Press.

Literacka reprezentacja „ja” w średniowiecznych autobiografiach arabskich a kulturowe bariery samopoznania w perspektywie teorii piśmienności.

Część I

Abstrakt

Biogram autora

Bibliografia