Ochrona niematerialnego dziedzistwa kulturowego na przykładzie krakowskiej koronki klockowej

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2021.3302.13
Słowa kluczowe: niematerialne dziedzictwo kulturowe, ochrona dziedzictwa kulturowego, koronka klockowa, inicjatywy lokalne, krakowska koronka klockowa

Abstrakt

W pierwszej części artykułu przytaczam definicję ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego na podstawie Konwencji UNESCO z 2003 r. oraz obowiązujących w kraju wytycznych dotyczących ochrony elementów wpi­sanych na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. W drugiej części pokrótce charakteryzuję tradycję krakowskiej koronki klockowej wraz z osobami jej głównych depozytariuszy, zarówno w odniesieniu do historii, jak i chwili oraz praktyki obecnej. W trzeciej części omawiam systematycznie kolejne typy działań, które podejmuje się na rzecz ochrony tradycji i rzemio­sła: zarówno w Domu Kultury Podgórze, dzięki inicjatywom lokalnym podej­mowanym przez niektóre depozytariuszki, jak i w Muzeum Historycznym Krakowa (od 1.03.2020 Muzeum Krakowa).

Biogram autora

Justyna Łukaszewska‑Haberkowa, Akademia Ignatianum w Krakowie

Works in the Institute of Cultu­ral Studies at the Jesuit Univeristy Ignatianum in Krakow. A specialist in classics philology, medieval studies and a translator of works from classi­cal and modern languages. She translated Scivias by Hildegard of Bingen (2011). Her academic interests focus on the reception of the classical and medieval culture, as well as modern Latin literature. She is also interested in the history of the Jesuit Order, especially the roots of the Jesuit educatio­nal system in the PolishLithuanian Commonwealth and the cultural heri­tage. She is a pasionate knitter and bobbin lace maker.

Bibliografia

Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (2011). Signed in Paris on 17 October 2003. Journal of Laws, 2011, No. 172, item 1018.

Hankus, M. (2018). Koronka. Tradycja – reaktywacja. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Niewęgłowski, A., Poźniak‑Niedzielska, A., & Przyborowska‑Klimczak, A. (2015). Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego. Warszawa: Wol­ter Kluwer.

Połubok, M. (2017). Koronka klockowa – tradycyjne rękodzieło w Krakowie. Małopolska. Regiony – regionalizmy – małe ojczyzny, 19, 300.

Schreiber, H. (2014a). Konwencja UNESCO z 2003 roku: między prawni­czą pewnością a antropologicznymi wątpliwościami (w 10‑lecie istnienia konwencji 2003‑2013). In B. Fatyga & R. Michalski (eds.), Kultura ludowa. Teorie – praktyki – polityki. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Spo­łecznych, 375–406.

Schreiber, H. (2014b). Niematerialne dziedzictwo kulturowe – brakujące ogniwo w systemie ochrony dziedzictwa kulturowego w Polsce. Między „terra incognito” a „terra nulla”. In A. Rottermund (ed.), Dlaczego i jak w nowoczesny sposób chronić dziedzictwo kulturowe. Materiały pokonferen­cyjne. Warszawa: Polski Komitet do spraw UNESCO, 157–174.

Stolarska, K. (2019). Smartfon w koronce. Oblicza koronki klockowej. Cho­rzów: Muzeum „Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie”.

Szerauc, O. (2010). Biograhical note. Archiwum Historii Mówionej. Retrieved from: https://relacjebiograficzne.pl/demo/video/140‑olga-szerauc

Sznajder, A. (2018). Kobiece grupy rękodzieła: rola i znaczenie dla hobby­stów, profesjonalistów i badaczy. refleksje z obserwacji uczestniczącej w grupie „Czar Nici”. In A.W. Brzezińska, A. Paprot, & M. Tymochowicz (eds.), Współczesna problematyka badań nad strojami ludowymi. Atlas pol­skich strojów ludowych, vol. 48. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznaw­cze, p. 166.

Węgorek, J. (2017). Koronczarka. Wspomnienie o Oldze Szerauc. Małopolska. Regiony –regionalizmy – małe ojczyzny, 19, 245–247.

Zalasińska, K. (2017). Niematerialne dziedzictwo w systemie ochrony dzie­dzictwa kulturowego w Polsce. In H. Schreiber (ed.), Niematerialne dzie­dzictwo kulturowe: doświadczenia w ochronie krajów Europy Środkowej i Wschodniej oraz Chin.10‑lecie wejścia w życie Konwencji UNESCO z 2003 roku w perspektywie zrównoważonego rozwoju. Warszawa: Narodowy Instytut Dziedzictwa, 316–324.

Opublikowane
2021-07-01
Jak cytować
[1]
Łukaszewska‑Haberkowa, J. 2021. Ochrona niematerialnego dziedzistwa kulturowego na przykładzie krakowskiej koronki klockowej. Perspektywy Kultury. 33, 2 (lip. 2021), 191-200. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2021.3302.13.
Numer
Tom 33 Nr 2 (2021): Literatura. Media. Propaganda
Dział
Varia

Copyright (c) 2021 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.