Strój współczesnych muzułmanek w świetle cyberporad prawnych

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.23
Słowa kluczowe: ubiór, muzułmanka, cyberfatwa, islam cyfrowy, salafizm

Abstrakt

Artykuł porusza problem kobiecego ubioru we współczesnej kulturze islamu, a jego celem jest odpowiedź na pytanie, wobec jakich dylematów stają obecnie kobiety muzułmańskie chcące pozostać w zgodzie ze swoją religią i jakie propozycje otrzymują w wyniku konsultacji z autorytetami prawno-religijnymi w tej kwestii. Za punkt odniesienia obrano sunnickie portale internetowe oferujące porady prawne online (e-fatwy). Wybrano sześć najbardziej popularnych portali działających jako globalne platformy edukacji muzułmańskiej. Przeanalizowano obecne tam fatwy dotyczące stroju kobiecego, pochodzące z okresu ostatnich 20 lat. Z przeprowadzonych badań wynika, że zdecydowana większość cybermuftich reprezentuje nurt zachowawczy, który odrzuca możliwość reinterpretacji Koranu i nie bierze pod uwagę zmieniającego się świata i nowych sytuacji (w tym także sytuacji osobistej), w których znalazły się kobiety. Uderza przede wszystkim brak otwartości, odwagi w rozumowaniu i elastyczności. Purytańska interpretacja dotyczy zwłaszcza stron Islamweb.net, Islamqa.info i Islamway.net, które okazują się stronami salafickimi. Ich oddziaływanie widać także w kontekście pozostałych analizowanych stron, tzn. Dar-alifta.org, Islamqa.org, Islamonline.net, które w kwestii ubioru kobiety mają również podejście rygorystyczne.

Biogram autora

Bożena Prochwicz-Studnicka, Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

Arabista, adiunkt w Instytucie Kulturoznawstwa i Dziennikarstwa Uniwersytetu Ignatianum w Krakowie. Jej zainteresowania badawcze oscylują wokół klasycznego okresu kultury i cywilizacji arabsko-muzułmańskiej, obejmują między innymi prawne aspekty klasycznej kultury islamu, krajobraz kulturowy tradycyjnego miasta arabsko-muzułmańskiego oraz interpretację kultury arabskiej z perspektyw teorii piśmienności. Członek Polskiego Towarzystwa Kulturoznawczego oraz Stowarzyszenia Bezkresy Kultury. Zastępca redaktora naczelnego czasopisma The Polish Journal of the Arts and Culture. New Series.

Bibliografia

Abu-Rub H. i Zabża B. (2002). Status kobiety w islamie. Wrocław: Wydawnictwo Triada.

Abu Rumman, M. (2014). I am a Salafi. A Study of the Actual and Imagined Identities of Salafis. Amman: Friedrich-Ebert-Stiftung.

Al-Arna‘ut, Szu’ajb (red.). (2009AD/1430AH). Sunan Abi Dawud. Bajrut: Dar ar-Risala al-Alamijja, t. 6.

Belhaj, A. (2014). W: Z. Ali Shah (red.). Iftā’ and Fatwa in the Muslim World and the West. London – Washington: The International Institute of Islamic Thought, 49-72.

Bunt, G.R. (2003). Islam in the Digital Age. E-Jihad, Online Fatwas and Cyber Islamic Environments. London – Sterling – Virginia: Pluto Press.

Cesari, J. (2004). When Islam and Democracy Meet. Muslim in Europe and the United States. New York: Palgrave Macmillan.

Al-Chatib, Muhib ad-Din et al. (red.). (1400AH). Al-Dżami as-sahih li-l-Buchari. Al-Qahira: Al-Matba’a as-Salafijja wa-Maktabuha, t. 1 i 4.

Danecki, J. (2003). Kultura i sztuka islamu. Warszawa: Elipsa.

دار الإفتاء المصريةhttps://www.dar-alifta.org/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Egypt’s Dar al-Ifta. https://www.dar-alifta.org/Foreign/default.aspx?LangID=2&Home=1 (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Elias, J.J. (2012). Aisha’s Cushion. Religious Art, Perception, and Practice in Islam. Cambridge – Massachusett – London: Harvard University Press.

Al-Fatawa al-islamijja min Dar al-ifta al-misrijja (1980/1400-1997/1418). Al-Qahira: Matabi‘a al-Ahram at-Tidżarijja, t. 1-20.

Googletrends. https://trends.google.com (dostęp: wrzesień 2022).

Górak-Sosnowska, K. (2011). Muzułmańska kultura konsumpcyjna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Hassan, Sh.A. i Wan, W.M.K.F. (2020). Research Design Based on Fatwa Making Process: An Exploratory Study. International Journal of Higher Education, 9 (6), 241-246. https://doi.org/10.5430/ijhe.v9n6p241

Hendrickson J. (2013). Fatwa. W: G. Bowering et al. (red.), The Princeton Encyclopedia of Islamic Political Thought. New Jersey: Princeton University Press, 173-174.

Internet World Stats (stan na 31 grudnia 2021). www.internetworldstats.com (dostęp: czerwiec 2022).

إسلام أون لاين https://islamonline.net/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Islam Online. https://islamonline.net/en/home/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

إسلام ويب https://www.islamweb.net/ar/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Islamweb.net. https://www.islamweb.net/en/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

IslamQA. https://islamqa.org/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

إسلام سؤال وجواب https://islamqa.info/ar (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Islam Question & Ansewr. https://islamqa.info/en (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Islamway. https://en.islamway.net/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Kassem, M. (2014). Fatwa and the Era of Globalization, W: Z. Ali Shah, Iftā’ and Fatwa in the Muslim World and the West. London – Washington: The International Institute of Islamic Thought, 89-104.

Koran. (1986). Z arabskiego przełożył i komentarzem opatrzył J. Bielawski. Warszawa: PIW.

Kościelniak, K. (2006). Sunna, hadisy i tradycjoniści. Kraków: Wydawnictwo UNUM.

Lane E.W. (2003). Arabic-English Lexicon. CD-ROM ed. Vadus, Liechtenstein: Thesaurus Islamicus Foundation.

Linant de Bellefonds, Y. (1991). Ḍarūra. W: The Encyclopaedia of Islam. New Edition. Leiden: Brill, t. 2, 163-164.

Maruf, Baszszar Awwad (red.). (1996). Al-Dżami al-kabir li-t-Tirmizi, Bajrut: Dar al-Gharb al-Islamijj, t. 4.

Mehmood, M.I. (2015). Fatwa in Islamic Law, Institutional Comparison of Fatwa in Malaysia and Pakistan: The Relevance of Malaysian Fatwa Model for Legal System of Pakistan. Arts and Social Sciences Journal, 6 (3), 1-3. http://dx.doi.org/10.4172/2151-6200.1000118

Nalborczyk, A. (2008). Czy istnieje strój kobiety muzułmańskiej? W: J. Jurewicz, J. Rogala (red.), Szata oddaje ludzkie obyczaje, czyli o strojach ludów Azji i Afryki. Warszawa: Wydział Orientalistyczny UW, 61-71.

O’Donnell, L. (2022, 9 maja). The Taliban Have Made the Burqa Mandatory Again. Pozyskano z: https://foreignpolicy.com/2022/05/09/taliban-women-burqa-afghanistan-control/ (dostęp: czerwiec 2022).

Polka, S. (2019). Shaykh Yusuf al-Qaradawi. Spiritual Mentor of Wasati Salafism. New York: Syracuse University Press.

Prochwicz-Studnicka, B. (2013). Usul al-fiqh. Czym są klasyczne sunnickie „korzenie/podstawy wiedzy o prawie”? Czasopismo Prawno-Historyczne, 65 (1), 11-51. https://doi.org/10.14746/cph.2013.65.1.0.

Shah, Ali Z. (2014). Introduction, W: Z. Ali Shah (red.). Iftā’ and Fatwa in the Muslim World and the West. London – Washington: The International Institute of Islamic Thought, 1-10.

Similarweb. https://www.similarweb.com (dostęp: wrzesień 2022).

Skovgaard-Petersen, J. (2018). Historical Retrospective on Muftiship: Muftis, State Muftis and Official Muftis. W: E. Racius, A. Zhelyazkova (red.). Islamic Leadership in the European Lands of the Former Ottoman and Russian Empires, Leiden: Brill, 12-27.

Stillman, Y.K. (2003). Arab Dress. A Short History from the Dawn of Islam to Modern Times. Leiden – Boston: Brill.

طريق الإسلامhttps://ar.islamway.net/ (dostęp: czerwiec – wrzesień 2022).

Umar, Mustafa. (2012). Is Breathable Nail Polish Sufficient for Wuḍū’? Pozyskano z: https://mustafaumar.com/2012/11/is-breathable-nail-polish-sufficient-for-wu%E1%B8%8Du/ (dostęp: lipiec 2022).

Zabidi, T. (2019). Analytical Review of Contemporary Fatwas in Resolving Biomedical Issues Over Gender Ambiguity. Journal of Religion and Health, 58, 153-167. https://doi.org/10.1007/s10943-018-0616-0

Zaman, S. (2008). From Imam to Cyber-Mufti. Consuming Identity in Muslim America. The Muslim World, 98, 465-474. https://doi.org/10.1111/j.1478-1913.2008.00240.x

Perspektywy Kultury tom 43/2
Opublikowane
2023-10-28
Jak cytować
[1]
Prochwicz-Studnicka, B. 2023. Strój współczesnych muzułmanek w świetle cyberporad prawnych. Perspektywy Kultury. 43, 4/2 (paź. 2023), 365-390. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.430402.23.
Numer
Tom 43 Nr 4/2 (2023): Wokół stroju w kulturze – przebieranie, ukrywanie, kreowanie, manifestowanie, kontestowanie. W tradycji i współczesności
Dział
Wokół stroju w kulturze – Kultura religijna

Copyright (c) 2023 Perspektywy Kultury

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.