Dźwięki nadziei
jak muzyka wspiera zdrowie psychiczne uchodźców
Abstrakt
Problem, który jeszcze nie tak dawno wydawał się w Polsce marginalny, praktycznie z dnia na dzień zaczął dotyczyć milionów ludzi mieszkających w naszym kraju. Według UNHCR w 2024 r. liczba uchodźców na świecie sięgnęła 43 milionów (UNHCR, 2024). Za każdą z tych liczb kryje się dramat jednostki. Z pomocą może przyjść sztuka, która dzięki swojej specyfice otwiera przestrzenie niedostępne dla innych form wsparcia uchodźców, stanowiąc również element oddziaływania terapeutycznego. Jest łącznikiem między wewnętrznymi doświadczeniami a obszarem społecznym, wspierając uchodźców w procesie przejścia od izolacji do integracji. Autor, koncentrując się na muzyce, ukazał ją jako element muzykoterapii, ze szczególnym uwzględnieniem jednego z jej najnowszych modeli, tzw. muzykoterapii społecznościowej. To wrażliwa kulturowo forma terapii zapewniająca odstygmatyzującą drogę budowania poczucia bezpieczeństwa, regulacji emocji, rozwijania relacji – poprawy jakości życia.
Bibliografia
Abdulbaki, H., Berger, J. (2020). Using culture-specific music therapy to manage the therapy deficit of post-traumatic stress disorder and associated mental health conditions in Syrian refugee host environments. Approaches: An Interdisciplinary Journal of Music Therapy, nr 12(2), 211-223.
Aigen, K. (1991). The voice of the forest: A conception of music for music therapy. Music Therapy, nr 10(1), 77–98.
Beer, L. E., Birnbaum, J. C. (red.). (2022). Trauma-informed music therapy: Theory and practice. London: Routledge.
Boehnlein, J.K., Kinzie, J.D. (1995). Refugee Trauma. Transcultural Psychiatric Research Review, nr 32(3),223-252. doi:10.1177/136346159503200301
Bohlman, P.V. (2011). When Migration Ends, When Music Ceases. Music and Arts in Action, nr 3(3) Special Issue: Music and Migration, 148-166.
Chanda, M.L., Levitin, D.J. (2013). The neurochemistry of music. Trends in Cognitive Sciencies, nr 17(4), 179-193.
Ding, K., Li, J., Li, X., Li, H. (2024). Understanding the Effect of Listening to Music, Playing Music, and Singing on Brain Function: A Scoping Review of fNIRS Studies. Brain Sciences, nr 14, 751. https://doi.org/10.3390/brainsci14080751
Dunaj, B. (1996). Słownik współczesnego języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Wilga.
Else, B.A. (2022). Quick Reference Information: Psychological First Aid Integration with Music-Based Interventions. Unpublished, internal materials shared by Global Crises Intervention Commission (WFMT-GCIC).
Fazel, M., Wheeler, J., Danesh, J. (2005). Prevalence of serious mental disorder in 7000 refugees resettled in western countries: a systematic review. Lancet. 2005 Apr 9-15;365(9467), 1309-14. doi: 10.1016/S0140-6736(05)61027-6.
Izard, C.E., Malatesta, C.Z. (1987). Perspectives on emotional development I: Differential emotions theory of early emotional development. W: J.D. Osofsky (red.), Handbook of infant development, wyd. 2, New York: Wiley Interscience, 494-554.
Jabłońska, B. (2014). Socjologia muzyki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Kinzie, J. D. (2007). PTSD Among Traumatized Refugees. W: L. J. Kirmayer, R. Lemelson, M. Barad (red.), Understanding trauma: Integrating biological, clinical, and cultural perspectives. Cambridge: Cambridge University Press, 194–206. https://doi.org/10.1017/CBO9780511500008.014
Kordel, P., Rządeczka, M., Studenna-Skrukwa, M., Kwiatkowska-Moskalewicz, K., Goncharenko, O., Moskalewicz, M. (2024). Acute Stress Disorder among 2022 Ukrainian war refugees: a cross-sectional study. Frontiers in Public Health, nr 12:1280236. doi: 10.3389/fpubh.2024.1280236
McFerran, K., Chan, V., Tague, D., Stachyra, K., Mercadal-Brotons, M. (2023). A Comprehensive Review Classifying Contemporary Global Practices In Music Therapy. Music Therapy Today, vol. 18, no. 1, 466-485.
Osman, O. T., Nasir, L., Mollica, R. F., Zoubeidi, T., Lavelle, J., & Amawi, N. (2017). Trauma-Informed Care Survey of Psychiatrists and Primary Care Physicians in the Middle East. The Primary Care Companion for CNS Disorders, nr 19(5), 4–8.
Pavlicevic, M., Ansdel, G. (red.) (2002). Community Music Therapy. London & Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Procter, S. (2012) Muzykoterapia społecznościowa. W: K. Stachyra (red.), Modele, metody i podejścia w muzykoterapii. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 179-195.
Reybrouck, M., Van Dyck, E. (2024). Is music a drug? How music listening may trigger neurochemical responses in the brain. Musicae Scientiae, nr 28(4), 649-674. DOI: 10.1177/10298649241236770
Rosenfeld, A. (1985). Music, the beautiful disturber, Psychology Today, nr 19, 48-56.
Schneck, D.J., Berger, D.S. (2010). The Music Effect. Music Physiology and Clinical Applications, London&Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers.
Silove, D., Steel, Z., Bauman, A. (2007). Mass psychological trauma and PTSD: Epidemic or cultural illusion? W: J. P. Wilson i C. S.-k. Tang (red.), Cross-cultural assessment of psychological trauma and PTSD. Springer Science + Business Media, 319-336. https://doi.org/10.1007/978-0-387-70990-1_13
Słownik języka polskiego PWN. „Uchodźca” [hasło]. Pobrano z: https://sjp.pwn.pl/doroszewski/uchodzca;5510203.html (dostęp: 19.11.2024).
Sobecki, M. (2024). Uchodźctwo jako wyzwanie edukacji międzykulturowej. Edukacja Międzykulturowa, nr 2(25), 17-28. DOI: 10.15804/em.2024.02.01
Socha, Z. (2012). Funkcje socjologii muzyki, Krytyka Muzyczna, nr 7. Pozyskano z: https://www.academia.edu/11295580/Funkcje_socjologii_muzyki (dostęp 7.10.2024).
Stachyra, K. (2024). Muzykoterapia receptywna. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Stige, B. (2002). Culture-centered Music Therapy. Gilsum: Barcelona Publishers.
Thaut, M.H. (2005). Neuropsychological Processes in Music Perception and Their Relevance in Music Therapy. W: R.F. Unkefer, M.H. Thaut (red.), Music Therapy in the Treatment of Adults with Mental Disorders: Theoretical Bases and Clinical Interventions. Gilsum: Barcelona Publishers, 2-32.
UNHCR, (2024). USA for UNHCR. The UN Refugee Agency. Pobrane z https://www.unrefugees.org/refugee-facts/statistics/
Van der Kolk, B. (2015). The Body Keeps the Score: Brain, Mind, and Body in the Healing of Trauma. New York: Penguin Books.
WFMT, (2011). What is music therapy? Pozyskano z: https://www.wfmt.info/about (dostęp 14.11.2024).
WHO, (2024). Constitution of the World Health Organization. Pozyskano z: https://www.who.int/about/governance/constitution (dostęp 14.11.2024).
Ząbek, M., Łodziński, S. (2008). Uchodźcy w Polsce próba spojrzenia antropologicznego. Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UW; Polska Akcja Humanitarna.
Zharinova-Sanderson, O. (2004). Promoting Integration and Socio-cultural Change: Community Music Therapy with Traumatised Refugees in Berlin. W: M. Pavlicevic i G. Ansdell (red.), Community Music Therapy. London & Philadelphia: Jessica Kingsley Publishers, 233-248.
Copyright (c) 2025 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
