Dwadzieścia tysięcy stron kulturoznawczej żeglugi
miesięcznik „Misje Katolickie” (1882–1939) jako zasób badawczy
Abstrakt
Artykuł przedstawia historię czasopisma i funkcje publikowanych tekstów (informacyjną, wychowawczą, pozyskiwania środków) oraz ich znaczenie dla współczesnego badacza; dyskutuje ograniczenia wynikające z formy czasopisma i profilu ideologicznego. Obszerny (ok. 20 tysięcy stron, kilka tysięcy ilustracji) zasób tekstowo-ikonograficzny z „Misji” oferuje szeroki potencjał badawczy, szczególnie dla badań interdyscyplinarnych (kulturoznawstwo, medioznawstwo, historia itp.) w perspektywie synchronicznej, jak i diachronicznej. Proponowane zakresy tematyczne to kultury, zwłaszcza pozaeuropejskie, prezentowane w artykułach i ilustracjach; sposób kreowania ich obrazów dla czytelnika; źródła (tekstowe i osobowe) prezentowanych informacji; postawy autorów wobec omawianych zjawisk, np. kolonializmu; biografie autorów i szczegółowe analizy ich twórczości; mechanizmy redakcyjnego kształtowania narracji, w tym stosunek do kobiet autorek.
Bibliografia
Adamiak, G. (2022). Historia Kościoła katolickiego na Islandii na podstawie publikacji w czasopiśmie „Misje Katolickie”". Studia Gdańskie, 50, 80–92.
Bamo, Ayi. (2001). On the Nature and Transmission of Bimo Knowledge in Liangshan. W S. Harrell (Red.), Perspectives on the Yi of Southwest China (s. 118–134). University of California Press.
Bogusiak, M. (2010). Religie Indii w relacjach arcybiskupa Władysława Michała Zaleskiego opublikowanych w „Misjach Katolickich"(1891-1897). Annales Missiologici Posnanienses, 17, 167–172.
Bogusławska, M. (2005). Obraz stosunków międzywyznaniowych w Bośni i Hercegowinie końca XIX wieku w zapisach z podróży ks. Marcina Czermińskiego. Pamiętnik Słowiański, 55(1), 59–76.
Bokszański, Z. (1997). Stereotypy a kultura. Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
Brandt, J. van den. (1936). Les Lazaristes en Chine, 1697-1935: Notes biographiques, recueillies et mises à jour. Imprimerie des Lazaristes.
Chrząszczewska, J. (1904). Polka wśród trędowatych na Wyspie Św. Trójcy. Misje Katolickie, 23(5), 136–139.
Czermiński, M. (1896). Formoza. Misje Katolickie, 15(1), 18–23.
Dziekan, M. M. (2011). Islam na Bałkanach w relacji z podróży po Bośni i Hercegowinie ks. Marcina Czermińskiego SJ (1860–1931). Południowosłowiańskie Zeszyty Naukowe. Język – Literatura – Kultura, 8, 133–163.
Ewertowski, T. (2016). The Image of the Chinese in the Southeast Asian contact zone. National Comparisons in the Travelogues of Milan Jovanović and Władysław Michał Zaleski. Imagologiya i komparativistika, 6(2), 40–57. https://doi.org/10.17223/24099554/6/2
Ewertowski, T. (2021). Images of China in Polish and Serbian travel writings (1720-1949). Brill / Rodopi.
Eyre, A. (2023). Women’s writing and mission in the nineteenth century: Jane Eyre’s missionary sisters. Routledge,Taylor & Francis Group. https://doi.org/10.4324/9781003332961
Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysis for social research. Routledge.
Ferrant, P.-L. (1903). Z Chin—List X. biskupa Ferrant’a. Misje Katolickie, 23(11), 290–294.
Filas, R. (2016). Od studiów etnograficznych do ogólnopolskich sondaży, od socjografii do socjologii – czyli pół wieku badań nad czytelnictwem prasy. W R. Filas, M. Kawka, & P. Płaneta (Red.), „Zeszyty Prasoznawcze”. Analiza zawartości (1957–2012). Metody – Tematy – Autorzy (s. 321–338). Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Golka, B. (1971). Rozwój drukarstwa prasowego i układu graficznego prasy polskiej do roku 1939. Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, 10(3), 277–302.
Grangeon, D. (1897). Wymierający lud w Annamie. Ciamowie i ich zabobony. Misje Katolickie, 16(5), 119–126.
Janicka, A., Fournier Kiss, C., & Bracka, M. (Red.). (2019). Przemiany dyskursu emancypacyjnego kobiet. Seria I: Perspektywa środkowoeuropejska. Temida2 : przy współpracy Wydziału Filologicznego Uniwersytetu w Białymstoku.
Józefa, siostra. (1909). Dom miłosierdzia chrześcijańskiego w Chinach. Misje Katolickie, 28(12), 313–315.
Jura, J., & Kałużyńska, K. (2023). Mixed Integrative Heuristic Approach in content analysis: A study of the image of China in Africa based on mixed-methods approach. International Journal of Social Research Methodology, 26(1), 83–96. https://doi.org/10.1080/13645579.2021.1987826
Kaleta, A. (1999). Rozwój polskiego katolickiego czasopiśmiennictwa misyjnego do 1939 roku. Rocznik Historii Prasy Polskiej, 2(4), 5–24.
Kaleta, A. (2001). Polskie katolickie czasopiśmiennictwo misyjne w II Rzeczypospolitej. Wega A.
Kamisińska, D. (2015). Dessiné et gravé… Francuskie drzeworyty w polskich tygodnikach ilustrowanych XIX w. Na przykładzie tygodnika „Wędrowiec” (część I). Toruńskie Studia Bibliologiczne, 7(2 (13)), 9. https://doi.org/10.12775/TSB.2014.016
Karpowiczowa, L. (1969). Sylwetka Władysława Zaleskiego (1852–1925) na tle jego zainteresowań botanicznych. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, 14, 513–518.
Lazard, J. (1908). Religie w Kambodży, przez O. Lazard’a, ze stowarzyszenia misyj zagranicznych w Paryżu. Misje Katolickie, 28(8), 201–207
Maj, E. (2020). Dziennikarki prasy dla kobiet w Polsce 1918-1939: Portret zbiorowy na podstawie publicystycznego samoopisu. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.
Mączewska, K. (2014). Flore Tropicale. Kolekcja ikonograficzna Władysława Michała Zaleskiego w Ogrodzie Botanicznym Wydziału Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Muzealnictwo, 55, 107–117.
Moniak, P. (1906). List Siostry Miłosierdzia Pauliny Moniak. Misje Katolickie, 25(8), 213–215.
Moniak, P. (1910). List Polki z Chin. Misje Katolickie, 29(10), 266–271.
Natoński, B. (1972). Powstanie i rozwój WAM. W Z. Wilkosz & L. Grzebień (Red.), Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy 1872-1972: Historia, opracowania, bibliografia. Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy.
Natora-Macierewicz, H. (1976). Rozwój warszawskiej ilustracji prasowej do początku XX w. : (Na przykładzie wybranych tygodników ilustrowanych). Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego, 15(3), 273–286.
Pierre, ojciec (1910). Misya dla chińskich rybaków. Misje Katolickie, 29(4), 110–111.
Rybiński, A., & Ząbek, M. (2012). Obrazy Afryki i Afrykanów w oczach europejskich podróżników z końca XIX. Konteksty, tom 2012 (1–2), 197–204.
Sędłak, M. (2016). W Dalmacyi i Czarnogórze Marcina Czermińskiego jako przykład zainteresowania antykiem chrześcijańskim w drugiej połowie XIX wieku. W J. C. Kałużny (Red.), Starożytność Chrześcijańska: Materiały zebrane. T.4 (s. 163–188). Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie. Wydawnictwo Naukowe. https://doi.org/10.15633/9788374385282.10
Skorowidz ważniejszych nazw osób i miejscowości, o których mowa w XXV tomach „Missyj Katolickich” od stycznia r. 1882 do grudnia r. 1906. (1907). Wydawnictwo Missyi Katolickich.
Spence, J. (1984). The memory palace of Matteo Ricci. Viking Penguin.
Spis rzeczy zawartych w „Missyach Katolickich” od roku 1892 do roku 1902. (1903). Wydawnictwo Missyi Katolickich.
Spis rzeczy zawartych w „Missyach Katolickich” od roku 1902 do roku 1912. (1913). Wydawnictwo Missyi Katolickich.
Strzelczyk, W. (1912). Moje powołanie i pierwsze prace kapłańskie. List X. Wawrzyńca Strzelczyka, misyonarza w Chinach, ze Zgrom. XX. Misyonarzy, do X. M. C. w Krakowie. Misje Katolickie, 31(7), 190–192.
Swain, M. B. (1995). Pere Vial and the Gni-p’a. Orientalist Scholarship and the Christian Project. W S. Harrell (Red.), Cultural Encounters on China’s Ethnic Frontiers (s. 140–185). University of Washington Press.
Thomson, J. (1875a). The straits of Malacca, Indo-China and China; or, Ten years’ travels, adventures and residence abroad. London S. Low.
Thomson, J. (1875b). Voyage en Chine. Le Tour du monde : nouveau journal des voyages, 2, 209–240.
Tusan, M. (2010). Gleaners in the Holy Land: Women and the Missionary Press in Victorian Britain. Nineteenth-Century Gender Studies, Issue 6.2.
Vial, P. (1889). Jun-nan w Chinach. Igrzyska u dzikich Lolosów. Misje Katolickie, 15(12), 376–378.
White, D. M. (1950). The “Gate Keeper”: A Case Study in the Selection of News. Journalism Quarterly, 27(4), 383–390. https://doi.org/10.1177/107769905002700403
Wielichowska, S. (2016). „Feministyczny” rykoszet? Charakterystyka polskiego pisarstwa poświęconego historii żeńskich zgromadzeń zakonnych oraz kobiet świętych i błogosławionych. W J. Kolbuszewska & R. Stobiecki (Red.), Historia i pamięć. Studia i szkice historiograficzne. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8088-412-0.08
Wrzos, M. (2023a). Jezuickie „Missye Katolickie” (1882-1891) – początkowy okres działalności pierwszego polskiego czasopisma misyjnego: Jego rozwój, kształtowanie, tematyka i funkcje wydawnicze. Studia Włocławskie, 25, 290–314. https://doi.org/10.52404/ttnwloc.stwl.25.16
Wrzos, M. (2023b). Misjonarze męczennicy na łamach „Missyi Katolickich” (1882-1891) i współczesnych czasopism misyjnych (2013-2022). W P. Jabłońska & P. Szuppe (Red.), Misjonarze męczennicy a wolność religijna: Praca zbiorowa (s. 27–62). Uniwersyteckie Centrum Badań Wolności Religijnej: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie.
Zaleski, W. (1913). Z podróży wizytacyjnej dyecezyj indyjskich. Misje Katolickie, 32(8), 204–209.
Ząbek, M. (2006). Ciągłość i zmiany w polskich obrazach Afryki w kontekście europejskim. Forum Politologiczne, 3, 39–100.
Zemanek, B. (2009). Tajwańska tożsamość narodowa w publicystyce politycznej. Księgarnia Akademicka.
Zemanek, B. (2025). Policya wieyska w Chinach, a raczej w Wilnie. W poszukiwaniu źródeł tekstów o Chinach w „Dziejach Dobroczynności Krajowej i Zagranicznej". W K. Kamińska (Red.), Kreacja i komunikacja. Sztuka, media, społeczeństwo (s. 15–29). Ośrodek Badawczy Facta Ficta.
Zemanek, B. (w druku). A View from Afar: “Formoza” as Depicted in the Polish Missionary Magazine Misje Katolickie (The Catholic Missions) in 1896, Monumenta Taiwanica
Żyrek-Horodyska, E. (2019). Gazeciarki. O dziennikarskich karierach kobiet w I połowie XIX wieku. Rocznik Historii Prasy Polskiej, 19–40. https://doi.org/10.24425/rhpp.2019.130229
Copyright (c) 2025 Perspektywy Kultury
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym.
Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.
