Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego

Wybrane przykłady działań na rzecz koronki

DOI: https://doi.org/10.35765/pk.2023.4001.04
Słowa kluczowe: niematerialne dziedzictwo kulturowe, ochrona dziedzictwa kulturowego, koronka klockowa, inicjatywy lokalne

Abstrakt

W pierwszej części artykułu przytoczyłam definicję ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego na podstawie konwencji UNESCO z 2003 r. (Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage).

W drugiej części pokrótce scharakteryzowałam koronkę klockową jako technikę oraz przedstawiłam przykłady koronki klockowej i igiełkowej objętej szczególną ochroną i wpisem na listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości (Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity). Przykłady obejmują zarówno rys historyczny, jak i obecną praktykę. Case studies to koronka z Alençon, lefkaritika, a także zbiorowe wpisy koronek ze Słowenii i Chorwacji.

Biogram autora

Justyna Łukaszewska-Haberkowa, Akademia Ignatianum w Krakowie

Pracuje jako historyk kultury i nauczyciel akademicki. Zajmuje się dziedzictwem kulturowym w teorii i praktyce, w tym ochroną niematerialnego dziedzictwa kultury i jego zarządzaniem, promocją dziedzictwa. W dorobku ma kilka scenariuszy filmowych i nagrodę w konkursie NID. Publikuje książki i artykuły z zakresu historii polskich jezuitów, w tym szczególnie z XVI w. Zajmuje się także koronczarstwem i innymi technikami z zakresu rękodzieła.

Bibliografia

Despierres, E.A.M. (1886). Histoire du point d’Alençon, depuis son origine jusqu’à nos jours. Paris: Renouard, H. Laurens, succ.

Earnshaw, P. (1980). The Identification of Lace. Aylesbury: Shire Publications. Earnshaw, P. (1982). A Dictionary of Lace. London: Shire Publications.

Hankus, M. (2018). Koronka. Tradycja – reaktywacja. Kraków: Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Histoire du point d’Alençon (1882, reed. 1989). Paris: Librairie Renouard, H. Laurens.

Jubilé cinquantenaire de la Société de l’histoire du Protestantisme français (1902). Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego, sporządzona w Paryżu dnia 17 października 2003 r. Dziennik Ustaw, 2011, nr 172, poz. 1018

Ktori, M. (2017). Lefkara Lace: Educational Approaches to ICH in Cyprus. International Journal of Intangible Heritage, 78–92.

Lefébure, E. (1888). Embroidery and Lace. Their Manufacture and History from the remotest antiquity to the present day. London: H. Grevel and Co.

Łukaszewska-Haberkowa, J. (2021). Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego na przykładzie krakowskiej koronki klockowej. Perspektywy Kultury, 33 (2021), 191–200.

Niewęgłowski, A., Poźniak-Niedzielska, A. i Przyborowska-Klimczak, A. (2015). Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturalnego. Warszawa: Wolter Kluwer.

Palliser, B.F. (1869). A History of Lace. London: Sampson, Low, Son and Marston.

Schreiber, H. (2014). Konwencja UNESCO z 2003 roku: między prawniczą pewnością a antropologicznymi wątpliwościami (w 10-lecie istnienia konwencji 2003–2013). W: B. Fatyga i R. Michalski (red.), Kultura ludowa. Teorie – praktyki – polityki. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych, 375–406.

https://ich.unesco.org/en/decisions/4.COM/13.37 (dostęp: 10.01.2023). https://ich.unesco.org/en/RL/lefkara-laces-or-lefkaritika-00255 (dostęp: 10.01.2023).

https://lefkara.org.cy/en/lefkara-handicraft-centre (dostęp: 10.01.2023).

https://retrovi.com/collections/page/34/ (dostęp: 10.01.2023).

https://www.oidfa.com/ (dostęp: 20.01.2023)

Vanehttps://min-kulture.gov.hr/unesco-16291/dogadjanja/2007-2015/cipkarstvo-u-hrvatskoj/16540 I (dostęp: 16.01.2023).

UNESCO: Nomination File No. 00438 for Inscription on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage in 2010 (dostęp: 23.12.2013).

Opublikowane
2023-03-30
Jak cytować
[1]
Łukaszewska-Haberkowa, J. 2023. Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego: Wybrane przykłady działań na rzecz koronki. Perspektywy Kultury. 40, 1 (mar. 2023), 29-42. DOI:https://doi.org/10.35765/pk.2023.4001.04.
Numer
Tom 40 Nr 1 (2023): Ochrona dziedzictwa kulturowego
Dział
Ochrona dziedzictwa kulturowego

Copyright (c) 2023 Akademia Ignatianum w Krakowie

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor, zgłaszając swój artykuł, wyraża zgodę na korzystanie przez Wydawnictwo Uniwersystet Ignatianum z utworu na następujących polach eksploatacji:

  1. utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
  2. zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
  3. rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
  4. wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
  5. rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
  6. publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym. 

Wydawca zobowiązuje się szanować osobiste prawa autorskie do utworu.